- تمام افراد بشر آزاد به دنیا می آیند و از لحاظ حیثیت و حقوق با هم برابرند . همه دارای عقل و وجدان می باشند و باید نسبت به یکدیگر با روح برادری رفتار کنند . (ماده ۱ اعلامیه )
- هر کس حق زندگی ، آزادی و امنیت شخصی دارد . (ماده ۳ اعلامیه)
- هر کس بطور قانونی باید در قلمرو کشور، حق رفت و آمد آزاد و انتخاب آزادانه محل اقامت خود را داشته باشد. (ماده ۱۲،بند۱- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- هر کس باید برای ترک هر کشوری که شامل کشور خود (نیز) است، آزاد باشد. (ماده ۱۲،بند۲- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- حقوق یاد شده بالا نباید مشمول هیچ محدودیتی گردد، مگر آنکه آن (محدودیتها) برای حفظ امنیت ملی، نظم عمومی، سلامت و اخلاق عمومی یا (رعایت) حقوق و آزادیهای دیگران، ضروری بوده و بوسیله قانون مقرر گشته است و با دیگر حقوق شناخته شده در این میثاق سازگار باشد. (ماده ۱۲،بند۳- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- هیچکس نباید از حق ورود به کشور خود، خودسرانه (بدون مجوز) محروم گردد. (ماده ۱۲،بند۴- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- هر کس حق آزادی اندیشه، عقیده و مذهب دارد. این حق شامل اختیار و آزادی در پذیرش یک مذهب و یا عقیده ای، به انتخاب خود است. همچنین هر کسی، در بیان آشکار مذهب یا عقیده خود بطور فردی یا گروهی آشکارا یا در نهان و نیز انجام تعلیمات مذهبی خود اختیار و آزادی دارد. (ماده ۱۸،بند۱- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- در این موارد، هیچکس نباید با زور و اجبار (روبرو گردد) و نیز نباید به آزادی او در پذیرش یک مذهب یا عقیده ای که بر اساس انتخاب خودش انجام گرفته است، آسیب رساند. (ماده ۱۸،بند۲- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- در صورتی ممکن است آزادی بیان، مذهب یا اعتقادات کسی محدود گردد که بموجب قانون آنهم در جهت حفظ امنیت عمومی، نظم، سلامتی اخلاق یا حقوق و آزادیهای اساسی دیگران، پیش بینی شده باشد. (ماده ۱۸،بند۳- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- هر کس حق دارد که نظرات خود را بدون دخالت و مانع (دیگران) بیان دارد.(حفظ کند) (ماده ۱۹،بند۱- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- هر کس حق آزادی بیان دارد. این حق شامل آزادی کسب دانش، گرفتن و دادن اطلاعات و هر نوع عقایدی، بدون توجه به چگونگی ارائه آن (آرایش) بطور زبانی یا نوشتاری یا چاپی و در شکل هنری یا بهر وسیله دیگری که خود انتخاب میکند، میباشد. (ماده ۱۹،بند۲- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- اعمال حقوق ارائه شده در بند ۲ این ماده که همراه با وظائف ویژه و مسئولیت ها می باشد، ممکن است که تابع محدودیتهای معینی قرار گیرد. این (محدودیتها)، فقط باید بنا به ضرورتهای ذیل و بوسیله قانون انجام گیرد: الف) برای احترام حقوق یا حیثیت دیگران ب) حفظ امنیت ملی یا نظم و سلامت و اخلاق عمومی (ماده ۱۹،بند۳- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- هیچکس نباید در معرض شکنجه یا رفتار تحقیرآمیز و مجازات غیر انسانی و وحشیانه قرار گیرد. بویژه کسی را نباید بدون رضایت آزادانه اش در معرض آزمایشات پزشکی و علمی قرار داد. (ماده ۷ - میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
۱- هیچکس نباید در بردگی نگاه داشته شود. بردگی و تجارت برده با تمام اشکال آن ممنوع میباشد. (ماده ۸،بند ۱- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
۲- کسی نباید در خدمت اجباری نگاه داشته شود(ماده ۸،بند ۲- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- هیچکس را نباید به کار اجباری و انجام عمل تحمیلی وادار نمود. (ماده ۸،بند ۳- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
- هر کس حق آزادی و امنیت فردی دارد. هیچکس نباید تحت بازداشت و یا دستگیری خودسرانه قرار گیرد. هیچ کس نباید از آزادی خود محروم شود مگر در صورتی که قانون و مقررات آئین دادرسی حکم کند. (ماده ۹،بند۱- میثاق حقوق مدنی و سیاسی )
کودک وحمایت خاص از آزادی
که در این رابطه می توان گفت:
- کشورها ، حقوقی راکه برای کودکانی که در حوزه قضایی آنها زندگی می‌کنند در نظر گرفته شده را بدون توجه به‌هر گونه تبعیض و بدون ملاحظه نژاد، رنگ، مذهب، زبان، عقاید سیاسی، ملیت خاستگاه‌های قومی و اجتماعی، مال، عدم توانایی، تولد و یا سایر‌احوال شخصیه والدین و یا قیم قانونی محترم شمرده و تضمین خواهد نمود. .( ماده ۲، بند ۱– کنوانسیون حقوق کودک)
- کشورها تمام اقدامات لازم را جهت تضمین حمایت از کودک در مقابل تمام اشکال تبعیض، مجازات بر اساس موقعیت، فعالیتها‌ابراز عقیده و یا عقاید والدین، قیم‌های قانونی و یا اعضای خانواده کودک به عمل خواهند آورد.( ماده ۲ ،بند ۲– کنوانسیون حقوق کودک)
- کشورها تضمین خواهند کرد کودکی که قادر به شکل دادن به عقاید خود میباشد بتواند این عقاید را آزادانه درباره تمام‌موضوعاتی که مربوط به وی می‌شود ابراز کند، به نظرات کودک مطابق با سن و بلوغ وی بها داده می‌شود. ( ماده ۱۲ ،بند۱– کنوانسیون حقوق کودک)
- بدین منظور، خصوصاً برای کودک فرصتهایی فراهم آورده می‌شود تا بتواند در هر یک از مراحل دادرسی‌های اجرایی و قضایی مربوط به وی به‌طور مستقیم یا از طریق نماینده یا شخصی مناسب به طریقی که مطابق با مقررات اجرایی قوانین ملی باشد، ابراز عقیده نماید. ( ماده ۱۲ ،بند۲ – کنوانسیون حقوق کودک)
- کودک دارای حق آزادی ابراز عقیده میباشد. این حق شامل آزادی جستجو، دریافت و رساندن اطلاعات و عقاید از هر نوع، بدون توجه به مرزها،کتبی یا شفاهی یا چاپ شده، به شکل آثار هنری یا از طریق هر رسانه دیگر به انتخاب کودک میباشد. ( ماده ۱۳ ،بند۱ – کنوانسیون حقوق کودک)
- اعمال این حق ممکن است منوط به محدودیتهای به خصوص باشد، ولی این محدودیتها فقط منحصر به مواردی است که در قانون تصریح شده و‌ضرورت دارند.
الف) برای احترام به حقوق یا آبروی دیگران، یا
ب) برای حفاظت از امنیت ملی یا نظم عمومی یا به خاطر سلامت عمومی و یا مسائل اخلاقی.( توضیح حق آزادی ابراز عقیده ) ( ماده ۱۳ ،بند۲ – کنوانسیون حقوق کودک)
- کشورها حق آزادی فکر، عقیده و مذهب را برای کودک محترم خواهند شمرد. ( ماده ۱۴،بند۱ – کنوانسیون حقوق کودک)
- کشورها حقوق و وظایف والدین و در صورت شمول قیم‌های قانونی کودک را درباره هدایت کودک در جهت حقوق وی به‌طریقی که باعث اعتلای استعدادها و توانایی‌های کودک شود، محترم خواهند شمرد. ( ماده ۱۴ ،بند۲ – کنوانسیون حقوق کودک)
- آزادی اظهار مذهب و عقاید فقط طبق محدودیتهایی که در قانون تصریح شده و برای حفظ امنیت، نظم، سلامت و اخلاقیات عمومی و یا حقوق‌آزادیهای اساسی دیگران لازم است محدود می‌شود. ( ماده ۱۴ ،بند۳ – کنوانسیون حقوق کودک)
- کشورها حقوق کودک را در مورد آزادی (تشکیل) اجتماعات و آزادی مجمع مسالمت‌آمیز به رسمیت می‌شناسد. ( ماده ۱۵ ،بند۱ – کنوانسیون حقوق کودک)
- به غیر از محدودیتهایی که در قانون تصریح شده و یا برای حفظ منافع امنیت ملی یا امنیت عمومی، نظم عمومی، سلامت عمومی و اخلاقیات و یا‌حقوق و آزادیهای دیگران ضروری است، هیچ محدودیتی در اعمال این حقوق وجود ندارد. ( ماده ۱۵،بند۲ – کنوانسیون حقوق کودک)
- در امور خصوصی، خانوادگی، یا مکاتبات هیچ کودکی نمی‌توان دلخواه یا غیر قانونی دخالت کرد یا هتک حرمت نمود. ( ماده ۱۶ ،بند۱ – کنوانسیون حقوق کودک)
- کودک در برابر این گونه دخالتها و یا هتک حرمتها مورد حمایت قانون قرار دارد. ( ماده ۱۶ ،بند۲ – کنوانسیون حقوق کودک)
کودک وحمایت عام ازسلامت
ارائه خدمات بهداشت و ایجاد تسهیلات لازم وارتقاء فرصت های برابر بهداشتی برای افراد ، افزایش آگاهی د رمورد مبارزه با ویروس ایدز ، گسترش ارائه خدمات به مناطق روستایی وفقیر ، توجه به نقش خانواده درتأمین بهداشت باید در دستور کار دولت ها قرار گیرد، چون هزینه ی درمان بیماری بیشتر از مخارج پیشگیری است بنابراین اتخاذ طرقی جهت تشویق والدین به رعایت بالاترین استاندارد بهداشت نسبت به کودکان خود اصول کنوانسیون حقوق کودک است .(عبادی ،۱۳۷۸،ص ۱۰۵)
که در این رابطه می توان گفت:
- کشورها حق هر کس را به تمتع از بهترین حال سلامت جسمی و روحی ممکن‌الحصول به رسمیت می‌شناسند. ( ماده۱۲،بند۱ - میثاق،اقتصادی ـ اجتماعی و فرهنگی)
- تدابیری که کشورها برای تأمین استیفای کامل این حق (سلامت)اتخاذ خواهند کرد شامل اقدامات لازم برای تأمین امور ذیل خواهد بود:
الف ـ تقلیل میزان مرده متولد شدن کودکان ـ مرگ و میر کودکان و رشد سالم آنان.
ب ـ بهبود بهداشت محیط و بهداشت صنعتی از جمیع جهات.
ج ـ پیشگیری و معالجه بیماری‌های همه گیر ـ بومی‌ـ حرفه‌ای و سایر بیماریها همچنین پیکار علیه این بیماریها.
د ـ ایجاد شرایط مناسب برای تأمین مراجع پزشکی و کمکهای پزشکی برای عموم در صورت ابتلاء به بیماری. ( ماده۱۲،بند۲- میثاق،اقتصادی ـ اجتماعی و فرهنگی)
کودک و حمایت خاص ازسلامت
که در این رابطه می توان گفت:
- کشورها حق کودک را جهت برخورداری از بالاترین استاندارد بهداشت و از تسهیلات لازم برای درمان بیماری و توانبخشی به‌رسمیت می‌شناسند. ( ماده ۲۴،بند۱ – کنوانسیون حقوق کودک)
آنان برای تضمین این که هیچ کودکی از رسیدن به این حق و دسترسی به خدمات بهداشتی محروم نخواهند شد، تلاش خواهند نمود.
- کشورها موضوع را تا اجرای کامل این حق دنبال خواهند کرد و خصوصاً در زمینه‌های ذیل اقدامات مناسب را اتخاذ خواهند‌کرد:
الف ) کاهش میزان مرگ و میر نوزادان و کودکان.
ب) تضمین فراهم نمودن مشورتهای پزشکی و مراقبتهای بهداشتی لازم در مورد تمام کودکان با تأکید بر گسترش مراقبتهای بهداشتی اولیه.
ج) مبارزه با بیماریها و سوء تغذیه، از جمله در چهارچوب مراقبتهای بهداشتی اولیه از طریق به کار بستن تکنولوژی‌ها در دسترس و از طریق فراهم‌نمودن مواد غذایی مقوی و آب آشامیدنی سالم و در نظر گرفتن خطرات آلودگی محیط زیست.
د - تضمین مراقبتهای قبل و پس از زایمان مادران
ه - تضمین این که تمام اقشار جامعه خصوصاً والدین و کودکان از مزایای تغذیه ، شیر مادر، بهداشت و بهداشت محیط زیست و پیشگیری از حوادث‌اطلاع داشته و به آموزش دسترسی داشته و در زمینه استفاده در اطلاعات اولیه بهداشت کودک و تغذیه مورد حمایت قرار دارند.
و) توسعه مراقبتهای بهداشتی پیشگیرانه، ارائه راهنماییهای لازم به والدین و آموزش تنظیم خانواده و خدمات.
( ماده ۲۴،بند۲– کنوانسیون حقوق کودک)
- کشورها تمام اقدامات لازم و مناسب را برای زدودن روش معالجاتی سنتی و خرافی در مورد بهداشت کودکان به عمل خواهند‌آورد. ( ماده ۲۴،بند۳ – کنوانسیون حقوق کودک)
۴ - کشورها پیشبرد و تشویق همکاریهای بین‌المللی را برای دستیابی تدریجی به تحقق کامل حقوق شناخته شده در کنوانسیون‌حاضر را متقبل می‌شوند. در این ارتباط، به نیازهای کشورهای در حال توسعه توجه خاصی مبذول خواهد شد. ( ماده ۲۴،بند۴ – کنوانسیون حقوق کودک)
- کشورها تضمین خواهند نمود که مؤسسات، خدمات و وسایلی که مسئول مراقبت و حمایت کودکان هستند مطابق با‌معیارهایی که توسط مقامات ذیصلاحیت خصوصاً در زمینه‌های ایمنی، بهداشت و از نظر تعداد کارکنان (آن مؤسسات) و نیز نظارت مناسب گذاشته شده مطابقت داشته باشند. ( ماده ۳،بند۳ – کنوانسیون حقوق کودک)
فصل سوم بخش اول- قسمت ۳
