متغیر مستقل به متغیری گفته می شود که از طریق آن متغیر وابسته تبیین یا پیش بینی می شود. به این متغیر ، متغیر محرک یا درون داد گفته می شود و متغیری است که توسط پژوهش گر اندازه گیری، دستکاری یا انتخاب می شود تا تأثیر یا رابطه آن با متغیر دیگر اندازه گیری شود (منصور فر، ۱۳۸۵). در این پژوهش متغیر مستقل مکانیزم های حاکمیت شرکتی می باشد. متغیر وابسته، متغیر پاسخ یا برون داد است و عبارت است از وجه یا جنبه ای از رفتار یک ارگانیزم که تحریک شده است. متغیر وابسته متغیری است که مشاهده یا اندازه گیری می شود تا تأثیر متغیر مستقل بر آن معلوم و مشخص شود. متغیر وابسته در پژوهش حاضر تغییر یا تعویض حسابرس می باشند.
متغیرهای مزاحم و یا مداخله گر را گاهی اوقات متغیر کنترل نیز می گویند و فرق این گونه متغیرها با متغیر تعدیل کننده، این است که محقق، اثر متغیر تعدیل کننده را اندازه گیری می کند، ولی اثر متغیر کنترل را از میان می برد(پاشا شریفی، ۱۳۷۱، ص۹۷). در تحقیق حاضر متغیرهای کنترل شامل اندازه شرکت، اهرم مالی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری می باشد خلاصه متغیرهای فرضیات در جدول زیر ارائه گردیده است:
جدول (۳-۱): متغیرهای پژوهش
ردیف | فرضیه | متغیر وابسته | متغیر مستقل | متغیر کنترلی |
۱ | اول | تغییر حسابرس | تمرکز مالکیت | اندازه شرکت، اهرم مالی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری |
۲ | دوم | تغییر حسابرس | استقلال هیأت مدیره | اندازه شرکت، اهرم مالی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری |
۳ | سوم | تغییر حسابرس | جدایی پست مدیرعامل از ریاست هیأت مدیره | اندازه شرکت، اهرم مالی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری |
۲-۵-۳) مدلهای مورد استفاده در آزمون فرضیات: مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیات پژوهش حاضر برگرفته از کار پژوهشی مشترک زدجون لاین و مینگ لیو میباشد که در سال ۲۰۱۰ در نشریه ال ز وییر منتشر گردیده است و به صورت زیر می باشد:
که در آن:
AS: تعویض حسابرس،
LSH: تمرکز مالکیت ،
SB: عبارت است از استقلال هئیت مدیره ،
CEOCHR: تفکیک وظیفه مدیر عاملی از ریاست هئیت مدیره،
GOV: معیار مالکیت دولت،
OPI: گزارش حسابرسی
LNASSET: دارائی
LEV: اهرم مالی
MB: نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری در دوره قبل،
LOSS: زیان
Yr: دوره مالی تغییر حسابرس.
پذیرش و رد فرضیه اول از طریق ضریب ، پذیرش و رد فرضیه دوم بوسیله ضریب و در نهایت پذیرش و رد فرضیه سوم از طریق ضریب صورت می پذیرد. معنی دار بودن ضرایب فوق نشان از معنی دار بودن ادعاهای مطرح شده در فرضیات است و جهت ضرایب نشان از نوع ارتباطی است که بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته وجود دارد.