۲۰۰۳: سرویس های خبری مانند بی بی سی امکانات ساده ای بوسیله پیام کوتاه ایجاد کردند که در اکثر اوقات در دسترس و قابل استفاده بودند. (Ibid, 6)
۲۰۰۶: در فوریه ۲۰۰۶ بازاریابی سیار بر پایه پیام کوتاه با چندصد میلیون تبلیغ که هر ماه فقط در اروپا فرستاده می شود به عنوان یکی از رایج ترین شیوه های تبلیغات شناخته می شود.(Ibid, 6)
۵٫۲) موبایل و تجارت بی سیم
رشد استفاده از موبایل در دهه اخیر بسیار شگفتانگیز بوده است. در اواسط سال ۲۰۰۵ پیش بینی میشد که فروش سالیانه تلفن همراه در سال ۲۰۰۹ به ۱ میلیارد خواهد رسید. این در حالی است که تا پایان سال ۲۰۰۶ تعداد ۰۱۹/۱ میلیارد تلفن همراه توسط فروشندگان در جهان بفروش رفته است. بر این اساس در هر ثانیه ۳۲ تلفن سلولی به شبکه بیسیم جهانی اضافه میشود. تعداد تلفن های سلولی فروش رفته در سال ۲۰۰۶ چهار برابر کامپیوترهای شخصی بوده است. این تلفن های سلولی بسیار قدرت مندتر و پیشرفتهتر از مدل های قدیمی بودهاند. تقریبا تمامی تلفن هایی که اکنون به فروش میرود، قابلیت مدیریت پیام متنی را داشته و %۸۸ آنها قابلیت دسترسی به وب را دارند. همچنین امروزه برای بسیاری از افراد همراه داشتن موبایل یک ضرورت است. بگونهای که آن را هر جایی که میروند، به همراه دارند. تجارت و روش های کسب وکار، یکی از مهمترین حوزههایی است که با به کارگیری فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی و اینترنت به سرعت و به شدت تحت تأثیر قرار گرفت. بسیاری از روش های سنتی کسب درآمد متحوّل گشته و روشها و ارزشهای جدید فراوانی نیز پا به عرصه وجود نهادند. (مژدهی, مهربان, & جلالی, معماری مدلهای کسب و کار الکترونیکی, ۱۳۸۶, ص. ۱-۲)
شبکه جهانی اینترنت و ترمینال های سیار در کنار یکدیگر و در بستر تکنولوژی ها و پروتکل های پیشرفته،مفهومی جدید به نام تجارت بی سیم را خلق کرده اند. اگر چه امکانات ارسال و دریافت پیغام های کوتاه ( SMS ) از سال ها قبل در کشورهای توسعه یافته رواج یافته است اما دوران گذار از تجارت الکترونیک کابلی به بی سیم به طور ملموس آغاز شده است. قبل از آن،تلفن های همراه نقش یک مودم را برای ارتباط رایانه های پرتابل با شبکه جهانی اینترنت ایفا می کردند ولی با ظهور میکرو پویشگرهای ( Micro browsers ) قابل نصب بر روی ترمینال های سیار و فناوری های پیشرفته تر،تعداد تجهیزات مورد نیاز برای اتصال ترمینال های سیار به اینترنت از دو عدد ( مودم و ترمینال سیار) به یک عدد ( ترمینال سیار ) کاهش یافت. ظهور این امکان از یک طرف و موفقیت های مالی حاصل از تجارت الکترونیک در سال های اخیر سبب مطرح شدن تجارت بی سیم در دنیای کسب و کار امروزه شده است. منفعت های حاصل از تجارت بی سیم سبب شده است که بسیاری از سازمان ها و دولت ها به آن توجه ویژه ای نشان دهند. در میان دولت ها،کشورهای اروپایی و ژاپن و از میان سازمان ها شرکت هایی همچون موتورولا، نوکیا، مایکروسافت و ده ها شرکت عظیم دیگر بر روی منافع نهفته در این فرصت سرمایه گذاری هنگفتی کرده اند..(مجله فناوری اطلاعات ،۱۳۸۴،۱۱۸)
۱٫۵٫۲) تجارت همراه ( M-Commerce )
M-commerce (mobile commerce) زیر مجموعه ای از ) E-commerce (electronic commerce است که در آن از موبایل و تجهیزات آن برای معاملات الکترونیکی استفاده می شود و به جاى ارتباط مستقیم با اینترنت از طریق یک کامپیوتر شخصى، امکان استفاده از تلفن همراه در نظر گرفته شده است.
براساس آمارهاى موجود در حال حاضر در بسیارى از کشورهاى اروپایى تعداد تلفن هاى همراه چندبرابر تعداد کامپیوترهاى شخصى است. ظرف چند سال آینده پیش بینى مى شود که کلیه کشورهاى اروپایى به طور کامل تحت پوشش تلفن همراه قرار گیرند . به همین منظور بنگاه هاى مختلف اقتصادى و بازرگانى در اروپا در حال طراحى و پیاده سازی شیوه هاى استفاده از تجارت الکترونیکى از طریق تلفن همراه (mobile commerce) هستند.
شما از طریق موبایل خود میتوانید سهام خرید و فروش کنید از طریق تلفن همراه حساب بانکی خود را تحت نظر داشته باشید و…
چرا M-commerce ؟
در واقع تفاوت عمده ای که در تعریف M-commerce با E-commerce وجود دارد این است که M-commerce برای انجام خدمات مالی و خرید و… از شبکه های بی سیم استفاده می کند. به عبارت دیگر در تجارت همراه یا همان M-commerce تمام انواع تجارت business-to-business , business-to-consumer و consumer-to-consumer وجود دارد. افزایش انعطاف پذیری و قدرت مندی معاملات بی سیم فرصت های خوبی را برای افزایش خدمت رسانی به مشتریان فراهم می آورد. در واقع این به معنی تحقق مفهوم خدمت رسانی به مشتری در همه زمان ( صرف نظر از مکان شخص ) است. می توان از امنیت بالاتر تجارت همراه در مقایسه با تجارت الکترونیکی از طریق اینترنت و نیز عدم نیاز به کارت اعتباری به عنوان دیگر محاسن تجارت همراه ذکر کرد.
هم چنین با بهره گرفتن از این فناوری فرد قادر است به آسانی و در همه جا و هر زمانی که بخواهد به اطلاعات خود دسترسی داشته باشد . مزیت اصلی M-commerce هم نسبت به E-commerce در همین است . یعنی در حالی که استفاده از E-commerce فقط هنگامی میسر است که فرد در منزل یا محل کار خود و یا هر جای دیگر باید به رسانه هایی از قبیل اینترنت ، تلویزیون و… دسترسی داشته باشد تجارت در M-commerce فقط به تلفن همراه نیاز دارد . به هر حال این به معنی آن نیست که تجارت همراه محدود به کارهای ساده ای مانند خواندن e-mail یا خبر رسانی باشد . با گذشت زمان خدمات و قابلیت های فراوان M-commerce بسیار محبوب تر و کامل تر از E-commerce می شود معمولاً پس از ظهور یک تکنولوژی جدید رشد قابل ملاحظه ای در آن صورت می گیرد. در مورد M-commerce همین طور بوده است: در سال ۲۰۰۳ مبلغی که برای M-commerce پیش بینی می شد حدود ۲۳ میلیون دلار بود در حالی که سال گذشته این مبلغ بیش از ۳۲۳ میلیون دلار شد. به علاوه درآمدی که در اروپا از طریق M-commerce عاید کمپانی های خدمات تلفن همراه شد رشد ۱۳ درصدی داشته است. (۲۰۰۰Chamberlin.)
معاملات و داد و ستدهای M-commerce می تواند از راه های زیادی صورت گیرد.اولین راه : صدور و فرستادن صورت حساب توسط فروشنده یا پرداخت مبلغ پیش پرداخت توسط خریدار هنگامی که کالا یا خدماتی خریداری می شود است. دومین راه : استفاده از یک کارت اعتباری (credit card) بر روی یک شبکه بی سیم است . کاربران هنگامی که برای ذخیره داده های کارت اعتباری بر روی تلفن همراهشان از کارت تلفن خود به عنوان کارت اعتباری همراه استفاده می کنند بسیار راحت تر و مطمئن تر هستند. و سوم اینکه کاربران قادر به انتقال پول بین حساب خود و صورت حساب خرید از طریق معاملات بی سیم هستند .
در تجارت همراه، M-Commerce دو روش push و pull در جهان وجود دارد که در روش push، اطلاعات درخواستی مانند قیمت سهام، طلا، اخبار ورزشی، اطلاعات پرواز و غیره برای متقاضیان ارسال و در قبال وجه مختصری با ارسال یک پیام کوتاه از طریق SMS، مانند شمارهی داوطلبی میتوانند نتیجهی مورد نظر خود مانند رتبهی خود در کنکور را بلافاصله دریافت کنند ، ولی در روش pull، علاقهمندان با ارسال پیام کوتاه مانند شماره داوطلبی به شماره مورد نظر بلافاصله پاسخ خود را دریافت میکنند. به عنوان مثال اگر کسی خواهان دریافت قیمت سکه طلا در هر لحظه باشد کافی است پیامی مانند Gold را به شمارهی از پیش تعیین شدهای با SMS ارسال کند و چند لحظه بعد قیمت مورد نظر را از شرکت ارائه دهندهی این نوع سرویس دریافت کند. نحوه استفاده از تلفن همراه به این صورت است که به جاى فناورى GSM که استاندارد معمول ارتباطى تلفن همراه در بسیارى از کشورها و به ویژه در اروپا است ، فناورى دیگرى تحت عنوان پروتکل بکارگیرى نرم افزار کاربردى از طریق تجهیزات بى سیم (Wireless Application Protocol) که به اختصار WAP نامیده مى شود جایگزین مى شود. در این شیوه جدید، هر تلفن همراه از طریق مرکز تلفن با کامپیوتر سرویس گر (SERVER) مرتبط مى شود و مى تواند نرم افزار مورد نیاز کاربر خود را بر روى کامپیوتر مذکور فعال نماید. بدین ترتیب استفاده کننده مى تواند اطلاعات خود را از طریق کامپیوتر سرویس گر که خود از طریق اینترنت و یا شبکه هاى ارزش افزوده (VAN) به مراکز تجارى و خدماتى متصل است ارسال و یا دریافت نماید. با این شیوه مى توان خدمات مختلفى را که به طور روزمره استفاده مى شود از طریق تلفن همراه ارائه داد. خدماتى از قبیل پست الکترونیکى، تهیه بلیط، اخبار، نقل و انتقال سهام و خدمات بانکی و … ( ۲۰۰۲ ، Tan and teo Durlacher )
۲٫۵٫۲) ویژگی های بازاریابی تلفن همراه
محیط بی سیم دو ویژگی اصلی دارد که آن را از دیگر رسانه های اتباطی متمایز می کند: قابلیت جا به جایی – دسترسی وسیع. ویژگیهای یاد شده توانسته اند محدودیت مکان و زمان را از میان بردارند و از این طریق، خصوصیات ارزش افزوده زیر که موتور محرک توسعه تجارت سیار می باشد را به وجود آورند: حضور در هر زمان و مکان، راحتی، قابلیت اتصال لحظه ای، شخصی سازی و محلی سازی محصولات و خدمات. (توربن و دیگران، ۱۳۸۶، ۲۷۲-۲۷۳)
با بهره گرفتن از تکنولوژی تلفن همراه می توان مصرف کنندگان بالقوه را به صورت فردی به وسیله متن، صوت و پیام تصویری هدف قرار داد.( ۲۰۰۶, ۹۳۵، De Reyck&Degraeve ) تبلیغات موبایل نسبت به تبلیغات بوسیله رسانه های سنتی این برتری را دارند که می توان پیام را به مصرف کنندگان بالقوه هنگامیکه واقعا در حال خرید هستند فرستاد. با پست الکترونیک نیز قادریم تبلیغات شخصی سازی شده انجام دهیم اما این تیلیغات هنگامیکه مصرف کنندگان در حال خرید هستند به آنها نمی رسند. (Ibid, 936)
سرویس پیام کوتاه تکنولوژی جدیدی است که پیام را از کسب وکارها به مصرف کننده، بوسیله ابزارهایی مانند تلفن همراه و پیجر منتقل می کند. (Jingjun Xu, 2008, 711)
یکی از منافع تبلیغات سرویس پیام کوتاه این است که نسبت به روش های سنتی منجر به تعامل بیشتر با مشتری می شود. از طریق تلفیق سیستم موقعیت یاب جهانی با فناوری سرویس پیام کوتاه می توان پیامها و تبلیغات را به موقع و در مکان مورد نظر برای مصرف کنندگان فرستاد ( ۲۰۰۸, ۶، Okazaki )
۳٫۵٫۲) مزایای استفاده از تلفن همراه
الف) مزیت های استفاده از گوشی تلفن همراه
ب) مزیت های حاصل از کاربردهای (Applications ) تجارت بی سیم
ج) مزیت استفاده از اینترنت از طریق گوشی های تلفن همراه
مزیت های استفاده از گوشی های تلفن همراه
همه جایی ( Ubiguity ) : همه جایی آشکارترین مزیت گوشی های تلفن همراه است. یک تلفن همراه ( البته از نوع پیشرفته آن ) می تواند علاوه بر رفع نیاز استفاده کننده به اطلاعات به لحظه (Real-Time ) امکان ارتباط و تماس را مستقل از حل و موقعیت او و در هر جایی برآورده سازد( Durlacher,200. Huizen,2000 ) .
قابل دسترسی بودن (Reachabelity ) : افراد بسیاری هستند که به دلیل شغلی یا خصوصی تمایل دارند که در هر کجا و در هر زمانی که در دسترس باشند. در صورتی که شخص یک تلفن همراه داشته باشد این امکان برای او فراهم خواهد بود. ضمن آنکه فرد می تواند در دسترس بودنش را به افراد یا زمانی به خصوص محدود نماید ( Durlacher.2002, Huizen.2000 ). بانک اطلاعات متحرک ( Mobile storage device ) : تلفن های همراه به عنوان ابراز ذخیره سازی اطلاعات،همیشه در دسترس هستند و به کارگیری اطلاعات ذخیره شده از طریق آن ها نیز راحت تر می باشد( Kuramitsu and sakamura,2001 ).
مزیت همراه در سال های اخیر تکنولوژی های بی سیم و تلفن همراه تا حد بسیار زیادی همگرا شده اند و از این بین ارزش های زیادی خلق شده است،که از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد ( Naught.2000, Huizen.2000,Lie.2002 ).
جایابی ( Localization ): پیشرفت های تکنولوژیکی ،ویژگی جدیدی برای تجارت بی سیم به ارمغان آورده است که طی آن ارزش بیشتری نسبت به گذشته برای مشتریان خلق می شود. شرکت های ارائه دهنده خدمات ( مرتبط با یک مشتری ) با آگاهی از محل حضورش،او را به معامله از طریق شبکه بی سیم تحریک می کنند، بنابراین زمانی که مدیر یک شرکت طی سفر کاری به شهر مقصد می رسد می تواند انتظار دریافت پیغامی روی تلفن همراه خود داشته باشد که از او در خصوص نیاز به هتل جهت اقامت،سوال شده است.
امنیت ( Security ) : تکنولوژی های امنیتی در تجارت بی سیم قبلا” در قالب تکنولوژی SLL ( Layer Secure Socket ) ظهور کرده است. اما کارت های هوشمند داخل ترمینال های سیار،امکان تایید و اثبات مالک را فراهم می کند و در نتیجه سطحی بالاتر از امنیت را نسبت به آنچه که در حال حاضر در محیط های اینترنتی کابلی وجود داردپدید اورده است.
ارتباط سریع ( Instant Connectivity ) : اگر چه تا چندی قبل،برای ارتباط با شبکه اینترنت ( با بهره گرفتن از WAP و یک میکروپویشگر و بر اساس تکنولوژی شبکه GSM )، لازم به تماس تلفنی بود اما با ظهور تکنولوژی های GPRS و تکنولوژی های بعد از آن این امکان فراهم شده است تا بدون بوت کردن سیستم و یا تماس تلفنی، به شبکه اینترنت متصل شد. بنابراین جدای از بحث های مربوط به تجارت بی سیم،سریع ترین روش برای دسترسی به اینترنت از طریق ابزارهای جدید بی سیم و تکنولوژی های مرتبط خواهد بود.
خدمات سفارشی ( Personalization ) : ظهور تکنولوژی های جدید امکان معامله خدمات سفارشی شده را از طریق تلفن های همراه فراهم کرده است،در مثال قبل اگر پاسخ مدیر شرکت در خصوص پیشنهاد هتل برای اقامت مثبت باشد،ارائه دهنده خدمت با ارسال پیغامی پیشنهادهایی به او خواهد دادکه در محدوده قیمتی مدیر باشد( یا در محدوده هر متغیر دیگر به جز محدوده بودجه ای ، که البته مدیر قبلا” از طریق ابزارهایی،شبکه را از آن ها آگاه کرده است).
۴٫۵٫۲) مزیت های حاصل از کاربردهای تجارت بی سیم
اغلب مزیت های گفته شده در بالا،در قالب کاربردهایی ( Applications ) که بر روی تلفن های همراه مشتریان و یا مراکز ارائه دهنده سرویس نصب می شود توسط آن ها درک می گردد و از آنجا که مشتریان،مستقیما” آن ها درک می گردد و از آنجا که مشتریان مستقیما” با این کاربردها سرو کار خواهند داشت نقش بسیار مهمی در درک مزیت های تجارت بی سیم توسط مشتریان خواهند داشت،کاربردها و خدماتی که در حوزه تجارت بی سیم مطرحند،چه آن ها که دوران آزمایشی خود را پشت سر می گذرانند در سه دسته کاربردهای ارتباطی ( Applications Communications ) و کاربردهای فردی ( Commerce Applications Consumer M- ) و کاربردهای حوزه کسب و کار ( Business M-Commerce Applications ) قابل بررسی هستند.
۱ – کاربردهای ارتباطی شامل :
سرویس پست الکترونیکی (E-mail)
سرویس پیام کوتاه (SMS)
بررسی رابطه بین انگیزه دانشجویان دراستفاده از SMS و میزان استفاده آنها از SMSهای تبلیغاتی۲