برنامه ریزی ظرفیت
Detailed Capacity
Planning
سیستمهای کف کارگاه
Shop-Floor
Systems
سیستم های تأمین
Supplier
Systems
خط مقدم Front End
موتور Engine
پشتیبانی Back End
شکل ۱‑۲- برنامه ریزی و کنترل تولید
همانطور که در شکل ۱-۲ مشخص است، سیستم برنامه ریزی و کنترل تولید به سه سطح تقسیم شده که عبارتند از خط مقدم[۱]، موتور[۲] و پشتیبانی[۳] که در ادامه به اختصار به توضیح هر یک خواهیم پرداخت.
خط مقدم، قسمتی از برنامه ریزی تولید است که با استراتژی های کلان شرکت در ارتباط است. افق برنامه ریزیهای آن ۱ تا ۵ ساله است و از سه قسمت مدیریت تقاضا، برنامه ریزی منابع و برنامه ریزی عملیات و فروش تشکیل یافته است. برنامه ریزی عملیات و فروش با گرفتن اطلاعات مربوط به پیش بینی تقاضا، استراتژی های کلان شرکت و نیز برآورد سرانگشتی منابع، اقدام به تهیه برنامه عملیاتی و فروش می کند که معمولاً افق برنامه ریزی آن چند ساله است. این برنامه ریزی اغلب برحسب یک واحد ادغامی است و از این جهت به آن برنامه ریزی ادغامی نیز گفته می شود. این برنامه ریزی ادغامی سپس در یک سطح پائینتر با بهره گرفتن از تکنیکهای برنامه ریزی تفکیکپذیر، برنامه مدون شده فروش برای محصولات ادغامی را به برنامهای برای فروش به تفکیک نوع محصول تبدیل مینماید که خروجی چنین اقدامی سربرنامه تولید ([۴]MPS) است که افق آن نیز معمولاً یکساله میباشد.
سطح موتور که ورودی اصلی خود را از سربرنامه تولید میگیرد، با بهره گرفتن از تکنیکهای برنامه ریزی مواد و ظرفیت، برنامههایی با جزئیات بیشتر و با افق برنامه ریزی کوتاهتر برای مواد و ظرفیت مورد نیاز فراهم میآورد. برنامه ریزی مواد مورد نیاز ([۵]MRP) و برنامه ریزی ظرفیت ([۶]CP) در این حوزه قرار میگیرد.
در نهایت در سطح پشتیبانی، شاهد سیستم هایی جهت پشتیبانی از زنجیره تأمین شرکت از یکسو و برنامه ریزی عملیات در کف کارگاه از سوی دیگر هستیم. آنچه در برنامه ریزی کف کارگاه صورت میگیرد نوعاً برنامههایی از جنس زمانبندی و تعیین توالی کارها بر روی ماشینها و تخصیص نیروی انسانی به ماشین آلات میباشد.
برنامه ریزی تولید ادغامی
طبق تعریف، برنامه ریزی تولید ادغامی یک برنامه ریزی میانمدت در شرکتهای تولیدی است که میزان و زمان تولید، موجودی و سطوح نیروی کار را جهت پاسخگویی به تغییرات احتیاجات خالص (تقاضا) در یک افق زمانی سه تا ۱۸ ماهه تعیین مینماید (گالگو[۷] ۲۰۰۱). با معلوم بودن (یا پیش بینی) تقاضای بیرونی و منابع فیزیکی شرکت در طول افق برنامه ریزی، این برنامه تلاش مینماید تا ضمن بهترین استفاده از منابع موجود، هزینه های کل سیستم تولیدی را کمینه نماید. این برنامه بایستی روشها و استراتژی های مختلفی را برای فائق آمدن بر نوسانات تقاضا و هزینه های مرتبط با آن، ارائه نماید. در شکل ۱-۳، رابطه برنامه ریزی تولید ادغامی با سایر فرآیندهای برنامه ریزی تولید، مشخص گردیده است.
سربرنامه تولید
Master Production Scheduling
تصمیمات محصول
Product Decisions
برنامه ریزی فرایند
Process Planning
برنامه ریزی تولید ادغامی
Aggregate Production Planning
تقاضا و سفارش
Demand Forecasts, Orders
میزان مواد اولیه
Raw Material Availability
برنامه ظرفیت
Plant Capacity
نیروی کار
Workforce
موجودی در دست
Inventory On Hand
ظرفیت برونسپاری
Subcontractor Capacity
سیستم MRP
برنامهزمانی کارها
Job Scheduling
شکل ۱‑۳- رابطه برنامه ریزی تولید ادغامی با سایر فرآیندهای برنامه ریزی تولید
واحد ادغامی
طبعاً به دلیل بازه زمانی نسبتاً طولانی و نیز تنوع محصولات، امکان این که برای هر نوع محصول و هر نوع مدل از محصول، تخمینی از تعدادی که بایستی فرضاً در طی چند دوره آتی تولید گردند کمتر وجود خواهد داشت. در برنامه ریزی تولید ادغامی چند محصولی، محصولات به چند خانواده تقسیم میشوند و هر خانواده محصول، نماینده چندین محصول شبیه به هم میباشد. این شباهت می تواند بر اساس شباهت ظاهری، شباهت فرآیندهای تولیدی و یا شباهت هزینه های تولیدی و سود حاشیهای باشد. هر خانواده محصول در واقع یک واحد ادغامی خوانده می شود و آن واحد ادغامی نماینده همه محصولات آن خانواده خواهد بود. مقادیر پارامترهای مربوط به یک واحد ادغامی در واقع میانگین مقادیر آن پارامترها برای محصولات مربوط به آن خانواده میباشد. لذا با انتخاب یک یا چند واحد مشترک مابین تمام محصولات یک خانواده، یک برنامه تولید ادغامی ایجاد می شود. واحد ادغامی می تواند کیلوگرم، متر، بشکه، نفرساعت، واحد پول و یا حتی یک مدل همگن از یکی از محصولات آن خانواده باشد.
برنامه ریزی تولید ادغامی چند هدفه پایدار در زنجیره تأمین تحت شرایط عدم قطعیت- قسمت ۲