بصری گردشگر عراقی که برای درمان بیماری چشمی به بیمارستان چشم پزشکی شیراز مراجعه کرد از میزان هزینه ها ، امکانات و تجهیزات پزشکی ارائه شده در بیمارستان ابراز رضایت و از برخورد محترمانه پزشک و کادر درمانی قدردانی می کند.محمد تدین معاون پیشین درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز بـا اشــاره بــه تـخصیص مجوز انجام گردشگری سلامت به پنج دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی در شیراز می گوید: تشکیل شورای عالی گردشگری سلامت با ریاست مقام عالی این استان و ساختار تشکیلاتی و شرح وظایف مشخص هر یک از دستگاههای اجرایی دولتی و بخش خصوصی مرتبط با این حوزه، میتواند نــقش مؤثری در تــوسعه گردشگری سلامت فارس داشته باشد.دژبد مدیر اجرایی شرکت گردشگری شیراز هم می گوید : حضور فـعال بــخش خصوصی در عرصه گردشگری سلامت با برنامهریزی دقیق ، حرف نخست را می زند .
وی افزایش میزان آگاهی و دانش افراد نسبت به موضوع سلامت ، جـهانی شـدن و تجارت آزاد، رشد
و توسعه حمل و نقل هوایی ، کاهش شـکاف فناوری بین کشورهای توسعه یافتـه و در حال توسعه، نرخ تبدیل ارزوگسترش فناوری اطلاعات به ویژه اینترنت از عواملی برمی شمردکه منجر به توسعه گردشگری سلامت استان میشود.
معاون سابق گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس نیز می گوید:
امروزه میتوان با سرمایهگذاریهای مختلف بیــن بــخش خصوصی و دستاندرکاران عرصه سلامت
به ویژه دانشگاه علوم پزشکی به بسیاری از موفقیتها در عــرصـههای گردشگری سلامت دست یافت.
امیر حسین حکمت نیا می گوید:حضور فعال در همایش و نمایشگاه گردشگری سلامت کشورهای اسلامی با ارائه اقلام اطلاع رسانی و بسته های گردشگری سلامت شامل هزینه های درمان ، هزینه های سفر و پیش فروش تورهای سلامت به سه زبان فارسی ، عربی و انگلیسی ، از روش های توسعه صنعت گردشگری سلامت و افزایش جذب گردشگران سلامت به استان فارس است .
پروفسور خـدادوست از چشمپزشکان برجسته دنیا با اشاره به توانمندیهای شیراز در زمیـنه گردشگری سلامت و حجم گسترده مراجعه بیماران به شهر شیراز می گوید: شایسته است که بستر گردشگری سلامت این شهر بیشتر از گذشته فراهم شود.
وی می افزاید :اجرای عملیات بینظیر عمرانی در شهر شیراز، زیرساختها بستر جذب گردشگر سلامت به شهر شیراز را فراهم میکند .مـدیرکل سابق میراث فرهنگی ،گردشـگری و صنایع دستی فارس هم با بیان اینکه پارسال نسبت به سال ۹۱ در جذب تورسیم درمانی در فارس ۲۵ درصد رشد داشتهایم، معتقد است از ظرفیتهای موجود به خوبی استفاده نشده است و باید در این زمینه تلاشهای بیشتری صورت گیرد.
آقای
فعالی نداشتن امکانات ساماندهی شده از عوامل اصلی توسعه نیافتگی تورسیم درمانی در فارس و شیراز است که باید در این زمینه برنامهریزی شـده و سند تـوسـعه گردشگری سلامت تدوین شود تا با مشخص شدن وظایف متولیان سلامت، گردشگری و بخش خصوصی بتوانیم گامهای پیشرفت و توسعه را محکم برداریم.
امیری مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان فارس می گوید: با افزایش سه برابری ورود گـردشگران خـارجی به استان فارس و شهر شیراز به ویــژه از کشورهای اروپایی همچون اسپانیا،
فرانسه ، آلمان و انگلیس و سیاستهای وزارت امور خارجه برای افزایش ارتباط با دیگر کشورها ، باید از فرصت مغتنم ایجاد شده برای برنامه ریزی جذب گردشگران بهره برد .
۴-۳ خدمات گردشگری سلامت در شیراز
نمونه هایی از خدماتی که در محل های اقامتی گردشگری سلامت ارائه میشود (این خدمات بسته به مقررات و فرهنگ کشورهای مختلف تفاوت دارند) :
-
- آزمایش های پزشکی در هتل نظیر کلسترول ، دیابت و فشارخون
-
- رژیم های درمانی مخصوص
-
- برنامه های تمرین و ورزشهروزانه
-
- یوگا
-
- استخرهای آب گرم
-
- انواع ماساژ
-
- سونا
-
- هیدروتراپی
-
- برنامه های ترک اعتیاد
-
- حمام آفتاب (تحت نظارت پزشک)
-
- لجن
-
- جلسات پرورش عضله و تکنیک های استراحت
-
- درمان های زیبایی
اقامتگاه های گردشگری تندرستی ، تنها برنامه تندرستی ارائه میکنند . اقامتگاه های گردشگری سلامتی ، برنامه های تندرستی و خدمات گردشگری سلامت (نظارت پزشکی ، درمان طبیعی و برنامه های گردشگری سلامت) را توأمان ارائه میدهند . آسایشگاهها به مشتریان سه نوع خدمت که عبارت از برنامه های تندرستی ، خدمات گردشگری سلامتی و بازپروری پزشکی است را ارائه میدهند . در گردشگری بیمارستانی ، بازپروری پزشکی و معالجه بیمارستانی میتواند تنها در بیمارستانها ارائه شود .
ابلاغ سیاستهای کلی «سلامت» از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، موارد متعددی از بهبود کمی و کیفی بیمههای درمانی تا شفافسازی قانونمند درآمدها و هزینهها را شامل میشود. اما علاوه بر این نکات که در جهتگیری تمام کشور و از جمله استان فارس باید لحاظ شود، به نظر میرسد یک نکته در این ابلاغیه به صورت خاص باید در شیراز و استان فارس مورد توجه و پیگیری قرار گیرد. در چهاردهمین و آخرین مورد این ابلاغیه، آمده است: «تحول راهبردی پژوهش علوم پزشکی با رویکرد نظام نوآوری و برنامه ریزی برای دستیابی به مرجعیت علمی در علوم، فنون و ارائه خدمات پزشکی و تبدیل ایران به قطب پزشکی منطقه آسیای جنوب غربی و جهان اسلام». شیراز به دلیل پتانسیل بالقوهای پزشکی که در برخی حوزههای بالفعل شده است، توان عملیاتی سازی این خواسته رهبری را حتی بیشتر از تهران دارد.
۴-۴ چرا شیراز باید قطب پزشکی شود؟
«شهر شیراز از دیرباز در حوزه بهداشت و درمان، مورد توجه کشورهای حاشیه خلیجفارس بوده است. به گونهای که بیماران کشورهای همجوار برای درمانهای سخت به جای رفتن به کشورهای اروپایی، این شهر را برای درمان انتخاب میکردند. این اتفاق یک مزیت وامتیازی برای شهرشیراز محسوب میشود»؛ اینها را شاهین محمد صادقی نماینده مردم کازرون در مجلس شورای اسلامی گفته است. شیراز در شرایط کنونی نیز در حوزههایی چون پیوند قرنیه و جراحیهای فوق تخصصی چشم، پیوند مغز استخوان، جراحیهای پلاستیک، درمان ناباروری، پوست و مو، دیالیز، درمان شکاف کام و لب و بسیاری از حوزههای درمانی دیگر تواناییهای خاصی دارد. با همه اینها اما شیراز قطب پیوند ایران و در لیست چند شهر برتر جهان در این زمینه است و در جراحی جنین هم تنها مرکز در خاورمیانه محسوب میشود. بر این اساس به نظر میرسد شیراز با یک مدیریت جهادی و یک برنامهریزی دقیق همراه با توجه بیشتر دولت توان تبدیل شدن به قطب پزشکی در حوزههای دیگری علاوه بر پیوند اعضا و جراحی جنین میباشد. اما باید گفت که شیراز در شرایط کنونی خود نیز میزبان بیمارانی از ۵۲ کشور جهان است؛ آماری که در صورت توسعه فرایند قطب شدن آن در شاخههای مختلف پزشکی، میتواند توسعه شیراز و حتی استان فارس را با سرعتی قابل توجه به ارمغان بیاورد.
۴-۵ گردشگری سلامت شیراز از شعار تا عمل
جایگاه کنونی شیراز در حوزه پزشکی، وظیفه دانشگاه علوم پزشکی شیراز را در بعد تبلیغات داخلی و حتی خارجی سنگینتر میکند تا بتواند این چهره شیراز را برجستهتر از قبل سازد. البته قطعا در این زمینه سایر نهادها همچون میراث فرهنگی، شهرداری، استانداری و … نیز دخیل هستند چرا که میتوانند شرایط را برای بهبود «گردشگری درمانی» شیراز بیشتر از قبل فراهم سازند؛ امری که دستغیب نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی معتقد است همچنان در سطح شعار باقی مانده است. «شهر سلامت» میتواند این فضای شعارزده را به پایان برساند.
۴-۶ طرح ایجاد شهر سلامت شیراز
هیات دولت سه سفر استانی رسمی به استان فارس داشت که در آن ۵۴ مصوبه در حوزه علومپزشکی برای این استان به تصویب رسید.
از جمله مصوبات سفر دوم هیات دولت به استان فارس، ایجاد منطقه سلامت شیراز با عنوان «شهر سلامت» بود. خرداد ماه ۸۹ نیز مدیرکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان فارس از احداث شهر سلامت شیراز در آیندهای نزدیک خبر داده بود. قرار بود شهر سلامت شیراز در ۹۹۲ هکتار زمین در ۲۱ کیلومتری اراضی شمال غرب شیراز احداث شود. تا اینکه در مهرماه ۹۰ استاندار فارس از آغاز عملیات پروژه شهرسلامت شیراز خبر داد. حال آنکه فراخوان سرمایهگذاری در شهرسلامت شیراز چندی پیش از اعلام استاندار انجام گرفته بود. با اجرای این پروژه قرار بود شیراز به قطب توریسم درمانی کشور تبدیل شود.حتی استاندار فارس در اقدامی بالاتر ویژگیهای این شهر تاسیس نشده را برشمرد. به گفته استاندار از جمله ویژگیهای این شهر سلامت «وجود پزشکان متخصص و فوق تخصص، تجهیزات مناسب درمانی، وجود دانشگاه علومپزشکی شیراز به عنوان قطب پزشکی، آب و هوای مناسب محل احداث، منابع اکوتوریستی و جاذبههای طبیعی، جاده ارتباطی مناسب و تاسیسات زیر بنایی» است. وی همچنین در بیان دیگر ویژگیها، از «خط انتقال برق فشار قوی، وجود نیروهای انسانی خدماتی مناسب، خدمات مناسب پزشکی شامل چشم پزشکی، عمل لیزیک چشم، پیوند اعضا، توانبخشی، عمل جراحی قلب، جراحی جایگزینی مفاصل، جراحیهای پلاستیک و زیبایی، سلولهای بنیادین، طب جایگزینی و…» نیز نام برد. «مراکز اقامتی شامل هتل، هتل آپارتمان، مراکز تفریحی، ورزشی و پذیرایی» نیز در ادامه این ویژگیها آمده بود. اما با وجود برنامههای مختلف و فراخوانهای متعدد، هنوز این پروژه ناتمام وبلاتکلیف است.
۴-۷ بازاریابی گردشگری سلامت در شیراز
بنابر تحقیقات صورت گرفته و با توجه به ظرفیت های استان فارس ، می توان در زمینه های زیر بازاریابی گردشگری سلامت را انجام داد.بخش هایذیل میتوانند بازار گردشگری سلامت را تشکیل دهند :
جنسیت
بنابر برخی تحقیقات انجام شده ؛ ۷۵ درصد از بازار گردشگری سلامت را زنان تشکیل میدهند .زنان را به دو مقوله میتوان تقسیم بندی نمود ؛ زنان شاغل و زنان خانه دار . زنان شاغل در سنین ۳۵ تا ۵۵ سالگی نوعی نزاع بین شغل ، خانواده و نیازهای شخصی احساس مینمایند . از این رو ؛ مهمترین انگیزه آنان به عنوان گردشگران سلامت ، فرار از فشار کاری و نگرانی در مورد تناسب اندام و ظاهرشان است . گروه دوم (زنان خانه دار) که معمولاً سن ۵۵ و بالاتر از آن دارند . این گروه ؛ درمانهای زیبایی را بر ماساژ و برنامه های مدیریت استرس ترجیح میدهند .
کارکنان
زمانیکه شرکت ، کارکنان سالمی داشته باشد ، بهرهوری افزایش می یابد .
افراد مسن
یکی از مهمترین گروه های مطرح در بازار گردشگری سلامت ، افراد مسنی هستند که به دوران کهولت قدم نهاده و سعی بر پیشگیری از بیماریهای متداول در این دوران دارند .
خانواده ها
سفر خانوادگیِ استفاده کنندگانِ از خدمات گردشگری سلامت در سالیان اخیر رشد قابل توجهی داشته است . بنابراین ؛ مقاصد گردشگری سلامت ، باید این رشد سفرهای خانوادگی را در نظر داشته و سپس خدمات بهداشتیِ متناسب با کل خانواده را در محیطی مطبوع ارائه دهند .
گردشگران پزشک ، بیشتر از کشورهای ثروتمند ، مانند کشورهای آمریکای شمالی ، اروپای غربی و برخی از کشورهای خاورمیانه می باشند .