جبارزاده در پژوهشی به”بررسی و تعیین معیار­های موفقیت پروژه­ های پتروشیمی و ارائه الگویی برای ارزیابی آن­ها” پرداخت. در این تحقیق لیست جامعی از معیار­ها برای ارزیابی موفقیت پروژه­ های پتروشیمی پیشنهاد شد. با بهره گرفتن از تحلیل عاملی، این معیار­ها در قالب پنج عامل گروه­بندی و با بهره گرفتن از فرایند تحلیل سلسله مراتبی اوزان معیار­ها و فاکتور­ها تعیین شدند و سپس بر اساس مدل مجموع سلسله مراتب وزنی الگویی برای ارزیابی پروژه­ های پتروشیمی پیشنهاد شد (جبارزاده, ۱۳۸۵).

صیادی تورانلو به اولویت بندی پروژه­ های بهبود در مدل تعالی سازمانی^[۶۲] با رویکرد کارت امتیازی متوازن پرداخت. در این پژوهش شاخص­ های اولویت بندی پروژه­ ها در چهار منظر کارت امتیازی متوازن تدوین و با بهره گرفتن از فرایند شبکه تحلیلی^[۶۳] فازی رتبه بندی گردید و سپس با بهره گرفتن از مدل تاپسیس فازی به اولویت بندی پروژه­ ها پرداخته شد (صیادی تورانلو, ۱۳۸۷).

دربندی، رشیدی نژاد و خزاعی در مقاله­ای به ارائه الگویی جهت ارزیابی موفقیت پروژه و شناسایی شاخص­ های مؤثر بر عملکرد موفق پروژه پرداختند. لذا بر پایه ۹ معیار مدل تعالی سازمانی و با تکیه بر چارچوب کارت امتیازی متوازن، این شاخص ­ها­ استخراج کرده و سپس با بهره گرفتن از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی به اولویت بندی^[۶۴] این شاخص ­ها پرداختند (دربندی, رشیدی نژاد و خزاعی, ۱۳۸۸)

۲-۸- جمع‌بندی

دستیابی به ارزش‌های اساسی و محقق کردن اهداف در هر فرایندی مستلزم تدوین برنامه های استراتژیک پیش از مبادرت ورزیدن به اجرا و در ادامه اجرای کامل آن ها‌ است. ارزیابی عملکرد ابزاری مؤثر برای اندازه گیری میزان دستیابی به اهداف (چه در بعد سازمانی، فردی و یا پروژه ای) است. بررسی میزان تحقق اهداف با ارزیابی و بازنگری میسر خواهد بود و مدیران در سایه ارزیابی عملکرد است که می‌توانند مدیریت مؤثر خود را بر فرایندها اعمال کنند و به نتایج واقعی محقق شده از انجام کارها دست پیدا کنند. از این رو هر سازمانی نیازمند طراحی سیستمی برا ی اندازه ­گیری عملکرد می‌باشد که در خصوص کارایی و اثر بخشی فعالیت­­های بخش­های مختلف سازمان، اطلاعات دقیق، مربوط و به موقع برای تصمیم­ گیران ارائه نمایند. برای ارزیابی عملکرد پروژه­ های تحقیقاتی و واحد­های تحقیقاتی در سازمان نیز باید معیار قابل اندازه ­گیری وجود داشته باشد و نتایج این اندازه ­گیری باید برای بهبود عملکرد و کسب مزیت برای سازمان مربوطه به کار گرفته شود.

لذا با توجه به هدف این پژوهش که سنجش اثربخشی پروژه­ های تحقیقاتی با روش های تصمیم گیری چند معیاره می‌باشد، در این فصل به ارائه خلاصه­ای از تعاریف و تاریخچه از موضوعات ارزیابی عملکرد، سنجش اثربخشی پروژه، روش های تصمیم‌گیری چند معیاره مورد استفاده برای سنجش و از آنتروپی برای وزن دهی و اهمیت نسبی شاخص ها پرداخته شد.

فصل سوم

روش پژوهش

۳-۱- مقدمه

تقریبا پیشرفت در هر زمینه از علم، تابع تلاش­ های پژوهشی نظام­مند است، از همین رو است که از تحقیق و پژوهش به عنوان زیربنای پیشرفت علمی نام برده می­ شود(مارکزیک و همکاران^[۶۵]، ۲۰۰۵).

تحقیق را ‌می‌توان روشی منظم دانست که در نتیجه­ آن پاسخ­هایی برای سوال­های مطرح شده پیرامون موضوع تحقیق به دست می ­آید. همچنین روش تحقیق مجموعه ­ای از قواعد، ابزار­ و راه­های معتبر (قابل اطمینان) و نظام یافته برای بررسی واقعیت­ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است. آنچه که نتایج برآمده از یک تحقیق را ارزشمند و قابل استناد می­ کند، روش تحقیق ساختارمند، هدفمند و علمی می‌باشد (خاکی, ۱۳۸۷). چنانچه روش شناسی صحیح صورت نپذیرد، نتایج تحقیق، پژوهشگر و استفاده کنندگان را به بیراهه خواهد برد. ‌بنابرین‏ اتخاذ یک روش عقلایی برای دستیابی به نتایج مطلوب امری ضروری است (پاشا شریفی و شریفی, ۱۳۸۳)

در این فصل که در واقع زیربنای علمی تحقیق به شمار می­رود، به بررسی روش تحقیق، شیوه گردآوری داده ­ها، قلمرو تحقیق و جامعه و نمونه آماری و در ادامه شیوه ­های تجزیه و تحلیل داده ­ها و همچنین تکنیک‌هایی که در این پژوهش مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد، پرداخته شده است.

۳-۲- روش تحقیق

یکی از مهم­ترین ویژگی­ یک مطالعه و بررسی علمی، روش تحقیق و عبارت دیگر نحوه گردآوری، تجزیه و تحلیل و پردازش داده ­ها می‌باشد.

منظور از روش در تحقیق، ارائه مهارت ­ها و تعریف­هایی است که دستیابی به هدف را آسان­تر وعملی­تر می­سازد. این نکته در تمامی روش­ها مطرح است. یعنی هر کاری بر مبنای روش­های برگرفته از تجربه­ها و موفقیت­­ها انجام پذیرد، تضمین بیشتری برای بهره­دهی آن خواهد بود.

تحقیقات علمی از سه بعد مورد بررسی قرار می­ گیرند:

هدف: از نظر هدف تحقیقات به انواع کاربردی، بنیادی و توسعه­ای تقسیم می­گردند (خاکی, ۱۳۸۷؛دانایی فرد و همکاران،۱۳۸۳).

تحقیق بنیادی(پایه­ای): هدف اساسی این نوع تحقیقات آزمون نظریه ­ها، تبیین روابط بین پدیده ­ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است. تحقیقات بنیادی، نظریه ­ها را بررسی کرده، آن­ها را تأیید،تعدیل یا رد می­ کند. با تبیین روابط میان پدیده ­ها، تحقیق بنیادی به کشف قوانین و اصول علمی می ­پردازد. با این اهداف،تحقیقات بنیادی در صدد توسعه مجموع دانسته ­های موجود درباره اصول و قوانین علمی هستند (بازرگان, ۱۳۸۳).

تحقیق کاربردی: هدف از تحقیق کاربردی به دست، آوردن درک یا دانش لازم برای تعیین ابزاری است که به وسیله آن نیازی مشخص و شناخته شده برطرف گردد. به عبارت دقیق­تر، تحقیق کاربردی تلاشی برای پاسخ دادن به یک معضل و مشکل علمی است که در دنیای واقعی وجود دارد (خاکی, ۱۳۸۷).

تحقیق و توسعه: فرآیندی است که به منظور تدوین و تشخیص مناسب بودن یک فرایند، روش و برنامه، شناسایی نیاز یا استعداد، معرفی و انتشار یک محصول و فرایند یا نظام فن‌آوری تازه، انجام می­ شود. هدف اصلی فعالیت­های تحقیق و توسعه نظریه­پردازی یا آزمون نظریه نیست، بلکه توسعه محصولات یا فرایند­های جدید، تدوین یا تهیه برنامه­ ها و طرح­ها است (بازرگان, ۱۳۸۳؛خاکی ۱۳۸۲).

تحقیق حاضر از حیث هدف کاربردی است زیرا هدف تحقیق شناسایی شاخص ­ها و بررسی هریک از آن‌ ها برای سنجش اثربخشی پروژه ها می‌باشد.