اضافه شدن دو نوکلئوتید

حذف نوکلئوتید

۳۱

حذف سه نوکلئوتید

حذف نوکلئوتید

۴۰

حذف سه نوکلئوتید

حذف نوکلئوتید

۴۱

حذف سه نوکلئوتید

شکل ۳- ۲۲ بخشی از کروماتوگرام ژنوتیپ شماره ۹ که تکرار سه نوکلئوتید تیمین را در محل بازهای
شماره ۱۲۲ الی ۱۲۴ نشان می­دهد.
انوع دیگری از موتاسیون­ها نیز در این قطعه یافت شده است که مشخصات آن­ها در جدول ۳- ۲۴ نشان داده شده است.
جدول ۳- ۲۴ تعداد انواع موتاسیون­های نوکلئوتیدی در قطعات تکثیری پرایمر HKT1-2

تعداد بازهای موتانت یافته

تعداد مکان­های ژنی حامل موتاسیون

تعداد موتاسیون هموزیگوس در منطقه کد کننده ژن

تعداد کل بازهای تجزیه شده در ۹۶ ژنوتیپ

۱۴۳۰ باز

۱۱۰ مکان

۹۰ موتانت

۳۹۸۴۶ باز

۳-۹-۲-۲ نقشه هضم آنزیمی قطعه تکثیری پرایمر HKT1-2
نقشه هضم آنزیمی قطعه تکثیری پرایمر HKT1-2 در شکل ۳- ۲۳ نشان داده شده است. این نقشه نشان می­دهد که قطعه تکثیری پرایمر HKT1-2 صرفاً در یک مکان (نوکلئوتید شماره ۳۱۰) توسط آنزیم EcoRI برش داده می­ شود. از مجموع ۱۴۳۰ باز موتانت یافت شده در این قطعه در ۹۶ ژنوتیپ آزمایشی (جدول ۳- ۱)، مشخص گردید که یک باز دقیقاً در محل برش این آنزیم یعنی در محل نوکلئوتید شماره ۳۱۰ واقع گردیده است. موتاسیون ایجاد شده در این باز، شامل تبدیل آدنین به تیمین بوده که موجب تبدیل اسید آمینه آرژنین به سرین می­گردد. بنابراین این محل هضم آنزیمی دارای اهمیت بسیار زیادی برای مطالعه این موتاسیون می­باشد.

شکل ۳- ۲۳ نقشه هضم آنزیمی قطعه تکثیری پرایمر HKT1- 2
۳-۹-۳ آنالیز قطعه تکثیری پرایمر HKT1-3
قطعه تکثیری پرایمر HKT1-3 نیز مانند دو قطعه قبلی به طول bp 560 بوده و با هم پوشانی چند ده باز از قطعه ما قبل خود برای تکثیر قسمت سوم توالی کامل بیان شده ژن HKT1 مورد استفاده قرار گرفته است. توالی نوکلئوتیدی این قطعه در شکل ۳- ۲۴ نشان داده شده است. این قطعه حامل انواع موتاسیون­های نوکلئوتیدی بوده که مشخصات آن­ها در بخش­های بعدی آورده شده است.
۱GCAACTTATTGTTCCCTCTCTTCCTTAGGTTACTGGTATGGTTCCTGGGGAGGCTCACAA
۶۱AGGTGAAGGAGCTGCGGCTCATGATCAAGAATCCAGAGGAAGTGCATTTTGGTAATCTGC
۱۲۱TTCCTAGGTTGCCGACTGTGTTTCTCTCCTCGACAGCCATTGGCCTTGTAGCAGCTGGGG
۱۸۱TCACAATGTTCTCCGCTGTTGATTGGAATTCTTCCGTGTTTGATGGCCTCAGCTCTTATC
۲۴۱AGAAGGCTGTCAATGCATTCTTCATGGTGGTGAATGCAAGGCACTCAGGGGAGAATTCCA

(۱-۶۷)

برای دمای ثابت دیواره

(۱-۶۸)

با توجه به این­که نانوسیال می ­تواند با نانوذرات مختلف، غلظت­های متنوع و یا اندازه­ های مختلف نانوذرات تهیه گردد، یک معادله جامع باید بتواند اثر پارامترهای مذکور را در خود جای دهد. تلاش محققین برای رسیدن به چنین معادله­ای همچنان ادامه دارد.
۱-۶-۸-۳ انتقال حرارت جا به ­جایی طبیعی
مسئله انتقال حرارت جا به ­جایی طبیعی را علاوه بر شیوه ­های آزمایشگاهی می­توان از طریق تئوری و با بهره گرفتن از معادلات حاکم بر چنین فرآیندی نیز تجزیه و تحلیل کرد. برای چنین اموری دو دیدگاه وجود دارد. از یک نگاه می­توان سوسپانسیون­های جامد–مایع را دو فازی در نظر گرفت. دیدگاهی که در تجزیه و تحلیل سوسپانسیون­های حاوی ذرات جامد با ابعاد میلی‌متر و یا میکرومتر به کار می­رود و از دیدگاه دیگری سوسپانسیون را می­توان به‌عنوان یک سیال تک فازی در نظر گرفت. دیدگاه اول به فهم بهتر انتقال حرارت توسط فازهای جامد–مایع کمک می­ کند. در دیدگاه دوم ذرات جامد و مایع در تعادل حرارتی و دارای سرعت­های موضعی برابر فرض می­شوند. [۴۶]. در بررسی انتقال حرارت توسط نانوسیال باید عواملی نظیر جاذبه، حرکت براونی، تشکیل لایه در سطح مشترک جامد–مایع، خوشه­ای شدن نانوذرات، اصطکاک بین سیال و ذرات جامد مدنظر قرار گیرند. ضمن این­که نفوذ براونی، ته‌نشینی و پراکندگی نیز به‌صورت همزمان می ­تواند وجود داشته باشد. در غیاب داده ­های تجربی استفاده از مدل دو فازی برای بررسی نانوسیال ممکن نخواهد بود. درحالی‌که با اصلاح مدل تک فازی می­توان برخی از عوامل مذکور را در معادلات لحاظ کرد.
۱-۷ اغتشاش
۱-۷-۱ مقدمه
بیش از ۵۰۰ سال است که اغتشاش به‌عنوان یک ویژگی شناخته‌شده در جریان سیالات موردتوجه قرار گرفته است. این پدیده در اواخر قرن نوزدهم، توسط محققان به­نام، مانند بوزینسک، رینولدز، لمب، … و در قرن بیستم توسط مهندسان و محققان برجسته­ای، مانند پرانتل، فون کارمن، تولمین، شیلختینگ، هاینز، وایت و … موردمطالعه قرار گرفته است، اما هنوز اطلاع کامل و جامعی از چگونگی وقوع یا پیش ­بینی رفتار آن تا درجه قابل‌اعتمادی از نظر مهندسی در دست نیست. مطالعه رفتار اغتشاشی (آشفته) جریان سیالات یکی از فریبنده­ترین، ملال­آورترین و مهم­ترین مسائل در علوم نظری-تجربی است. در حقیقت، جریان سیالات در بیشتر مواقع مغشوش بوده و در مقیاس مایکروسکوپی نیز فیزیک غالب بر بیشتر پدیده ­های جهان هستی از درون سلول حیاتی، سیستم گردش خون و تنفس موجودات زنده گرفته تا وسایل بی­شمار صنعتی مورد استفاده در یک جامعه مدرن و نیز پدیده­هایی مانند زمین­ شناسی، اقیانوس­شناسی، ستاره­شناسی و فیزیک حاکم بر کهکشان­ها را در بر­می­گیرد. به‌رغم جریان گسترده سیالات و حضور دائمی اغتشاش، اغتشاش^[۹۵] تا به امروز جزو آخرین مسائل لاینحل ریاضی-فیزیک-مهندسی باقی‌مانده است.
جدول ۱-۶ تاریخچه مختصر از شخصیت­ها و نظریات تأثیرگذار

نام

سال

توضیحات

نیوتن

۱۶۸۷

انتشار کتاب Principia Mathematica با تاکید بر وجود رابطه خطی بین تنش ناشی از لزجت و نرخ کرنش

ناویر

۱۸۲۳

ارائه معادله بقای مومنتوم خطی با لحاظ کردن اصطکاک موجود در سیال

هایگن

۱۸۳۹

ارائه دو رژیم در جریان سیالات در لوله که در اولی p Q و در دومی p Q² است (اما وی قادر به توضیح این پدیده نبود).

استوکس

۱۸۴۵

لحاظ کردن لزجت مولکولی و ارائه ریاضی معادله ناویر-استوکس

بوزینسک

۱۸۷۷

معرفی لزجت اغتشاشی

رینولدز

جدول شماره ۴-۴۱- آزمون رابطه بین تحصیلات والدین و فرهنگ سیاسی
۱۴-تحصیلات والدین و فرهنگ سیاسی. با توجه به مقادیر به دست آمده برای ضریب همبستگی پیرسون (۳۲/۰) و سطح معناداری(۵۳۶/۰) می­توان گفت که بین تحصیلات والدین و فرهنگ سیاسی رابطه‌ای وجود ندارد، بنابراین فرضیه موجود رد می­ شود.

فرضیه پانزدهم: به نظر می­رسد بین مذهب و فرهنگ سیاسی رابطه وجود دارد.
جدول شماره ۴-۴۲- آزمون رابطه بین مذهب و فرهنگ سیاسی
۱۵- مذهب و فرهنگ سیاسی. بر اساس مقادیر F (۱۷/۰) و سطح معناداری (۹۹۷) می‌توان گفت که نوع فرهنگ سیاسی افراد برحسب مذهبشان متفاوت نیست؛ بنابراین این فرضیه مبنی بر اینکه بین مذهب و فرهنگ سیاسی رابطه وجود دارد، تأیید نمی­ شود.
فرضیه شانزدهم: به نظر می‌رسد بین قومیت و فرهنگ سیاسی رابطه وجود دارد.
جدول شماره ۴-۴۳- آزمون رابطه بین قومیت و فرهنگ سیاسی
۱۶- قومیت و فرهنگ سیاسی. این جدول نشان‌دهنده‌ی رابطه بین قومیت و فرهنگ سیاسی است. با توجه به مقادیر F (۹۱۴/۰) و سطح معناداری (۴۸۵/۰) می‌توان نتیجه گرفت که فرهنگ سیاسی دانشجویان برحسب مذهب متفاوت نیست؛ بنابراین این فرضیه مبنی بر این‌که بین قومیت و فرهنگ سیاسی رابطه معنی‌داری وجود دارد، تأیید نمی­ شود.
رگرسیون چند متغیره
در تحقیقاتی که از تحلیل رگرسیون استفاده می شود، هدف معمولا پیش بینی یک یا چند متغیر ملاک از یک یا چند متغیر پیش بین است. چنانچه هدف پیش بینی یک متغیر ملاک از چند متغیر پیش بین باشد از مدل رگرسیون چندگانه استفاده می‌شود. در صورتی که هدف، پیش بینی همزمان چند متغیر ملاک از متغیرهای پیش بین یا زیر مجموعه ای از آنها باشد از مدل رگرسیون چند متغیری استفاده می‌شود.
در تحقیقات رگرسیون چندگانه هدف پیدا کردن متغیرهای پیش بینی است که تغییرات متغیر ملاک را چه به تنهایی و چه مشترکا پیش بینی کند. ورود متغیرهای پیش بین در تحلیل رگرسیون به شیوه های گوناگون صورت می‌گیرد. در این جا سه روش اساسی مورد بحث قرار می‌گیرد:
الف) روش همزمان،    ب)روش گام به گام،     ج) روش سلسله مراتبی.
در روش همزمان تمام متغیرهای پیش بین با هم وارد تحلیل می‌شود. در روش گام به گام اولین متغیر پیش بین بر اساس بالاترین ضریب همبستگی صفرمرتبه با متغیر ملاک وارد تحلیل می‌شود. از آن پس سایر متغیرها پیش بین بر حسب ضریب همبستگی تفکیکی (جزئی) و نیمه تفکیکی (نیمه جزئی) در تحلیل وارد می‌شود. در این روش پس از ورود هر متغیر جدید ضریب همبستگی نیمه تفکیکی یا تفکیکی ، تمام متغیرهایی که قبلا در معادله وارد شده اند به عنوان آخرین متغیر ورودی مورد بازبینی قرار می‌گیرد و چنانچه با ورود متغیر جدید معنی داری خود را از دست داده باشد، از معادله خارج می‌شود. به طور کلی در روش گام به گام ترتیب ورود متغیرها در دست محقق نیست (سرمد و دیگران، ۱۳۷۸: ۱۵۰).
با بهره گرفتن از معادله رگرسیون چند متغیره و به روش مرحله به مرحله به تبیین متغیر وابسته پرداخته­ایم. در این مرحله تمام متغیرها فاصله­ای مورد آزمون رگرسیون چند متغیره قرار گرفتند که نهایتا دو متغیر وارد این معادله شدند. همان­گونه که ملاحظه می­ شود این دو متغیر در مجموع توانسته ­اند ۵۴ درصد از تغیرات متغیر وابسته را تبیین کنند.
جدول شماره ۴-۴۴- تحلیل چند متغیره گام به گام برای پیش بینی متغیر وابسته فرهنگ سیاسی

۲/۱

۳/۱

۴/۱

۵/۱

۶/۱

۷/۱

۸/۱

۹/۱

جدول ۳-۲- طیف مقایسات زوجی
۳-۴ ) قابلیت اعتماد ( پایایی )^[۲۴]پرسشنامه های تحقیق
اگر یک ابزار اندازه گیری را مانند پرسشنامه در یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار به گروه واحدی از افراد بدهیم ، نتایج حاصل از اندازه گیری باید نزدیک به هم باشد.برای اندازه گیری پایایی از شاخصی به نام ( ضریب پایایی )استفاده می کنیم و اندازه آن معمولاً بین صفر تا یک تغییر می کند. ضریب پایایی صفر ، معرف عدم پایایی یک ، معرف پایایی کامل است .(خاکی ،غلامرضا،۱۳۹۱،۲۰۷)

قابلیت اعتماد ( پایایی ) عبارت است از اینکه ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی را به دست می دهد . برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری می توان از شیوه های مختلفی بهره برد از جمله ( سرمد ، بازرگان ، حجازی و ۱۳۸۹ )
اجرای دوباره آزمون ( روش باز آزمایی )
روش موازی ( همتا )
روش تنصیف ( دو نیم کردن )
روش کودر – ریچاردسودن
روش آلفای کرونباخ
روش به کار رفته در این پژوهش برای محاسبه قابلیت اعتماد پرسشنامه ، روش آلفای کرونباخ بوده ، با بهره گرفتن از فرمول زیر می توان ضریب آلفا را محاسبه کرد .
Ra = محاسبه آلفای کرونباخ (۳-۱)فرمول
که در آن :
J : تعداد زیر مجموعه سوالات پرسشنامه های آزمون
: واریانس زیر آزمون i ام
: واریانس کل آزمون
برای سنجش پایایی در این تحقیق تعداد ۲۰پرسشنامه در این تحقیق به صورت آزمایشی توزیع گردید که میزان پایایی آن در پرسشنامه یک عدد ۰/۸۱۷ حاصل شد که بیانگر پایایی بالای پرسشنامه یک است . ( به پیوست – الف – مراجعه شود ) و همچنین میزان پایایی آن در پرسشنامه شماره دو عدد آن ۰/۸۱۲ می باشد که بیانگر پایایی بالا در پرسشنامه دوم می باشد . ( به پیوست – الف – مراجعه شود )
۳-۵ ) قابلیت اعتماد( روایی )^[۲۵] پرسشنامه های تحقیق
مقصود از روایی آن است که : آیا ابزار اندازه گیری می تواند خصیصه و ویژگی ای که برای آن طراحی شده است را به درستی اندازه گیری کند یا خیر ؟ زیرا اندازه گیری های نامناسب و ناکافی هر پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا می سازد.اعتبار انواع گوناگونی دارد مانند :
۱-صوری (بر اساس قضاوت افراد آگاه و مطلع)
۲-محتوایی(توان سنجش میزان وجود اندازه صفت)
۳-ملاکی (اثربخشی یک ابزار در پیش بینی رفتار یک آزمودنی در یک موقعیت خاص )
۴-سازه ای (سنجشگر اجزای متغیر به به تناسب سهم هر قسمت در کل ساختار متغیر)(سیکران ،۱۹۹۲،۱۷۱-۱۷۳)
مفهوم روایی به این سوال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد . بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت . برای تعیین اعتبار پرسشنامه روش های متعددی وجود دارد که یکی از آنها اعتبار محتوا می باشد . اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده میشود . اعتبار محتوای یک ابزار اندازه گیری به سوال هایی تشکیل دهنده آن بستگی دارد اگر سوال های پرسشنامه معرف ویژگی ها و مهارت های ویژه ای باشد که محقق قصد اندازه گیری آن ها را داشته باشد ، آزمون دارای اعتبار محتوا است . برای اطمینان از اعتبار محتوا ، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سوال های تشکیل دهنده ابزار اندازه گیری معرف قسمت های محتوای انتخاب شده باشد. بنابراین اعتبار محتوا ، ویژگی ساختاری ابزار اندازه گیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می شود. اعتبار محتوای یک آزمون معمولاًا توسط افراد متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می شود. (سرمد ، بازرگان ، حجازی ۱۳۸۵)
بدین منظور با بهره گرفتن از نظرات ۲۰ تن از کارشناسان پرسشنامه مورد بررسی و بازنگری قرار گرفته و با بهره گرفتن از روش دلفی روایی مورد نظر حاصل گردید .
۳-۶ ) جامعه آماری^[۲۶]
جامعه آماری شامل گروهی از افراد است که یک یا چند صفت مشترک دارند که این صفات مورد توجه محقق می باشد. جامعه ممکن است هم افراد یک نوع خاص و یا عده محدودتری از همان گروه را دربرگیرد (دلاور ، ۱۳۸۰ )
جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه کارشناسان ارشد بخش IT و همچنین کلیه مدیران مرتبط است. که بعد از بررسی واحد های درگیر در این زمینه کارشناسان ارشد بخش IT هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) و مدیران مرتبط حدود ۲۰ نفر می باشند.
۳-۷) مورد پژوهی^[۲۷](مطالعه موردی)
اصطلاح case study برای دو روش “آموزشی” و “پژوهشی” به کار می رود. در برخی از مطالعات انجام شده به تفاوت این دو اصطلاح توجهی نشده و مورد کاوی را با مورد پژوهی یکی پنداشته اند،همین غفلت مایه آشفتگی در تشخیص مصداق های این دو شده است.
۳-۸) مدل اجرایی تحقیق
الگوریتم زیر پژوهش حاضر را به صورت شماتیک نشان می دهد .
گام اول :
هدف اول : شناسایی و اولویت بندی شاخص های موثر در منظر مالی با رویکرد کارت امتیاز متوازن برای بررسی عوامل کلیدی موفقیت در پیاده سازی ( ERP) در شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران ( هما )

تدوین پرسشنامه با مقیاس لیکرت جهت شناسایی عوامل کلیدی موفقیت ERP در منظر مالی
محاسبه اعتبار پرسشنامه با بهره گرفتن از روش دلفی
۳-۱ استفاده از روش آلفای کرونباخ جهت تعیین پایایی پرسشنامه
۴-۱ استفاده از آزمون ناپارامتریک فریدمن جهت شناسایی عوامل موثر کلیدی موفقیت از منظر مالی
۵-۱تدوین پرسشنامه مقایسات زوجی جهت اولویت بندی عوامل کلیدی موفقیت ERP از منظر مالی

۲ .راغب اصفهانی،ابوالقاسم حسین بن محمدبن فضل،المفردات فی غریب القرآن،۲۲۵٫ ↑
. طبری، ابوجعفرمحمد بن جریر،جامع البیان عن تأویل آی القرآن ،۶/۱۵۴-۱۵۵٫ الطبرسی ، الفضل بن الحسن ، مجمع البیان ،۲/۱۹۶٫ ↑
. طباطبائی ،محمد حسین،تفسیرالمیزان، ۵/۳۴۱٫ ↑
۱٫هرنوع حرام که زشتی آن ذکر شده است.و همچنین گفته شده آنچه از کسبهای نامشروع وحرام است پس دوری از آن لازم است.مانند بهای سگ و شراب وخوک و جمع آن أسحات است. ابن منظور، ابوالفضل جمال الدّین محمدبن مکرم،لسان العرب ،ج۲،.ص۱۷۶۵٫ ↑
. طنطاوی، محمد؛ بنواسرائیل فی القرآن و السنه، ۲۲۴٫ ↑
. طبری، ابوجعفرمحمد بن جریر،جامع البیان عن تأویل آی القرآن ،۶/۱۵۴-۱۵۶٫ ↑
. القرآن الکریم: النساء/۱۶۱٫ ↑
. کتاب مقدس: سفر تثنیه ، ۲۳/۱۹-۲۰٫ ↑
. القرآن الکریم: النساء/۱۶۱-۱۶۲٫ ↑
. آلوسی، محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم،۳/۱۸۸-۱۸۹ ؛طوسى،محمّد بن حسن‏،التبیان فى تفسیر القرآن‏،۳/۳۸۸؛ الطبرسی ، الفضل بن الحسن ، مجمع البیان۳/ ۵۲۷ -۵۲۹٫٫ ↑
. «أَفَتَطْمَعُونَ أَن یُؤْمِنُواْ لَکُمْ وَ قَدْ کَانَ فَرِیقٌ مِّنْهُمْ یَسْمَعُونَ کَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ یحَُرِّفُونَهُ مِن بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ وَ إِذَا لَقُواْ الَّذِینَ ءَامَنُواْ قَالُواْ ءَامَنَّا وَ إِذَا خَلَا بَعْضُهُمْ إِلىَ‏ بَعْضٍ قَالُواْ أَ تحَُدِّثُونهَُم بِمَا فَتَحَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ لِیُحَاجُّوکُم بِهِ عِندَ رَبِّکُمْ أَ فَلَا تَعْقِلُونَ أَ وَ لَا یَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا یُسِرُّونَ وَ مَا یُعْلِنُونَ وَ مِنهُْمْ أُمِّیُّونَ لَا یَعْلَمُونَ الْکِتَابَ إِلَّا أَمَانىِ‏َّ وَ إِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ فَوَیْلٌ لِّلَّذِینَ یَکْتُبُونَ الْکِتَابَ بِأَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هَاذَا مِنْ عِندِ اللَّهِ لِیَشْترَُواْ بِهِ ثَمَنًا قَلِیلًا فَوَیْلٌ لَّهُم مِّمَّا کَتَبَتْ أَیْدِیهِمْ وَ وَیْلٌ لَّهُم مِّمَّا یَکْسِبُونَ »القرآن الکریم:البقره/۷۵-۷۹٫ ↑
. طباطبایى، محمّد حسین‏،المیزان فى تفسیر القرآن،‏۱/۲۱۳٫ ↑
. قمى،على بن ابراهیم‏؛ تفسیر قمى‏،۱/۵۰٫ ↑
. فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمّد بن عمر؛تفسیر کبیر(مفاتیح الغیب)،۳/۵۶۰٫ ↑
.تحریف الکلام یعنی سخن را بر یک معنای احتمالی قرار دادن در حالی که دو وجه و دومعنی داشته باشد. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمّدبن فضل، مفردات ألفاظ القرآن، ۲۲۸٫ ↑
. طبری،ابوجعفر محمّد بن جریر؛جامع البیان فی تفسیر القرآن،۵/۷۶٫ ابن ابى حاتم،عبدالرحمن بن محمّد؛تفسیر القرآن العظیم(ابن‏ابى‏حاتم)‏.۳/۹۶۵٫ ↑
. ابن کثیر دمشقى،اسماعیل بن عمرو؛تفسیر القرآن العظیم(ابن کثیر)،۲/۲۸۵٫ ↑
. «بعضى از یهود، سخنان را از جاى خود، تحریف مى‏کنند و(به جاى اینکه بگویند: «شنیدیم و اطاعت کردیم»)، مى‏گویند: «شنیدیم و مخالفت کردیم! و(نیز مى‏گویند:)بشنو! که هرگز نشنوى! و(از روى تمسخر مى‏گویند:)راعنا[ما را تحمیق کن!]»تا با زبان خود، حقایق را بگردانند و در آیین خدا، طعنه زنند. ولى اگر آنها(به جاى این همه لجاجت)مى‏گفتند: «شنیدیم و اطاعت کردیم و سخنان ما را بشنو و به ما مهلت ده(تا حقایق را درک کنیم)»، براى آنان بهتر، و با واقعیت سازگارتر بود. ولى خداوند، آنها را به خاطر کفرشان، از رحمت خود دور ساخته است از این رو جزعدّه کمى ایمان نمى‏آورند.»القرآن الکریم:النساء/۴۶٫ ↑
. القرآن الکریم:البقره/۷۶٫ ↑
. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه‏،.۱/۳۱۴٫ ↑
. فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمّد بن عمر،تفسیر کبیر(مفاتیح الغیب)،۳/۵۶۲٫ ↑
. طبرسی،فضل بن حسن،مجمع البیان فی تفسیر القرآن،۱/۲۸۷٫ ↑
. طبری،ابوجعفر محمّد بن جریر،جامع البیان فی تفسیر القرآن،۱/۲۹۳٫ ↑
. بابایى، احمد على،برگزیده تفسیر نمونه‏، ۱/۹۰٫ ↑
. القرآن الکریم:البقره/۷۶٫ ↑
. طباطبایى، محمّد حسین‏،المیزان فى تفسیر القرآن،‏۱/۲۱۴-۲۱۵٫ ↑
. القرآن الکریم:البقره/۷۷٫ ↑
. شبر، عبد الله؛ ‏تفسیر القرآن الکریم(شبر)، ۱/۵۱٫ ↑
. القرآن الکریم:البقره/۷۸٫ ↑
. طبرسی،فضل بن حسن،مجمع البیان فی تفسیر القرآن،۱/۲۹۰-۲۹۱٫ ↑
. طبری،ابوجعفر محمّد بن جریر،جامع البیان فی تفسیر القرآن،۱/۲۹۷٫ ↑
.«ولى آنها، به خاطر اعمال بدى که پیش از خود فرستاده‏اند، هرگز آرزوى مرگ نخواهند کرد و خداوند از ستمگران آگاه است. و آنها را حریص‏ترین مردم- حتى حریصتر از مشرکان- بر زندگى(این دنیا، و اندوختن ثروت)خواهى یافت(تا آنجا)که هر یک از آنها آرزو دارد هزار سال عمر به او داده شود! در حالى که این عمر طولانى، او را از کیفر(الهى)باز نخواهد داشت. و خداوند به اعمال آنها بیناست.»القرآن الکریم:البقره/۹۶٫ ↑
. سیوطی،جلال الدین،الدرالمنثورفی تفسیر بالمأثور،۱/۸۹٫ ↑
. طباطبایى، محمّد حسین‏،المیزان فى تفسیر القرآن،۱/۲۲۸٫‏ ↑
. آلوسى، محمود، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم‏، ۱/۳۳۰٫ ↑
. طوسى،محمّد بن حسن‏،التبیان فى تفسیر القرآن‏، ۱/۳۵۹٫ ↑
. فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمّد بن عمر،تفسیر کبیر(مفاتیح الغیب)،۳/۶۰۹٫ ↑
. زمخشرى، محمود،الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏،۱/۱۶۸٫ ↑
. فیض کاشانى، ملا محسن‏، تفسیر الصافى‏،۱/۱۶۶٫ ↑
. «وَ إِذْ قَالَ مُوسىَ‏ لِقَوْمِهِ یَقَوْمِ اذْکُرُواْ نِعْمَهَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنبِیَاءَ وَ جَعَلَکُم مُّلُوکاً وَ ءَاتَئکُم مَّا لَمْ یُؤْتِ أَحَدًا مِّنَ الْعَالَمِینَ یَاقَوْمِ ادْخُلُواْ الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَهَ الَّتىِ کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَ لَا تَرْتَدُّواْ عَلىَ أَدْبَارِکمُ‏ْ فَتَنقَلِبُواْ خَسِرِینَقَالُواْ یَامُوسىَ إِنَّ فِیهَا قَوْمًا جَبَّارِینَ وَ إِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا حَتىَ‏ یخَْرُجُواْ مِنْهَا فَإِن یخَْرُجُواْ مِنهَْا فَإِنَّا دَاخِلُونَ قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِینَ یخََافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهِْمَا ادْخُلُواْ عَلَیهِْمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّکُمْ غَلِبُونَ وَ عَلىَ اللَّهِ فَتَوَکلَُّواْ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ قَالُواْ یَمُوسىَ إِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا أَبَدًا مَّا دَامُواْ فِیهَا فَاذْهَبْ أَنتَ وَ رَبُّکَ فَقَتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَعِدُونَ قَالَ رَبّ‏ِ إِنىّ‏ِ لَا أَمْلِکُ إِلَّا نَفْسىِ وَ أَخِى فَافْرُقْ بَیْنَنَا وَ بَینْ‏َ الْقَوْمِ الْفَسِقِینَ قَالَ فَإِنَّهَا محَُرَّمَهٌ عَلَیهِْمْ أَرْبَعِینَ سَنَهً یَتِیهُونَ فىِ الْأَرْضِ فَلَا تَأْسَ عَلىَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ»القرآن الکریم: المائده/۲۰- ۲۶٫ ↑
. طباطبایى، محمّد حسین‏،المیزان فى تفسیر القرآن،‏۵/۲۸۶٫ ↑
.ابن کثیر دمشقى،اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم(ابن کثیر)،۳/۶۸٫ قمى،على بن ابراهیم‏، تفسیر قمى‏،۱/۱۶۴-۱۶۵؛ طباطبایى، محمّد حسین‏،المیزان فى تفسیر القرآن،‏۵/۲۸۶-۲۹۱٫ ↑
. «لَّقَدْ کاَنَ لَکُمْ فىِ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَه حَسَنَه لِّمَن کاَنَ یَرْجُواْ اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الاَْخِرَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا»«مسلّماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نیکویى بود، براى آن ها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد مى‏کنند. »القرآن الکریم:الأحزاب/۲۱٫ ↑
. علامه طباطبائی می گوید:[مقصود از اینکه فرمود:«لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَه حَسَنَه لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثِیراً»کلمه«أسوه»به معناى اقتداء و پیروى است، و معناى«فِی رَسُولِ اللَّهِ»یعنى در مورد رسول خدا۶،و اسوه در مورد رسول خدا۶، عبارت است از پیروى او، و اگر تعبیر کرد به«لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ- شما در مورد رسول خدا۶تأسى دارید»که استقرار و استمرار در گذشته را افاده مى‏کند، براى این است که اشاره کند به اینکه این وظیفه همیشه ثابت است، و شما همیشه باید به آن جناب تأسى کنید. و معناى آیه این است که یکى از احکام رسالت رسول خدا ۶، و ایمان آوردن شما، این است که به او تأسى کنید، هم در گفتارش و هم در رفتارش، و شما مى‏بینید که او در راه خدا چه مشقت‏هایى تحمل مى‏کند، و چگونه در جنگها حاضر شده، آن طور که باید جهاد مى‏کند، شما نیز باید از او پیروى کنید.]طباطبایى، محمد حسین؛المیزان فى تفسیر القرآن،‏۱۶/۲۸۸٫ در تفسیر کشاف زمخشری گفته است:[اگر کسى بپرسد حقیقت معناى آیه«لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَه حَسَنَه»چیست؟ البته با در نظر گرفتن اینکه کلمه«اسوه»به ضمه همزه قراءت شده، در جواب مى‏گوییم دو احتمال هست، اول اینکه خود آن جناب اسوه‏اى حسنه و نیکو است، یعنى بهترین رهبر و مؤتسى یعنى مقتدى به است، و این تعبیر نظیر تعبیر ذیل است، که در باره ی کلاهخود مى‏گویى بیست من آهن، یعنى این کلاه بیست من آهن است، دوم اینکه بگوییم خود آن جناب اسوه نیست، بلکه در او صفتى است که جا دارد مردم به وى، در آن صفت اقتداء کنند، و آن عبارت است از مواساه، یعنى اینکه خود را برتر از مردم نمى‏داند.]زمخشرى، محمود؛الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏، ۳/۵۳۱٫ ↑
. «وَ مَا یَنطِقُ عَنِ الهَْوَى إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْىٌ یُوحَى‏»«و هرگز از روى هواى نفس سخن نمى‏گوید! آنچه مى‏گوید چیزى جز وحى که بر او نازل شده نیست!»القرآن الکریم:النجم/۳- ۴٫ [مقصود از اینکه فرمود:«وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوى‏ إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْیٌ یُوحى»منظور از کلمه«هوى»هواى نفس و رأى و خواسته است، و جمله ی«ما ینطق»هر چند مطلق است، و در آن نطق به طور مطلق نفى شده، و مقتضاى این اطلاق آن است که هواى نفس از مطلق سخنان پیغمبر نفى شده باشد(حتى در آن سخنان روزمره‏اى که در داخل خانه اش دارد)، و لیکن از آنجایى که در این آیات خطاب«صاحبتان»به مشرکین است، مشرکینى که دعوت او را و قرآنى را که برایشان مى‏خواند دروغ و افتراى بر خدا مى‏پنداشتند، لذا باید به خاطر این قرینه مقامى بگوییم: منظور این است که آن جناب در آنچه که شما مشرکین را به سوى آن مى‏خواند، و آنچه که از قرآن برایتان تلاوت مى‏کند، سخنانش ناشى از هواى نفس نیست، و به رأى خود چیزى نمى‏گوید، بلکه هر چه در این باب مى‏گوید وحیى است که خداى متعال به او مى‏کند. ↑

. القرآن الکریم: القصص/۲-۴۸؛۷۶-۸۳؛ البقره/۴۶-۱۰۳؛آل عمران/۴۸-۵۱؛. . . ↑
. همان:: البقره/۴۷؛ الاعراف/۱۴۰،. . . ↑