بخش چهارم
۲-۷- بررسی پیشینه تحقیق
در این بخش ابتدا تحقیقات داخلی و سپس در ادامه تحقیقات خارجی، اشاره میگردد.
پیشینه پژوهش های انجام شده در داخل کشور
پیرویان و همکاران (۱۳۹۰) در تحقیقی با عنوان ارزیابی اثربخشی دوره های آموزش ضمن خدمت کارکنان دانشگاه علوم پزشکی قزوین در سال ۱۳۹۰ بر اساس مدل ارزشیابی کرک پاتریک (KIRK PATRICK) به این نتیجه رسیدند که فراگیران شرکت کننده در دوره های آموزشی درمجموع، میزان اثربخشی دوره های آموزشی را در سطح خوب ارزیابی نموده اند. گر چه دوره های آموزشی برگزار شده از اثربخشی صد در صد برخوردار نبوده است ولی با توجه به محاسبات آماری انجام شده می توان ادعا نمود که اثربخشی آموزشهای سازمانی دانشگاه علوم پزشکی قزوین بطور معنی دار از میانگین فرضی ( ۶۰ درصد دوره ها اثربخش) بالاتر بوده است.
افسری(۱۳۹۰) در تحقیقی با عنوان بررسی تاثیر آموزش های فنی حرفه ای درتوسعه کارآفرینی فارغ التحصیلان دانشگاهی مطالعه موردی مراکز فنی حرفه ای شهرستان اصفهان، در مطالعه ای میدانی طی پرسشنامه ای میزان گرایش یا عدم گرایش آموزش دیدگان به سمت فعالیت های کارآفرینانه و علل و عوامل موثر برآن مورد بررسی قرار داد و نشان داد که عمدتا دیدگاه ورویکرد دانش آموختگان فنی حرفه ای مبتنی براستخدام وکارجویی درارگانهای دولتی و خصوصی است و رویکرد مبتنی برایده پردازی تجاری کارآفرینی و خوداشتغالی با استقبال خیلی کمی صورت گرفت و عملا آموزش دیدگان فنی حرفه ای با مقوله کارآفرینی و فرایند آن بیگانه هستند و عرضه آموزشهای صرفا فنی حرفه ای بوده و کمتر به مقوله کارآفرینی به طور جدی توجه شده است.
میرزایی اهر نجاتی و همکاران(۱۳۹۰)، در پژوهشی با عنوان بررسی و تجزیه و تحلیل اثر بخشی دوره های آموزشی کارکنان (مطالعه موردی: شرکت تولیدی والا قطعه) انجام دادند. نتایج وجود تفاوت بین دانش نظری و مهارت از نظر اثر بخشی دوره های آموزشی را نشان داد.
آهنچیان و ظهور پرونده(۱۳۸۹)، در پژوهشی با عنوان راهکارهای ارتقاء اثر بخشی دوره های آموزشی در سازمان ها انجام دادند. نتایج نشان داد که در بین عناصر اصلی یک دوره آموزشی به ترتیب روش آموزش و شرایط اجرا، اثرگذارتر از نیاز سنجی، محتوای یادگیری، مربی و ارزشیابی هستند.
دانایی فرد و دیده فر (۱۳۸۹)، در تحقیقی با عنوان تدوین الگوی نهادی کردن کارآفرینی در بخش کشاورزی زیربخش گلخانه‌داری مشخص کرده اند که نهادی کردن کارآفرینی کشاورزی، ایجاد شرایط مطلوب و مساعد برای استمرار بخشیدن، فراگیر کردن و تبدیل شدن کارآفرینی به یک واقعیت اجتماعی در قلمرو کشاورزی بوده است. این پژوهش در ۳ مرحله‌ی (۱) طراحی الگوی فعلی نهادی کردن کارآفرینی در بخش کشاورزی، (۲) آزمون الگو و (۳) فاز ارائه الگوی مطلوب نهادی کردن کارآفرینی کشاورزی استوار شده است.
عیدی و همکاران(۱۳۸۷)، پژوهشی با عنوان سنجش اثر بخشی دوره های آموزشی انجام دادند. در این بررسی ابتدا چرخه تصمیم گیری در فعالیت های آموزشی تشریح شده، و سپس از راه معرفی گام به گام روش ارزیابی، زمینه آشنایی عملیاتی مدیران و کارشناسان آموزش با این مهم پرداخته است.
طالب زاده و حسینی (۱۳۸۶) در پژوهشی تحت عنوان بررسی اثر بخشی مراکز آموزش از راه دور و برنامه های آموزشی در مقطع متوسطه نشان دادند که فعالیت های آموزشی تا حد بسیار مطلوب، منجر به دستیابی اهداف آموزش از راه دور در کشور شده است و عدم توسعه بی رویه مراکز مجری در کشور، اهمیت منابع و کتاب های خودآموز در مراکز نسبت به سایر منابع آموزشی متنوع، ضرورت و اهمیت نظارت بر فعالیت های مراکز مجری نیز حاصل شد.
یوسفی (۱۳۸۴)، در تحقیقی با عنوان بررسی اثربخشی دوره‌های آموزش فنی و حرفه‌ای غیررسمی «تربیت پرواربند گوسفند» طی برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در استان آذربایجان غربی نشان داده که بین شرکت در دوره‌های آموزشی و گرایش به شغل پرواربندی، ایجاد فرصتهای شغلی، کاهش تلفات، پذیرش نوآوری، بهبود کیفیت زندگی و میزان درآمد رابطه معنی‌داری وجود داشته‌است. افراد مورد مطالعه تأثیر آموزش را بر دانش و مهارت‌های پرواربندی در حد زیاد ارزیابی نموده‌اند. و این آموزشها بر افزایش وزن دام شرکت‌کنندگان دوره مؤثر بوده و همچنین سبب افزایش متوسط درآمد ناخالص دامداران آموزش‌دیده نسبت به دامداران آموزش‌ندیده شده‌است.
خواجه (۱۳۸۴)، در پژوهشی با عنوان بررسی تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای بر صنعت کشاورزی در استان گلستان، در کار توصیفی نشان داد که بین مدت زمان اتمام دوره ی کارآموزی کارآموزان و نوع نگرش آنان نسبت به تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای رابطه معنا دار وجود دارد. در عین حال نشان داد که بین در آمد ماهیانه ی کارآموزان و نوع نگرش آنان نسبت به تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای رابطه معنی داری مشاهده نمی گردد. نتایج آزمون خی ۲ نشان می دهد که شهرستان محل فعالیت کارکایان و کارآموزان با نوع نگرش آنان نسبت به تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای رابطه معنا داری وجود ندارد.
چیذری و همکاران (۱۳۸۴) در تحقیقی، مدلی پیشنهاد کرده است که در آن عوامل تاثیر گذار بر کار آفرینی فارغ التحصیلان کشاورزی را مشخص کرده است. این عوامل به محیط های بیرونی و درونی مربوط می گردد.
رئوفی و تاریخی قوچانی (۱۳۸۳)، در پژوهش خود با عنوان تاثیر آموزش ضمن خدمت بر میزان کارایی و بهره وری مدیران و کارکنان مدارس نشان دادند که مدیران آموزش دیده نسبت به مدیران آموزش ندیده در برقراری روابط انسانی و ایجاد محیطی صمیمی، استقبال از تغییرات و نوآریها و رعایت شرح وظایف شغلی عملکرد بهتری دارند.
پیشینه پژوهش های انجام شده در خارج کشور
کراکلیس، سیمونین و ازمیر[۲](۲۰۰۷)، در پژوهش خود بیان نمودند اثر بخشی صد در صد نیست، اما از مدیران آموزش انتظار می رود که برای ارتقاء سطح اثر بخشی تلاش کنند. بنابراین، بدیهی است که جستجو برای یافتن راهکارهای ارتقاء اثر بخشی دوره ها، یک موضوع چالشی برای مدیران واحدهای آموزش است(به نقل از آهنچیان و ظهور پرونده).
نو و اشمیت[۳](۲۰۰۶)، در تحقیق خود با عنوان بررسی نگرش مربیان در رابطه با پیش بینی کننده های اثر بخشی دوره آموزشی به این نتیجه رسیدند که دو عامل پایبندی شغلی و برنامه ریزی مسیر شغلی، عواملی هستند که بیش از همه می توان تاثیر دوره های آموزش ضمن خدمت در یادگیری و تغیر رفتار را به کمک آنها پیش بینی کرد.
ورزات و باچلت[۴] (۲۰۰۶) درتحقیقی تحت عنوان توسعه روحیه کارآفرینی بین دانشجویان مهندسی عوامل آموزشی کدامند؟ به این نتیجه رسیدند که عوامل فردی، عوامل آموزشی بیشترین تأثیر را در پیشرفت روحیه کارآفرینی قبل از ایجاد شغل دارد.
محمودال و همکاران (۲۰۰۴) در پژوهشی با عنوان اثر بخشی آموزش در افزایش درآمد نشان دادند رابطه مثبت و معنی داری بین اندازه خانوار و سابقه کار کشاورزان آموزش دیده و تاثیر این آموزش ها در افزایش درآمد آنها وجود دارد.
دابسون[۵] (۲۰۰۲) در تحقیقی با عنوان: بررسی عوامل مؤثر در تشویق کارآفرینانه در میان کشاورزان نشان داده است که سه گروه از عوامل عمده در این زمینه دارای تاثیرند: ۱- عوامل مربوط به ویژگیهای خود کشاورزان کارآفرین ۲- عوامل مربوط به وضعیت مزرعه ۳- عوامل محیطی.
لسک ویکا[۶] (۲۰۰۲) در تحقیق خود نشان داد که دو دسته از عوامل: بیرونی و درونی در موفقیت کارآفرینان نقش دارند: ۱- عوامل بیرونی مانند سیاست‌های حمایتی دولت، موقعیت بازار، توانایی مالی و دانش و اطلاعات لازم۲- عوامل درونی مانند مدیریت مالی، خصوصیات وویژه های کارآفرین، فرایند تولید، توانایی رقابت در عرصه بازار
هووارد و همکاران (۲۰۰۱)، در پژوهشی با عنوان بررسی اثربخشی برنامه های آموزشی در باشگاه ۴H نشان دادند میزان رضایت افراد خوب بوده و ملاکی برای سنجش بوده است.
مانکین[۷] (۲۰۰۱)، در نتایج پژوهش خود نشان داد بهسازی منابع انسانی را سیستم بازخوردی می داند که سازمان ها از طریق آن به توسعه شغلی و سازمانی اقدام می کنند. شواهد زیادی در دست است که نشان می دهد بهسازی کارکنان فرایندی است که از طریق آموزش انجام می شود(به نقل از آهنچیان و ظهور پرونده).
هارویدن[۸] (۲۰۰۰) در پژوهش خود نشان داد که بین محتوای برنامه آموزشی دانشگاه و بکارگیری روش توسعه آموزشی کارآفرینی در دانشگاه با روحیه کارآفرینی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد.
۲-۸مدل نظری تحقیق
برای تبیین مدل نظری تحقیق حاضر ابتدا جنبه های گوناگون مساله تحقیق و روابط میان آنها مشخص گردید و سپس به طراحی و تجسم مدل نظری متناسب با خصوصیات مسئله تحقیق و مطالعه انجام شده در مبانی نظری اقدام گردید. مدل نظری این تحقیق مطابق شکل زیر بدست آمد.
ویژگی آموزشگر
محتوی آموزشی
اثربخشی دوره های آموزشی
روش آموزشی
برنامه آموزشی
ویژگی فردی
امکانات آموزشی
شکل ۲-۲- طرح شماتیک مدل نظری تحقیق
فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
در هر تحقیق تعیین چارچوب علمی باعث می شود روند کار پژوهشی شفاف تر شده و میزان دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده، افزایش یابد. در این فصل نوع تحقیق، فرضیه ها، متغیرهای تحقیق، ابزار اندازه گیری، جامعه آماری، روش نمونه گیری، روش جمع آوری اطلاعات و روش های آماری مورد استفاده در این تحقیق توضیح داده شده است.
۳-۲- روش تحقیق
از دیدگاه صاحب نظران، روش تحقیق در علوم اجتماعی به معنای عام کلمه و ملاک های انواع متعددی دارد. اما به طور کلی روش های تحقیق در علوم رفتاری را می توان با توجه به دو ملاک هدف تحقیق و نحوه گردآوری داده ها تقسیم کرد. تحقیقات علمی بر اساس هدف تحقیق توصیفی و تحقیق آزمایشی تقسیم بندی می شوند(سرمد و همکاران، ۱۳۷۹).
روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه از جنبه های مختلف قابل بررسی است. از جنبه هدف، کاربردی است؛ زیرا در پی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است و نتایج حاصل از آن در برنامه ریزی و تصمیمگیری‌ها قابل استفاده است. از جنبه جمعآوری اطلاعات از نوع تحقیقات توصیفی است؛ از این جهت توصیفی است که به توضیح سیستماتیک، عینی و دقیق وقایع و خصوصیات جامعه مورد نظر می پردازد. به جهت استفاده از ماتریس همبستگی جهت تلخیص مجموعهای از داده ها همبستگی است و از آنجا که به دنبال تدوین چارچوبی مدون میباشد، از نوع اکتشافی است. همچنین تحقیق حاضر از حیث امکان کنترل متغیرها، به دلیل عدم امکان چنین امری از نوع تحقیقات شبهتجربی است (سرمد و همکاران، ۱۳۸۳).همچنین به لحاظ تجزیه و تحلیل عددی داده ها به منظور بیان و یا توضیح دلایل تغییرات در پدیده های اجتماعی، تحقیق کمی است.این تحقیق چون به توصیف ویژگیها و مشخصات پاسخگویان می پردازد و از سوی دیگر میزان ارتباط متغیرهای مستقل را با متغیرهای وابسته می سنجد و نوع رابطه وشدت بین آنها را معین می کند از نوع توصیفی-همبستگی می باشد.
۳-۳- فرضیه های تحقیق
۱- بین ویژگیهای فردی کارگزاران صندوق بیمه و دیدگاه آنان نسبت به اثربخشی دوره های آموزشی رابطه معنی داری وجود ندارد.
H0: p =0
H1: p ≠۰
۲- بین ویژگیهای وضعیت محتوایی دوره آموزشی – ترویجی و دیدگاه آنان نسبت به اثربخشی دوره های آموزشی رابطه معنی داری وجود ندارد.
H0: p =0
H1: p ≠۰
