Yoon, Byung Il, . “Anti-inflammatory and antimicrobial effects of nanocatechin in a chronic bacterial prostatitis rat model.” Journal of Infection and Chemotherapy ۱۷٫۲ (۲۰۱۱): ۱۸۹-۱۹۴٫ Yiannakopoulou, Ch. “Recent patents on antibacterial, antifungal and antiviral properties of tea.” Recent patents on anti-infective drug discovery ۷٫۱ (۲۰۱۲): ۶۰-۶۵٫ Toda, Masako, . “The bactericidal activity of tea and coffee.” Letters in applied microbiology ۸٫۴ (۱۹۸۹): ۱۲۳-۱۲۵٫ Yarnell, Eric,Kathy Abascal. “Antiadhesion herbs.” Alternative & Complementary Therapies ۱۴٫۳ (۲۰۰۸): ۱۳۹-۱۴۴٫ Ahn, Y. J. . “Effect of green tea extract on growth of intestinal bacteria."Microbial Ecology in Health and Disease ۳٫۶ (۱۹۹۰): ۳۳۵-۳۳۸٫ Vijaya, K. S. Ananthan. “Microbiological screening of Indian medicinal plants with special reference to enteropathogens.” The Journal of Alternative and Complementary Medicine ۳٫۱ (۱۹۹۷): ۱۳-۲۰٫ Yüksel, Selçuk, . “Antibiotic resistance of urinary tract pathogens and evaluation of empirical treatment in Turkish children with urinary tract infections.” International journal of antimicrobial agents ۲۸٫۵ (۲۰۰۶): ۴۱۳-۴۱۶٫ Feng, Qing, . “Anticarcinogenic antioxidants as inhibitors against intracellular oxidative stress.” Free radical research ۳۵٫۶ (۲۰۰۱): ۷۷۹-۷۸۸٫ Wu, C. D. G. Wei, and M. Wilson. “Tea as a functional food for oral health."Food constituents and oral health: current status and future prospects (۲۰۰۹): ۳۹۶-۴۱۷٫ Action, EC Concerted. “Scientific concepts of functional foods in Europe: Consensus Document.” British Journal of Nutrition ۸۱٫۱ (۱۹۹۹). Roberfroid, M. B. “Global view on functional foods: European perspectives."British Journal of Nutrition ۸۸٫S2 (2002): S133-S138. Zuo Y, Chen H, Deng Y. Simultaneous determination of catechins, caffeine and galic acids in Green, Oolong, Black and Pu-erh teas using HPLC with a photodiode array detector. Talanta 2002;57:307-16. Carmen C, Reyes A, Rafael G. Beneficial Effects of Green Tea- A Review. Journal of the American College of Nutrition 2006;25:79-99. McKay DL, Blumberg JB. The role of tea in human health: an update. J Am Coll Nutr 2002;21:1-13. Belitz, Hans-Dieter, and Werner Grosch. Química de los alimentos. Acribia, 1988..p.71-81. Vison J, Dabbagh Y, Serry M, Jand J. Plant flavonoids, especially tea flavonols, are powerful using an in vitro oxidation model for heart disease. J Agric Food Chem 1995;43:2800-2. McKay DL, Blumberg JB. The role of tea in human health: an update. J Am Coll Nutr 2002;21:1-13 BhagwaSA, .USDA Database for the Flavonoid Contents of Selected Foods. Beltsville: US Department of Agriculture, 2003.p.44-55. Willson, KC. Coffee, Cocoa and Tea. New York: CABI publishing; 1999.71-81. Hakim IA, Harris RB, Weisgerber UM. Tea intake and squamous cell carcinoma of the skin: influence of type of tea beverages. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2000;9:727-31. Arts IC, van De Putte B, Hollman PC. Catechin contents of foods commonly consumed in The Netherlands. 2. Tea, wine, fruit juices, and chocolate milk. J Agric Food Chem 2000;48:1752-7. Wang LF, Kim DM, Park JD, Lee CY. Various antibrowning agents and green tea extract during processing and storage. J Food Process Press 2003;27:213-25. Yang CS, Chen L, Lee MJ, Balentine D, Kuo M, Schantz SP. Blood and urine levels of tea catechins after ingestion of different amounts of green tea by human volunteers. Cancer Xu JZ, Yeung SY, Chang Q, Huang Y, Chen ZY. Comparison of antioxidant activity and bioavailability of tea epicatechins with their epimers. Br J Nutr 2004;91:873-81. Kim JH, Kang BH, Jeong JM. Antioxidant antimutagenic and chemopreventive activities of a phyto-extract mixture derived from various e vegetables, fruits and oriental herbs. Food Sci Biotechnol 2003;12:631-8. Skrzydlewsja E, Augustyniak A, Ostrowska J, Luczaj W, Tarasiuk E. Green tea protection against aging induced oxidative stress. Free Radic Biol Med 2002;33:555. Chung JY, Huang C, Meng X, Dong Z, Yang CS. Inhibition of activator protein 1 activity and cell growth by purified green tea and black tea polyphenols in H-ras-transformed cells: structure activity relationship and mechanisms involved. Cancer Res 1999;59:4610-7. Agarwal R, Katiyar SK, Zaidi SI, Mukhtar H. Inhibition of skin tumor promoter-caused induction of epidermal ornithine decarboxylase in SENCAR mice by polyphenolic fraction isolated from green tea and its individual epicatechin derivatives. Cancer Res 1992;52:3582- Spencer JP, [ et al]. Epicatechin and its in vivo metabolite, 3′-O-methyl epicatechin, protect human fibroblasts from oxidative-stress-induced cell death involving caspase-3 activation. Biochem J 2001;354:493-500. Caturla, Nuria, . “The relationship between the antioxidant and the antibacterial properties of galloylated catechins and the structure of phospholipid model membranes.” Free Radical Biology and Medicine ۳۴٫۶ (۲۰۰۳): ۶۴۸-۶۶۲٫ Chen, Di, . “Green tea and tea polyphenols in cancer prevention.” Frontiers in bioscience: a journal and virtual library ۹ (۲۰۰۴): ۲۶۱۸-۲۶۳۱٫ .McNaught, JG. On the action of cold or lukewarm tea on Bacillus typhosus. J R Army Med Corps 1906;7:372-3. Yam TS, Shah S, Hamilton-Miller JM. Microbiological activity of whole and fractionated crude extracts of tea (Camellia sinensis), and of tea components. FEMS Microbiol Lett 1997;152:169-74. Hara, Y. Green tea: helath benefits and applications. New York, USA: Marcel Dekker; 2001.p.71-81. Sakanaka S, Kim M, Taniguchi M, Yamamoto T. Antibacterial substances in Japanese green tea extract against Streptococcus mutans, a cariogenic bacterium. Agric Biol Chem بروکس ژئوف. بوتل ژانت س. مورس استفان آ. میکروبیولوژی جاوتز. ترجمه دکتر سید آل هاشم و دیگان. تهران: انتشاران آینده سازان، ۱۳۷۱٫ جلد اول: صص ۵۱۴، ۵۲۷، ۵۳۷، ۵۴۱، ۵۹۵، ۶۰۰٫ نایبی، محمد. دنیای میکروب‌ها.تهران: انتشارات شرکت سهامی چهر؛ ۱۳۶۲٫ ص. ۱۸۰٫ ادیب نصر، پ. میکروب شناسی پزشکی.تهران: انتشارات نور دانش؛۱۳۸۲٫ صص ۱۴۵، ۱۴۶٫ فتوحی قزوینی کار،رضا. پرورش مرکبات در ایران.تهران: انشارات دانشگاه گیلان؛ ۱۳۷۰٫ص۳۵٫ زرگری، ع. گیاهان دارویی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران؛ ۱۳۸۰٫جلد اول، ص ۴۸۵-۴۷۸ نایبی، محمد. دنیای میکروب‌ها.تهران: انتشارات شرکت سهامی چهر؛ ۱۳۶۲٫ ص. ۱۸۰٫ Ma, Ling, . “Widespread dissemination of aminoglycoside resistance genes armA and rmtB in Klebsiella pneumoniae isolates in Taiwan producing CTX-M-type extended-spectrum β-lactamases.” Antimicrobial agents and chemotherapy ۵۳٫۱ (۲۰۰۹): ۱۰۴-۱۱۱٫ Feizabadi, Mohammad Mehdi, . “Distribution of bla TEM, bla SHV, bla CTX-M genes among clinical isolates of Klebsiella pneumoniae at Labbafinejad Hospital, Tehran, Iran.” Microbial drug resistance ۱۶٫۱ (۲۰۱۰): ۴۹-۵۳٫ ۶۷. Derakhshan, Safoura, . “Identification of Extended Spectrum Beta-lactamase producing Klebsiella pneumoniae isolated from Intensive Care Unit (ICU) patients in three hospitals in Tehran.” Infection, Epidemiology and Medicine1 (2013): 9-13. ۶۸.Carmen C, Reyes A, Rafael G. Beneficial Effects of Green Tea- A Review. Journal of the American College of Nutrition 2006;25:79-99. ۶۹.McKay DL, Blumberg JB. The role of tea in human health: an update. J Am Coll Nutr 2002;21:1-13. ۷۰٫Belitz DH, Grosch W. Quimica de los Alimentos. Zaragoza: Acribia; 1997.p.71-81. ۷۱٫Vison J, Dabbagh Y, Serry M, Jand J. Plant flavonoids, especially tea flavonols, are powerful using an in vitro oxidation model for heart disease. J Agric Food Chem 1995;43:2800-2. .shaker ↑ .Volatile oil ↑ . Etherial oil ↑

آگاهی را در خصوص نیازها، برای بهبود کیفیت ایجاد کنید. برای بهبود و بهسازی مستمر هدفگذاری نمایید. برای دستیابی به هدف ساماندهی کنید. برنامه آموزشی را در مورد کلیۀ افراد به اجرا گذارید. پروژه ها را برای حل مسایل طرح و اجرا نمایید. از نحوه پیشرفت کارها گزارش تهیه نمایید. از کارکنان ساعی قدردانی کنید. یافته ها و پیامدها را با واحدهای مرتبط مطرح و بحث نمایید. از روند موفقیتها مدارک مستند و درست تنظیم کنید. بهبود و بهسازی سالیانه را به فرایندها و سیستم های عادی نسبت داده و تلفیق نمایند (شریف زاده،۱۳۷۱، ۴۴). جوران رویکرد کاربردی خود را در سه قسمت ارائه داد : برنامه ریزی کیفیت : این نقطۀ شروع ارتقای مستمر کیفیت می باشد و در برگیرندۀ ارائه خدماتی است که پاسخگوی نیازها و انتظارات مشتریان میباشد. کنترل کیفیت : کنترل کیفیت شامل ارزیابی عملکرد واقعی، مقایسه عملکرد با اهداف و مشخص کردن اقدامات لازم برای ارتقاء میباشد. ارتقای کیفیت : سومین جزء از رویکرد سه قسمتی جوران ارتقای کیفیت می باشد (لامعی،۱۳۷۸، ۶۳). به نظر جوران، ارتقای کیفیت به صورت تدریجی و قدم به قدم افزایش می یابد. از دیگر پیشگامان نهضت کیفیت ، فیلیپ کرازبی[۴۹] و ویلیام کان وی[۵۰] هستند . این دو نیز در شرکت های بسیار معتبر و مهم آمریکایی در زمینه بهبود کیفیت به مشاوره می پرداختند. ویژگی خاص کرازبی این است که به جای اینکه نظراتش صرفاً به کارشناسان کنترل کیفیت متوجه باشد، تلاشهای علمی و عملی بهبود کیفیت وی بیشتر بر جامعه مدیران و مدیریت متمرکز است (شریف زاده،۱۳۷۹، ۴۹). به طور کلی چهار اصل مدیریت کیفیت کرازبی به شرح ذیل میباشد : کیفیت به عنوان یک اصل پیش نیاز و ضروری تلقی می شود نه به عنوان اضافی و ثانوی. کیفیت با پیشگیری حاصل می شود نه برآورد و ارزیابی . ضابطه عملکرد کیفی، کار و فعالیت عاری از عیب و نقص است که به عنوان یک اصل در دهۀ ۱۹۶۰ به هنگام کار بر پروژه های موشکی شرکت مارتین ابداع شد. کیفیت با هزینه عدم تطابق با ضوابط و معیارها اندازه گیری میشود نه بوسیله شاخصها.(همان منبع ، (۶۷ کرازبی کیفیت فراگیر را در یک کلمه جمع بندی می کند: پیشگیری. وی معتقد است پیشگیری باید با نقطه نظر مرسوم یعنی دستیابی به کیفیت از طریق بازرسی، آزمون و بازبینی جایگزین شود. پیشگیری تنها نظام مطلوب است، در فلسفه وی راجع به کیفیت، جایی در سطوح قابل قبول آماری وجود ندارد، زیرا در این صورت این باور به وجود می آید که اشتباهات اجتناب ناپذیرند (سلیمی، ۱۳۷۴، ۹۳) کرازبی اولین کسی بود که سازمانها را ترغیب کرد تا توانایی های نهفته خود را آزاد کنند همچنین اولین پیشنهاد دهنده تشکیل شورای کیفیت برای بسط زیرساخت مناسب برای تشکیل تیم های ارتقاء در کلی ۀ سطوح سازمانی بود (لامعی،۱۳۷۸، ۶۶). ویلیام کان وی یکی از دیگر از صاحب نظران کیفیت است که از نظر وی کیفیت حاصل یک مدیریت کیفیت است که به عنوان توسعه، تولید، مدیریت و توزیع مداوم محصولات و خدمات کم هزینه که مورد نیاز مشتریان و یا ارباب رجوعان است بیان میشود. رویکرد کان وی « شیوه نوین برای مدیریت» یک سیستم سازمانی جهت بهبود مداوم مورد استفاده و حمایت سازمان ها در سراسر جهان می باشد(شریف زاده، ۱۳۷۹، ۵۵). علاوه بر آمریکائیان ، باید از دانشمندان و کارشناسان ژاپنی همچون کائورو ایشی کاوا[۵۱] ، ماساکا ایمایی[۵۲] و هیروتاکاتاگوچی[۵۳] نام برد. در ذیل تنها دیدگاه چند تن از پایه گذاران نسبت به بهبود کیفیت بررسی می گردد. کائورو ایشی کاوا به خاطر نقشی که در بهبود کیفیت در دهۀ ۱۹۶۰ داشت به عنوان «پدر حلقه های کیفیت» شناخته شده است. در اواخر ۱۹۵۰ وی فلسفه ای را بنیان گذاشت که به توسعه حلقه های کیفیت در اوایل دهۀ ۱۹۶۰ منتهی شد. نمودار وی که به شکل استخوان های (تیغه های)ماهی[۵۴] که به عنوان نمودار ایشی کاوا نیز معروف است به عنوان یک ابزار حل مشکل مدیریت ارائه و معرفی گردید. این نمودار در سراسر دنیا بوسیله گروه های حل مشکل مدیریت و حلقه های کیفیت مورد استفاده قرار می گیرد. حلقه های کیفیت وی در ابتدا در سال ۱۹۶۲ در شرکت تلگراف نیپان طرح ریزی شد و در سال ۱۹۷۸ ، حدود یک میلیون حلقه با ۱۰ میلیون کارمند در بخش های مختلف تولیدی ژاپن به فعالیت مشغول بود (شریف زاده،۱۳۷۹، ۴۹). فایگنبام[۵۵] مبتکر واژه « کنترل جامع کیفیت» بود؛ وی زیاد سعی نمی کند آگاهی مدیریت را برای پیاده کردن کیفیت افزایش دهد. برای وی کیفیت نحوه اداره کسب و کار می باشد. به نظر وی ارتقای قابل توجه کیفیت فقط زمانی محقق خواهد شد که تک تک نیروی کار در آن مشارکت داشته باشند (لامعی،۱۳۸۷، ۶۸). ۲-۱-۵-۳- تعریف بهبود مستمر کیفیت هرگونه تغییر و تحولی را که تأثیرات مثبت داشته باشد بهبود می‌نامیم. تغییر و بهبود را در دو شکل کلی می‌توان دید یکی تغییرات و اصلاحات جزئی که به کایزن یا تحول‌ دائمی معروف است (KAIZEN) و دیگری اصلاحات و تغییرات کلی و وسیع که به نوآوری معروف می‌باشد. کایزن برای اقتصادی که از رشد آهسته برخوردار است مناسب می‌باشد درحالی که نوآوری بیشتر با اقتصادی که دارای رشد سریع است تناسب دارد. کایزن با بهره‌گیری از تلاش‌های کوچک ولی گسترده و گام به گام، به پیش می‌رود. کایزن به وجود آورنده تفکر روند گر و مردم‌گر است و سمت‌گیری آن در جهت تلاش‌های مردمی متمرکز شده است. کایزن بر آگاهی از مشکلات تأکید داشته و معیارهایی برای تشخیص مشکلات ارائه می‌دهد و (بر روند مشکل‌زدایی با بهره گرفتن از ابزار گوناگون تأکید دارد)، برای تحکیم سطح ارتقاء یافته استانداردسازی به کار می رود و اصلاحاتی چون کنترل کیفیت، کنترل کیفیت آماری، هسته‌های کنترل کیفیت و کنترل کیفی جامع در گستره سازمان‌ها در بیشتر مواقع در ارتباط با کایزن مطرح می‌گردد. یکی از ویژگی‌های کایزن، عدم نیاز قطعی آن به تکنولوژی پیچیده، یا آخرین دستاوردهای تکنولوژیک است. برای تحقق کایزن هوش متوسط کافی است. در مقابل، نوآوری اغلب به تکنولوژی بسیار پیشرفته و سرمایه‌گذاری عظیم نیاز دارد. (ماساکی ایمایی، ۱۹۹۱ ص ۳۰ و ۳۱). شاید بتوان گفت ارتقاء دادن به نگرش توسعه تدریجی به همراه بهبود کیفیت مستمر و تحول دائمی در سازمان‌ها باعث دستیابی به نتایج مطلوب خواهد شد. ۲-۱-۵-۴- ویژگی‌های کایزن و نوآوری هر سازمانی پس از ایجاد باید برای حفظ وضع موجود خود تلاش دائمی را آغاز نماید. می‌توان با توجه به شرایط اقتصادی، اهداف سازمان، نوع تولید، کیفیت محصول و شرایط محیطی اجتماعی موجود در سازمان کاربرد توأم کایزن و نوآوری یا کاربرد یکی از این دو مورد را پیشنهاد نمود. جدول ۲-۱: ویژگی های کایزن و نوآوری (ماساکی ایمایی، کایزن، ترجمه دکتر محمد حسین سلیمی، ۳۱) نوع متغیر کایزن نوآوری ۱ـ تأثیر بلندمدت و بادوام ولی غیرمهیج کوتاه‌مدت ولی مهیج

نمودار ۱۲-۴- نقاط تهدید از دیدگاه فارغ التحصیلان ۷۳ چکیده مدیریت استراتژیک به عنوان یک سیستم سیاست گذاری وتدوین برنامه های کلان و خرد در سطوح مناطق نقش مهمی در کاهش نابرابری اقتصادی و اجتماعی و ارتقاء وضعیت توسعه دارد و اگر به درستی تهیه و تدوین گردد، منجر به انتخاب استراتژی هایی می شود که در صورت اجراء صحیح و به موقع، تعالی و پیشتازی منطقه و کشور را به ارمغان می آورد. دامداری و اقتصاد دامداری در حال حاضر، در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان و زندگی روزمره مردم است. افزون بر این بسیاری از برنامه ریزان و سیاست گذاران توسعه نیز از صنعت دامداری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می کنند. در این راستا دامداری نیز بخش مهمی از صنعت کشاورزی می تواند با برنامه ریزی اصولی و مناسب و شناسایی مزیت ها و محدودیت های دامداری ها، نقش موثری در توسعه این مناطق و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی برعهده داشته باشد، از این رو در اینجا سوال این است که پتانسیل ها و محدودیت های توسعه دامداری کدام است؟ چه راهبردها و راهکارهایی جهت توسعه دامداری هایی که منجر به توسعه این مناطق و توسعه ملی بشود، وجود دارد؟ به این منظور پایان نامه حاضر با بهره گرفتن از روش پیمایشی، مطالعات میدانی و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها با بهره گرفتن از روش SWOT به ارائه راهبردها در جهت توسعه دامداری ها در منطقه سیستان و بلوچستان پرداخته است. تجزیه و تحلیل های تجربی در منطقه مطالعه شده نشان می دهد که آستانه آسیب پذیری این نقاط بسیار بالاست و نیازمند بازنگری و ارائه سیاست های مناسب در جهت رفع محدودیت ها و استفاده از مزیت های نسبی موجود می باشد. کلمات کلیدی: مدیریت- تدوین استراتژی- دامداری ها- مدل SWOT ۱-۱- مقدمه توسعه دارای سطوح و شرایط به خصوصی است که از اصلی ترین شرایط آن تصمیم گیری منطقی و عقلانی در راستای رسیدن به اهداف می باشد. قاعدتاً الگوی مدیریت تصمیم گیری بایستی مبتنی بر تدوین راهبردهای منطقی و صحیح باشد تا بتوان به توسعه رسید. از لحاظ مفهومی مدیریت استراتژیک با تحول در تئوری‌های مدیریت همگامی دارد. مکاتب کلاسیک رفتاری و کمی مدیریت بر جنبه‌هایی از سازمان و عملکرد آن تأکید می‌کردند که توسط مدیریت قابل کنترل بود. مسایلی از قبیل برنامه‌ریزی تولید، رفتار زیردستان، بهبود محیط کار، نقش گروه های غیررسمی در بازدهی کار، مدل‌های کمی تصمیم‌گیری و غیره. لیکن هرگز فضای سیاسی جامعه، احساس افراد و نهادهای خارج از سازمان، مسأله اصلی آنها نبود، چرا که محیط از ثباتی نسبی برخوردار بوده و چنین نیازی هم احساس نمی شد. به تدریج با رشد مستمر اقتصادی، اوضاع قابل اطمینان محیطی از میان رفت و تغییرات و حوادث شتابنده ای در جهان اتفاق افتاد. لذا تغییرات و دگرگونی های سریع و پیچیده‌ جامعه و تأثیر آن بر رشد و توسعه‌ موجب شد که مدیران توجه خود را به محیط سیستم ها معطوف گردانند و مفاهیمی مانند سیستم، اقتصاد، برنامه‌ریزی بلند مدت، استراتژی و فرایند تصمیم گیری استراتژیک مورد توجه صاحب‌نظران مدیریت قرار گیرد. این مفاهیم و نظریات پاسخ علم مدیریت به دگرگونی و تغییرات وسیع اقتصادی واجتماعی بود. توجه به محیط، آگاهی از تاثیر متغیرهای محیطی و ارائه‌ چشم اندازی از فعالیت آینده برای سیستم ‌ها، لزوم آمادگی برای برخورد با تغییرات مداوم را توجیه می کند. وجود عدم قطعیت های[۱] محیطی در مسائل سیستمی به لحاظ مبهم بودن و طبیعت احتمالی رخدادهای آتی و آمادگی آنها جهت تغییر، برخوردی متفاوت با تغییر، نوع تصمیمات‌، عوامل جدید مؤثر بر تصمیم‌گیری و قطعیت در مورد تغییرات آینده، توجه به استفاده از مدل مدیریت استراتژیک را افزون تر می کند. یکی از اصلی ترین مدل های مطرح در مدیریت استراتژی همان مدل هاروارد است. مدل مدیریت استراتژیک یا همان مدل هاروارد که از دهه ۱۹۲۰ تاکنون در مدرسه بازرگانی ‌هاروارد تدریس می‌شود الهام بخش اکثر مدل‌های تدوین استراتژی در بخش‌های مختلف اقتصادی، خدماتی، دولتی و غیرانتفاعی به حساب می‌آید (هدایتی،۱۳۸۱). هدف اساسی این مدل ایجاد ارتباط بین سازمان و محیط آن برای دستیابی به بهترین گزینه‌های استراتژی است. آنچه در مدل هاروارد در درجه اول اهمیت قرار می‌گیرد. توجه به توانمندی‌ها و ضعف‌های داخلی سیستم و فرصت‌ها و تهدیدهای موثر بر آن است (هدایتی، ۱۳۸۱). به عقیده صاحب نظران، مدل هاروارد کاربردی فراتر از سطح شرکت‌ها داشته و در قلمرو کلیه بخش‌های خصوصی، دولتی و غیر انتفاعی نیز امکان بکارگیری دارد. سنجش فرصت‌ها، توانمندی ‌ها، ضعف‌ها و تهدیدها که بعدها به تحلیل SWOT معروف شد نقطه اصلی و محور مدل هاروارد است. تاکید بر فرصت ها و قوت‌ها به عنوان مهم‌ترین عامل دستیابی به استراتژی موثر که به رفع کاستی‌ها و حداقل رساندن تهدیدها می‌ انجامد مهم‌ترین جنبه مثبت این مدل است. در واقع تمام مدل‌های تدوین استراتژی که طی چند دهه گذشته ارائه شده‌اند خود را نیازمند استفاده از مدل هاروارد دانسته‌اند (نمودار ۱). قوتها فرصت ها استراتژی ضعفها تهدیدها نمودار۱-۱ مدل هاروارد (هدایتی،۱۳۸۱) نقش های مختلف مدیریت از قبیل محرک تولید و خدمت، هدایت گری و برنامه ریزی، هماهنگ کنندگی، ناظر و ارزیاب، ابداع گر و خلاق از جمله مواردی است که در تحلیل مدیریت توسعه راهبردی مد نظر قرار می گیرد .(Crittenden, 1997; Anonymous, 2006, 2009) این امور با توجه به دخالت دولت در برنامه ریزی و مدیریت واحدهای تولیدی دام و طیور نقش مهمی دارد. بخصوص در مناطق مرزی و حاشیه ای کشور، آمیختگی مدیریت دولتی و اجرای امور توسط بخش خصوصی، الگوی خاصی را از سیستم اداره واحدهای تولیدی دام در منطقه سیستان به عنوان یک نمونه کشوری فراهم نموده است که دارای شرایط خاص خود است. در این سیستم آشفتگی اقدامات و تصمیمات، .نبود یک طرح جامع و برنامه ای و بسیاری از عوامل دیگر زمینه هدر رفتن سرمایه های ملی را فراهم نموده است. به همین دلیل به منظور شناسایی شرایط سیستمی حاکم بر نظام اداره واحدهای دام و تولیدات شیر از مدل SWOT استفاده خواهد شد. در این مدل دو نوع بررسی صورت خواهد گرفت، یکی بررسی درونی که در برگیرنده قوت ها و ضعف های داخلی سیستم مدیریت واحدهای تولیدی دام است و دیگری شناسایی فرصت ها و تهدیدات محیط بیرونی این گونه نظام مدیریتی و تصمیم گیری است (الوانی،۱۳۸۷). اگر متن نوشته های موجود در رابطه با مدیریت تغذیه دام و طیور به الگوهای غذایی (جامعی،۱۳۵۷)، چگونگی تغذیه دام (شماع،۱۳۶۱)، ترکیبات خوراک (جامعی،۱۳۷۶) مقایسه تغذیه ای طیور (رحیمی،۱۳۸۵) استفاده از مکمل های غذایی (نصابیان،۱۳۷۷؛ نیکخواه،۱۳۷۵؛ کمال زاده،۱۳۸۰) احتیاجات غذایی (امامی دوست،۱۳۷۲ و گلیان،۱۳۷۵) روش علمی تغذیه (کامیاب،۱۳۸۳) و غیره پرداخته اند و لیکن تا به حال در کشور ما تحقیق مرتبط با مدیریت کلان توسعه دراین زمینه به ثبت نرسیده است. اما در کشورهای دیگر از این مدل استفاده گسترده ای شده است از قبیل گزارش تحقیق دانشگاه سیدنی (۲۰۰۶) و گزارش کمیته(۲۰۰۷) NRMMC و مؤسسه کشاورزی و جنگلهای استرالیا (۲۰۰۵) و مرکز تحقیقات دامی دانمارک (۲۰۰۲) و آنتال و همکاران (۲۰۰۷) که ساختار مدل SWOT را بررسی کردند. با توجه به تحقیقات صورت گرفته این پژوهش از چند بعد دارای اهمیت است. اولاً: برای اولین بار این مدل و ارزیابی مدیریت تولیدات دامی در ایران و به خصوص منطقه سیستان انجام می شود. ثانیاً: تا به حال بصورت کلان مدیریت تغذیه دام و طیور مورد ارزیابی قرار نگرفته است. ثالثاً: می توان با بهره گرفتن از این مدل تحلیل های مدیریتی را در حوزه مدیریت تغذیه دام و طیور گسترش داد. ۲-۱- ضرورت تحقیق مدیریت یکی از اصلی ترین محورهای اساسی در زمینه توسعه و خودکفایی در تولید فرآورده های دام و طیور می باشد. تأثیرپذیری سیستم مدیریتی دامداری ها و مرغداری ها از عناصر و عوامل مختلف منجر به پیچیده شدن تصمیم گیری و ارائه راهبردهای بنیادی در این زمینه شده است. فرض اساسی بر این است که سیستم مدیریت تولیداتی دامی استان سیستان و بلوچستان با توجه به شواهد اولیه مورد مطالعه منفعل می باشد. این انفعال باعث ناپایداری بلند مدت خواهد شد. بدین منظور از مدل swot استفاده شده است. در این مدل دو نوع بررسی صورت خواهد گرفت، یکی بررسی درونی که در برگیرنده قوت ها و ضعف های داخلی سیستم مدیریت واحدهای تولیدی دام است و دیگری شناسایی فرصت ها و تهدیدات محیط بیرونی این گونه نظام مدیریتی و تصمیم گیری است (الوانی،۱۳۸۷). با توجه به بررسی های مقدماتی صورت گرفته، عمده ترین مشکل واحدهای تولیدی دام منطقه سیستان مشکل مدیریتی می باشد و این ناشی از نامشخص بودن راهبردهای مدیریتی واحدهای مذکور می باشد. در همین راستا تدوین استراتژی تولیدات دامی در منطقه یک ضرورت اساسی است. چرا که به غیر از شرایط درونی عناصر معتبر دیگری ناشی از شرایط مکانی نیز بر آن تأثیر می گذارد، از جمله مرزی بودن منطقه به همراه چالش هایی همانند خشکسالی، دور بودن از بازارهای مختلف همانند بازار مصرف، فرآوری، توزیع، ضعف زیر ساختارهای اساسی همانند انبار، سردخانه، سیستم های حمل و نقل و غیره. بدون شک لازم است به منظور ارتقاء شاخص بهره وری و کارایی نسبت به تدوین استراتژی مدیریت تغذیه تولیدات دامی در منطقه سیستان اقدام اساسی صورت گیرد. اساساً پیش فرض های این پژوهش این است که بایستی یک قالب مشخصی در راستای تعادل بخشیدن به مهار بحران ها و همچنین افزایش میزان بهره وری واحدهای دامی اقدام لازم صورت پذیرد. سئوال های اصلی تحقیق ۱- الگوی مدیریت واحدهای تولیدات دامی در منطقه سیستان چگونه است؟ ۲- چه راهبردها و راهکارهایی جهت بهبود شرایط مدیریت تولیدات دامی در منطقه سیستان در اولویت قرار دارند؟ ۳-۱- فرضیه ها ۱- نشانگرهای مدیریت واحدهای تولیدات دامی (شیر) در منطقه سیستان مؤید انفعالی بودن الگوی آن است. ۲- راهبردهای بازنگری (wo[2]) جهت بهبود شرایط مدیریت واحدهای تولیدات دامی (شیر) در منطقه سیستان در اولویت می باشد. ۴-۱- اهداف تحقیق شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای مدیریت واحدهای تولیدات دامی (شیر) در منطقه سیستان برای ارائه راهکارهای مدیریت صحیح صنعت دامداری استان در آینده. ارزیابی مدیریت و تدوین راهبردهای مناسب برای تولیدات دامی (شیر) در استان و خصوصاً منطقه سیستان با توجه به پتانسیل های بالای منطقه در صنعت دامپروری. ۵-۱- تعاریف و مفاهیم مدیریت استراتژیک از بدو ظهور مدیریت استراتژیک در دنیای کسب و کار تا به امروز این رویکرد نوید بخش دستیابی سازمان ها به مزیت رقابتی و همراه با موفقیت بوده است. سابقه برنامه ریزی استراتژیک به شکل امروز آن به دهه ۱۹۶۰ باز می گردد. علم استراتژی توسط وزارت دفاع آمریکا پایه گذاری شد و خیلی زود درسال ۱۹۶۳ توسط آلفرد چندلر و کنت اندروز اساتید دانشگاه هاروارد به دنیای کسب و کار وارد شد. ارائه الگویی برنامه ریزی تجزیه و تحلیل پورت فولیو توسط گروه مشاورین بوستون در اواسط دهه ۱۹۶۰ تحول دیگری دراین رویکرد به شمار می آید. طی دهه ۱۹۸۰ رویکردهای حوزه رقابت و مزیت های رقابتی توسط مایکل پورتر مطرح شد و استراتژی های رهبری، هزینه تمایز در محصول و تمرکز مفاهیم تازه ای را برای دنیای استراتژی ها به ارمغان آورد، این استراتژی مورد رجوع قرار دارد و استراتژی های عمومی نامیده می شود. سبز فایل رویکرد استراتژی با نظریات هامل و پراهاد از اواسط دهه ۱۹۹۰ آغاز شد. هامل و پراهالاد خلاقیت را به عنوان زیربنای استراتژی بخش و نمایه اصلی مزیت های رقابتی مطرح نمودند. در پرتو این مفاهیم و رویکردها، سیستم های متعددی به موفقیت های چشمگیری در عرصه کسب و کار دست یافتند. نوکیا یکی ازاین شرکت هاست آنچه این شرکت کهنه کار و زیانده را عرض چند سال به یک شرکت تراز جهانی مبدل ساخت یک استراتژی تحول آفرین بود. شرکت اینترنتی آمازون با بیش از ۱۲ میلیون مشتری در سطح جهان نیز یکی دیگر از این نمونه هاست. اما در نقطه مقابل نیز شواهدی وجود دارد که شرکت های معتبری چون جنرال الکتریک، آی بی ام و هوندا به دلیل تجارب منفی خود ازاین رویکرد برنامه ریزی استراتژیک به رویکردهایی با انعطاف و خلاقیت بیشتری روی آورده اند. کوستادالا در کتاب خود از شرکت فولاد سازی یو اس استیل و آمریکن کن به عنوان غول های صنعتی دهه ۱۹۲۰ که امروز حتی اسمی از آنان وجود ندارد نام می برد، شرکت برق انتار یوهایدور به عنوان بزرگترین تولید کننده برق هسته ای در کانادا که از استراتژی شکست خورده خود ۳۶ میلیارد دلار بدهی و صدها مگاوات تولید را به ارث برده است نیز در این رابطه قابل ذکر است. براساس مطالعاتی که نشریه فورچون به عمل آورده است بیش از ۹۰ درصد از شرکت های بزرگ دنیا در دستیابی به اهداف استر اتژیک خود ناکام می مانند، در ایران نیز سازمان های متعددی روش ها و ابزار برنامه ریزی استراتژیک را به کار گرفته اند ولی اغلب نتوانسته اند به عوامل مزیت بخش رقابتی دست یابند. ۱-۵-۱- تعریف مدیریت در باره‌ تعریف مدیریت اتفاق نظر خاصی در دست نیست و صاحبنظران و نظریه پردازان علم مدیریت با اهداف و سوگیری‌های گوناگون، تعاریف متفاوتی ارائه کرده‌اند. مدیریت عبارتست از هنر انجام کار به وسیله‌ دیگران. فراگرد تبدیل اطلاعات به عمل؛ این فراگرد تغییر و تبدیل را تصمیم گیری می نامیم. فراگرد هماهنگ‌سازی فعالیت فردی وگروهی در جهت هدفهای گروهی. فراگرد برنامه ریزی، سازماندهی، رهبری و نظارت برکار اعضای سازمان و استفاده از همه‌ منابع موجود سازمانی برای تحقق هدفهای مورد نظر سازمان. ۲-۵-۱- تعریف عملیاتی[۳] مفهوم مدیریت را با رعایت ملاک های عینی منوط می‌سازد. از این رو، اگر در موقعیتی ملاک هایی شامل فعالیت منظم و سازمان یافته، هدفها، روابط میان منابع، انجام کار به وسیله‌ دیگران و تصمیم گیری برقرار باشد، می‌توان گفت در آن موقعیت، مدیریت اعمال می شود. ۳-۵-۱- تعریف استراتژی بد نیست ابتدا به ریشه‌ لغوی استراتژی اشاره شود. واژه‌ استراتژی[۴] از ریشه‌ یونانی Strategema به معنای فرمانده‌ ارتش، مرکب از ارتش[۵] و به معنای رهبر گرفته شده است. مفهوم استراتژی ابتدا به معنای فن، هدایت، تطبیق و هماهنگ‌سازی نیروها جهت نیل به اهداف جنگ در علوم نظامی بکار گرفته شد. در جای دیگر استراتژی بدین شکل تعریف می‌شود: استراتژی مجموعه ای از اهداف اصلی و سیاست ها و برنامه های کلی به منظور نیل به این اهداف است به گونه ای که قادر به تبیین این موضوعات باشد که در چه کسب و کاری[۶] و چه نوع سازمانی فعالیت می کنیم و یا می خواهیم فعالیت نماییم. ۴-۵-۱- مدیریت استراتژیک مدیریت عبارت است از فرایند تضمین دستیابی سیستم به فواید ناشی از به کارگیری استراتژی‌های مناسب. طبق این بیان، یک استراتژی مناسب مطابق با نیازمندی‌های یک سیستم در زمان مشخص تعریف می‌شود. فرایند مدیریت استراتژیک شامل شش گام متوالی و مستمر است: ۱- تجزیه و تحلیل محیطی ۲- پایه گذاری و جهت‌گیری سیستم

که در آن: همچنین معادله ۳-۱۸ را می توان به فرم عبارت ۳-۱۹ تغییر داد: (‏۳-۱۹) معادله مشابهی به فرم معادله ۳-۱۹ را نیز می توان برای توان راکتیو تزریقی به باس های سیستم یافت. در نهایت معادلات به دست آمده برای و را می توان به فرم ماتریسی زیر نوشت: (‏۳-۲۰) که در آن هر کدام از متغیرهای P و Q شامل n مولفه است. معادله ۳-۲۰ را می توان با تغییر فرم به شکل کلی معادله ۳-۲۱ نیز نوشت: (‏۳-۲۱) که در آن: . بردارهای P و در بالا شامل تمامی باس ها به جز باس اسلک، و شامل باس های PQ، و شامل تمامی باس های PV و و شامل باس اسلک می باشد ]۱۲[. فرمول بندی روش پیشنهادی روش های پخش بار تحلیلی معمول بر اساس محاسبات ریاضی و استفاده از تکنیک کانولوشن است. در این روش ها تابع توزیع متغیرها به صورت ورودی و تابع توزیع متغیرهای حالت سیستم و توان عبوری از خطوط نیز به صورت خروجی این روش است. یکی از مهمترین مشکلات این روش، مدلسازی ارتباط میان متغیرها در باس های مختلف است ]۲[. در روش پیشنهادی هدف یافتن مدل سری زمانی چند متغیره برای متغیرهای حالت سیستم شامل دامنه ولتاژ و فاز و توان های عبوری از خطوط شبکه است. به همین جهت روش فرمولاسیون۴ که در سال ۱۹۷۷ ]۱۲[ معرفی شده است به کار گرفته می شود. این روش معادلات پخش بار را حول نقاط میانگین خطی سازی کرده و ارتباط بین توان اکتیو و راکتیو را در نظر می گیرد. پیش از این، از خطی سازی روش فرمولاسیون۴ برای محاسبه تابع توزیع احتمالی متغیرهای حالت سیستم استفاده می شد. اما در این فصل با در نظر گرفتن مدل سری های زمانی به صورت دیگری از این روش استفاده می شود. در این روش از مدل سری زمانی بار و تولیدات سیستم و جایگذاری آن ها در معادلات پخش بار به صورت مستقیم استفاده می شود. در این روش فرض شده که توان های تزریقی ورودی به باس های سیستم به صورت مدل های سری زمانی داده شده اند، یعنی توان های اکتیو تزریقی در شین های PV و توان های اکتیو و راکتیو تزریقی در شین های PQ به صورت مدل سری های زمانی موجود است. همچنین در اینجا ورودی های دامنه و زاویه باس اسلک و همچنین دامنه ولتاژ باس های PV به صورت یک عدد ثابت در نظر گرفته می شوند که این مورد را می تواند به صورت وجود رگولاتورهایی که ولتاژ شینه ها را ثابت نگه داشته اند تفسیر نمود. پس از جایگذاری مدل های سری زمانی ورودی، می توان مدل های سری زمانی چند متغیره خروجی شامل دامنه و فاز ولتاژ، توان راکتیو تزریقی در باس PV و توان های عبوری از خطوط را به دست آورد. برای یافتن مدل سری زمانی دامنه و فاز ولتاژ، می توان معادله ۳-۲۱ را به صورت زیر نوشت: (‏۳-۲۲) با توجه به فرضیات مطرح شده در بالا و ثابت بودن برخی از پارامترها می توان نتیجه گرفت که عبارت به صورت یک بردار ثابت است و معادله زیر را خواهیم داشت: (‏۳-۲۳) به جهت اینکه معادله ۳-۲۳ هم در زمان t و هم در زمان های t-1 وt-2 t-n ,…, بین متغیرهای معادله برقرار است، پس می توان معادله ۳-۲۳ را این بار با اندیس های t و t-1 به صورت ۳-۲۴ و ۳-۲۵ بازنویسی کرد:

جدول۴-۲ وضعیت تحصیلی و جنسیت شرکت کنندگان ۶۹ جدول ۴-۳ میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای درک خطرات ترافیکی بر حسب گروه ۶۹ جدول ۴-۴ میانگین و انحراف استاندارد نگرش در دو گروه رانندگان مبتدی و با تجربه ۷۰ جدول ۴-۵ میانگین و انحراف استاندارد رفتار پر خطر رانندگی در دو گروه رانندگان مبتدی و با تجربه ۷۰ جدول ۶-۴ نتیجه آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) برای نمره درک خطرات ترافیکی ۷۱ جدول ۷-۴ نتیجه آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) برای نمره مولفه های نگرش ۷۲ جدول ۸-۴ نتیجه آزمون تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) برای نمره رفتارهای پرخطر رانندگی ۷۳ جدول ۹-۴ میانگین و انحراف استاندارد نمرات پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل رانندگان مبتدی ۷۴ جدول ۱۰-۴ نتیجه آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره (MANCOVA) برای نمرات درک خطر ۷۶ جدول ۱۱-۴ نتایج آزمون ANCOVA برای مولفه های نگرش ۷۷ جدول ۱۲-۴ نتیجه آزمون تحلیل کوواریانس (ANCOVA) برای نمره رفتار پرخطر رانندگی ۷۸ چکیده عوامل بروز تصادفات ترافیکی به سه دسته عوامل محیطی، عوامل فنی و عوامل انسانی تقسیم می‌شوند. پژوهش‌های روانشناسی عموماً بر عوامل انسانی به عنوان عامل اصلی در شکل گیری تصادفات رانندگی متمرکز می شوند. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه رفتارهای پرخطر رانندگی، درک خطرات ترافیکی و نگرش نسبت به رعایت سرعت و سبقت مجاز بر اساس الگوی نظریه رفتار برنامه دار در رانندگان مبتدی و باتجربه و بررسی اثربخشی آموزش بر درک خطر، نگرش و رفتارهای پرخطر مبتدیان بود. مطالعه در هدف اول توصیفی از نوع علّی ـ مقایسه‌ای و در هدف دوم شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. نمونه آماری پژوهش حاضر ۱۰۰ نفر از دانشجویان و کارمندان دانشگاه فردوسی برای مطالعه اول بودند. از میان راننده های مبتدی ۲۰ نفر به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل برای مطالعه دوم قرار داده شدند. رفتارهای پرخطر رانندگی با بهره گرفتن از پرسشنامه رفتار رانندگی منچستر و درک خطرات ترافیکی با بهره گرفتن از پرسشنامه درک خطرات ترافیکی راندوم مورد بررسی قرار گرفت. برای سنجش نگرش نسبت به رعایت سرعت و سبقت مجاز در رانندگی از پرسشنامه محقق ساخته بر اساس الگوی نظریه رفتار برنامه دار که مولفه های نگرش، قصد، کنترل رفتاری ادراک شده، هنجارهای ذهنی، توصیفی و اخلاقی را مورد اندازه گیری قرار می داد، استفاده شد. همچنین یک برنامه آموزشی ۵ جلسه­ای به گروه آزمایش ارائه شد و رفتار پرخطر رانندگی، نگرش و درک خطرات ترافیکی دو گروه آزمایش و کنترل در دو مرحله پیش و پس­آزمون سنجیده شد. نتایج مطالعه اول نشان داد که درک خطرات ترافیکی رانندگان مبتدی کمتر از باتجربه ها است. همچنین رانندگان باتجربه نگرش مثبت‌تری نسبت به رعایت سرعت و سبقت مجاز در رانندگی نسبت به مبتدیان داشتند. در رفتارهای پرخطر رانندگی بین مبتدیان و باتجربه‌ها تفاوتی دیده نشد. نتایج مطالعه دوم نشان داد که آموزش به رانندگان مبتدی نسبت به گروه کنترل منجر به افزایش درک خطر شد. همچنین، انگیزه، هنجارهای ذهنی و ادراک کنترل رفتاری آنها را نسبت به رعایت قوانین سرعت و سبقت بیشتر کرد. بعد از ارائه آموزش تفاوت دو گروه آزمایش و کنترل در رفتارهای پرخطر رانندگی معنادار بود. برای نتیجه ­گیری، رانندگان مبتدی نسبت به باتجربه­ها از درک خطر پایین تر و نگرش منفی­تر برخوردار بودند. از طریق آموزش می‌توان درک خطر رانندگان مبتدی را افزایش داد، انگیزه، هنجارهای ذهنی و ادراک کنترل رفتاری آنها را نسبت به رعایت قوانین سرعت و سبقت بیشتر کرد و میزان ارتکاب به رفتارهای پرخطر رانندگی را کاهش داد. کلید واژه‌ها: رفتارهای پرخطر رانندگی، درک خطرات ترافیکی، نگرش، رانندگان، مبتدی، باتجربه، آموزش فصل اول: مقدمه پژوهش بیان مسأله تقریباً بیش از یک قرن است که علم روانشناسی به گونه ای توسعه یافته که همه ابعاد زندگی انسان را در بر می‌گیرد و با مطالعه‌ی علمی رفتار انسان در حوزه‌های مختلف نقش بسزایی در ارتقاء فرهنگ جوامع داشته است. یکی از حوزه‌های رفتاری که تقریباً در اواخر قرن گذشته مورد توجه روانشناسان قرار گرفته، رفتارهای ترافیکی بوده است. گیبسون و کروکز (۱۹۳۸، نقل از گروگر، ۲۰۰۲) دو روانشناس مشهور اشاره می کنند که “در اوایل ظهور زندگی ماشینی از میان همه‌ی مهارت‌هایی که زندگی متمدن از انسان طلب می‌کند رانندگی اتومبیل یکی از مهم‌ترین هاست، حداقل به این دلیل که خطا در آن بزرگترین تهدید زندگی اوست". مطالعات در کشورهای توسعه یافته نشانگر این امر است که عامل انسانی در ۹۵% تصادفات خیابانی نقش دارند، بنابراین تصادفات خیابانی بیشتر نتیجه‌ی عملکرد بد رانندگان است و نه نقص فنی وسایل نقلیه (روسنبلوم و والتز[۱]، ۲۰۱۰)، اگر چه بخش عمده ای از رفتار خطرزای رانندگان غیر عمدی است. در ایران نقش عوامل انسانی در تصادفات جاده‌ی بین ۹۰-۹۵% گزارش شده است (آیتی، ۱۳۷۱). خراسانی زواره، محمدی، لافلام و نقوی (۲۰۰۸) در مطالعات خود نرخ مرگ ناشی از حوادث ترافیکی در ایران را ۳۴۱ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر تخمین زده اند. بنابراین عملکرد ایمن و شایسته در رانندگی یک مهارت ضروری در زندگی اجتماعی مدرن است، از این رو درک عوامل مرتبط با رفتار رانندگی مناسب به افزایش عملکرد بهینه در رانندگان منجر می شود. هرچند ماشین برای نسل بشر آسودگی به ارمغان آورده است؛ هم زمان سوانح آن برای بشر مرگ آفرین بوده است. ایران از این نظر دارای یک وضعیت بحرانی است زیرا به طور استثنایی رتبه اول سرانه مرگ در جاده‌ها را داراست. رتبه اولی که هیچگاه کاهش نیافته است. با این حال در جوامع دیگر نیز سوانح خسارت آفرین است. تحقیقات نشان می‌دهد که تنها در آمریکا خسارات ناشی از تصادفات رانندگی برابر ۶/۲۳۰ میلیون دلار است. بیشتر پژوهش‌ها معتقدند که این سوانح رانندگی، رویدادهایی هستند که بر اثر عملکرد نادرست انسانی و رفتارهای مخاطره آمیز آنان ایجاد می‌شوند. به همین دلیل در طول سال ها، تعیین رفتار مخاطره آمیز مرکز توجه روانشناسان بوده است و آنها متغیرهای مختلفی از آن جمله متغیرهای جمعیت شناختی را مورد بررسی قرار دادند و یافته‌های گوناگونی بدست آوردند. به عنوان مثال فتچنهاور و رود در بررسی خود به این نتیجه رسیدند که مردان به خاطر نگرش مثبت به خطر کردن، بیش از زنان رفتار مخاطره آمیز انجام می‌دهند. اما هیچ کدام از آن یافته ها آنچنان که باید راهگشا نبود. بعدها این پژوهشگران مرکز توجه خود را به سوی تعیین ویژگی‌های شخصیتی که منجر به رفتار مخاطره آمیز می‌گردد؛ تغییر داده‌اند. از مهمترین این ویژگی‌های تاثیرگذار در سوانح اضطراب، پرخاشگری، تکانش پذیری، مسئولیت ناپذیری و هیجان طلبی است (عریضی، براتی، ۱۳۹۰). سوانح رانندگی هر ساله جان میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان می‌گیرد و خانواده‌های بسیاری را عزادار، درمانده و یا معلول می‌کند. در کشور ما، سالانه حدود ۲۲۵۰۰ نفر در اثر حوادث مرگبار رانندگی جان خود را از دست می‌دهند و حدود بیش از ۲۰۰۰۰۰ نفر مجروح و یا معلول شده و راهی بیمارستان‌ها می‌گردند. این آمار تکان دهنده جانی و مالی همواره باعث نگرانی است و باید در جهت کاهش آن اقدامات موثری انجام گیرد (شفیع آبادی، اکبری و اسماعیلی، ۱۳۸۹). سه عامل (جاده، وسیله نقلیه و انسان) در بروز سوانح موثرند ولی عامل انسانی مهمترین نقش را ایفا می‌کند. در این زمینه متغیرهایی چون توجه، ادراک، خستگی، داروها، سن و… نقش تعیین کننده ای دارند.بررسی و شناسایی این عوامل می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از سوانح رانندگی داشته باشد. لازم به تذکر است دو عامل مهم دیگر یعنی ایمن سازی جاده‌ها و به روز کردن تجهیزات وسایط نقلیه برای کاهش سوانح رانندگی هیچگاه نباید مورد غفلت قرار گیرد و مسئولین ذیربط برای نجات جان و مال انسانها باید در جهت تأمین امکانات ضروری در این زمینه ها نهایت تلاش را داشته باشند. امیدواریم مطالب این پژوهش بتواند در زمینه نقش عامل انسانی در کاهش سوانح رانندگی برای رانندگان عزیز، برنامه ریزان امور رفت و آمد و مسئولان ذیربط مفید واقع شود. تحقیقات نشان داده‌اند که یکی از مهمترین عوامل انسانی که در ایجاد تصادفات نقش دارند شامل رفتارهای پرخطر رانندگی[۲] (منستید[۳] و همکاران،۱۹۹۰، به نقل از هاشمی،۱۳۹۰) است. رفتارهای پرخطر رانندگی شامل مجموعه رفتارهای غلط در رانندگی می‌باشد و ارتباط آن با جنسیت (رسنبلام و ولف[۴]، ۲۰۰۲)، سن (کانستانیو[۵] و همکاران، ۲۰۱۱)، عدم تجربه (لوی[۶]، ۱۹۹۰)، استرس (دونووان[۷] و همکاران، ۱۹۸۳)، مصرف الکل، پرخاشگری یا افسردگی (سیمون و کاربت[۸]، ۱۹۹۶)، تکانشگری و هیجان خواهی (آسلی، مک گورین و مک نئال، ۲۰۰۳)، کاهش توانائی شناختی (آدریان و راسکل[۹]، ۲۰۱۱) تایید شده است. در رابطه با رفتارهای پر خطر در ترافیک مردان بیش از زنان رفتارهای پر خطر رانندگی نشان می دهند و گرایش بیشتری نسبت به تخلفات رانندگی دارند در حالیکه زنان نسبت به مردان لغزش‌های رانندگی بیشتری را گزارش می کنند (راهودس و پیویک[۱۰]، ۲۰۱۰). تجربه رانندگی بطور منفی با رفتارهای رانندگی ایمن مرتبط است. بنابراین سال‌های اولیه رانندگی با میزان بالاتر تصادفات همراه است. تحلیل تصادفات اغلب نشان می‌دهد که خطر تصادف رانندگان جوانتر به خصوص فورأ بعد از گرفتن گواهینامه بالاتر است. رانندگان مبتدی، مهارت‌های ضعیف‌تری برای کنترل وسایل نقلیه دارند و کمبود مهارت های ادراکی و شناختی مورد نیاز برای رانندگان ایمن عامل دیگری است که رانندگی پرخطر را در رانندگان مبتدی و به خصوص در رانندگان جوان موجب می شود (هاشمی،۱۳۹۰). از عوامل دیگری که بر رفتارهای پرخطر رانندگی اثر می گذارند نابهنجاری، سرپیچی از قوانین و مولفه‌های انگیزشی و اجتماعی است (ریسن[۱۱]، ۱۹۹۰ نقل از هاشمی، ۱۳۹۰). نابهنجاری یعنی انحراف از هنجارهای اجتماعی، افرادی که نمره بالاتر در نابهنجاری می گیرند، به احتمال بیشتری در رفتارهای پرخطر رانندگی و تصادف درگیر می‌شوند (اولتدال و راندمو[۱۲]، ۲۰۰۵). انگیزش یکی از موضوعات مهم در تخلفات رانندگی است. این که چه عاملی رانندگان را برای مرتکب شدن به این رفتارها بر می‌انگیزد که خودشان و دیگران را در مرکز خطر قرار می‌دهند (فوروارد[۱۳]، ۲۰۰۹). مطالعات نشان داده اند که یکی از عوامل فردی تاثیرگذار در تولید گره های ترافیکی عامل انگیزش و نگرش است. هربرت اسپنسر[۱۴] (۱۸۶۲) نگرش را یک اصطلاح در روانشناسی اجتماعی در تلاش برای درک رفتار انسان معرفی کرد (به نقل از هاشمی،۱۳۹۰). دو الگوی اصلی در این زمینه الگوی نظریه عمل استدلالی[۱۵] (فیشبین و آیزن[۱۶]، ۱۹۵۷) و نظریه رفتار برنامه دار (آیزن، ۱۹۸۸) می‌باشد (به نقل از آرمیتیج و کنانر[۱۷]، ۲۰۰۱). نظریه رفتار برنامه دار شکل گسترده نظریه عمل استدلالی است.در طول دو دهه گذشته، نظریه رفتار برنامه دار به طور وسیعی برای مطالعات رفتار انسان،به خصوص در پیش بینی قصد افراد برای انجام رفتاری و درک رفتار اجتماعی به کار برده شده است (هاشمی،۱۳۹۰). بر طبق نظریه عمل استدلالی، اگر مردم رفتاری را مثبت ارزیابی کنند (نگرش) و اگر آنها فکر کنند که رفتارشان از نظر دیگران پسندیده است (هنجارهای ذهنی) و قصد بالایی برای انجام رفتار داشته باشند (انگیزش)، آن رفتار به احتمال خیلی زیاد انجام می‌شود.از نظر آیزن،این الگو تنها برای پیش بینی رفتارهایی است که تحت کنترل فرد است. به همین دلیل آیزن (۱۹۸۵) یک الگوی گسترده‌تری از آن را پیشنهاد کرد که عامل دیگری تحت عنوان کنترل رفتاری ادراک شده را در بر می‌گیرد و هر دو نوع رفتارهای ارادی و غیرارادی را شامل می‌شود (فوروارد، ۲۰۰۶). نظریه رفتار برنامه دار یک ساختاری از باورهای خودکارآمدی یا کنترل رفتاری ادراک شده را در یک چارچوب عمومی تر از ارتباط بین باورها، نگرش ها، قصدها و رفتار قرار می دهند (آیزن،۱۹۹۱). عامل دیگر که در بروز رفتارهای پرخطر ترافیکی تصادفات و معضلات ترافیکی نقش دارند می‌توان به توانایی افراد در درک خطر اشاره کرد. توانایی درک خطر یک مهارت شناختی است و به طور کلی تحول آن وابسته به تحول شناخت است. اهمیت و ظرفیت شناختی و توانایی بازداری توجه از انحراف به عامل های نامربوط و حواس پرت کننده برای رشد مهارت درک خطر افراد در مطالعات طبیبی و ففر[۱۸] (۲۰۰۳ ،۲۰۰۷) مورد تایید قرار گرفت. درک خطرات اشاره به توانایی راننده به درک و بازشناسی خطر در حال ظهور در خیابان دارد که راننده را مجبور می کند سرعت یا جهت حرکتش را تغییر دهد. توانایی درک خطر مستلزم توانایی، وارسی و درک موقعیت بالقوه خطرناک در لحظه و توانایی پیش بینی ترافیکی است؛ اینکه چگونه موقعیت ترافیکی تغییر می‌یابد (مسون، ۲۰۰۳). در ابتدای یادگیری رانندگی در افراد مبتدی نسبت به باتجربه‌ها از لحاظ توانایی در درک خطر ضعیف هستند، درک خطر را می توان آموزش داد و به طور معکوسی با میزان تصادف در ارتباط است. با توجه به نتایج تحقیقات که تجربه، توانایی درک خطر و نگرش نسبت به رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی بر بروز رفتارهای پرخطر ترافیکی اثر می‌گذارد دو سوال در پژوهش حاضر مطرح شد؟ سوال اول: آیا رفتارهای پرخطر ترافیکی، درک خطرات ترافیکی و نگرش در دو گروه رانندگان مبتدی و باتجربه متفاوت است؟ سوال دوم پژوهش: آیا آموزش موجب افزایش درک خطر، بهبود نگرش به رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و کاهش میزان رفتار پرخطر ترافیکی در رانندگان مبتدی می شود؟ ضرورت و اهمیت پژوهش تصادفات ترافیکی یکی از معضلاتی است که اکثر کشورهای دنیا بدان گرفتارند و هر ساله میزان زیادی از مرگ و میرها به علت این تصادفات ایجاد می شود و گاه اثرات جبران ناپذیری را به بار می آورد. این در حالی است که بسیاری از این معضلات با آموزش و ایجاد نگرش صحیح در افراد نسبت به پدیده ی رانندگی را می توان کاهش داد. یکی از گروه‌هایی که وظیفه‌ی خطیر این آموزش و سبب شناسی آن را بر عهده دارند روانشناسان هستند. اضطراب مسافرت، افسردگی، اضطراب کلی، اختلالات خواب، ترس مرتبط با تصادف، عصبانیت و رفتارهای پرخاشگرانه هیجانی از پیامدهای گزارش شده در افراد بعد از تصادفات ترافیکی می باشد (الیس و همکاران[۱۹]، ۱۹۹۸). آسیب‌های ترافیکی نه تنها بر فرد آسیب دیده بلکه بر خانواده او نیز اثرات فیزیکی و روانشناختی به همراه دارد (اورشن و همکاران، ۲۰۰۹). در پژوهش بریانت و همکاران[۲۰](۲۰۰۴) مشاهده شد که نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه در ۸۴ درصد مادران و افزایش سطح برانگیختگی به همراه تجربه دوباره سانحه در ۸۱ درصد از موارد وجود داشت. سه چهارم مادران احساس ترس شدیدی را تجربه می‌کردند و نیمی از آنها می­ترسند که کودکانشان ممکن است شدیداً آسیب دیده باشند و یا کشته شده باشند. بنابراین بررسی این که چه عوامل انسانی بر بروز رفتارهای پرخطر رانندگی و احتمالاً تصادف تاثیر گذارند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین، در ایران خلاء تحقیقاتی در زمینه مقایسه ادراک خطر، رفتار پرخطر رانندگی و نگرش در افراد مبتدی و باتجربه و ارائه آموزش­­های مبتنی بر رویکردهای روانشناختی به رانندگان مبتدی وجود دارد. اهداف پژوهش هدف کلی: ارزیابی رفتارهای پرخطر ترافیکی، توانایی درک خطرات ترافیکی و نگرش در دو گروه رانندگان مبتدی و با تجربه و بررسی اثربخشی آموزشی بر درک خطر، نگرش و رفتارهای پر خطر ترافیکی رانندگان مبتدی. فرضیه های پژوهش میزان رفتارهای پرخطر رانندگی در رانندگان مبتدی و باتجربه بطور معناداری متفاوت است. میزان درک خطرات رانندگی در رانندگان مبتدی بطور معناداری کمتر از رانندگان باتجربه است. میزان نگرش مثبت به رعایت قوانین رانندگی در رانندگان مبتدی نسبت به باتجربه بطور معناداری کمتر است. میزان رفتار پرخطر ترافیکی در گروه آزمایش پس از ارائه آموزش نسبت به گروه کنترل بطور معناداری کمتر است. میزان درک خطرات ترافیکی در گروه آزمایش پس از ارائه آموزش نسبت به گروه کنترل بطور معناداری بیشتر است. میزان نگرش مثبت در گروه آزمایش پس از ارائه آموزش نسبت به گروه کنترل بطور معناداری بیشتر است. تعاریف نظری و عملی متغیرها تعاریف نظری درک خطر: درک خطر قضاوت ذهنی است که فرد در مورد ویژگی‌ها و شدت یک خطر انجام می‌دهد (هورسویل[۲۱] و مک­کنا[۲۲]، ۱۹۹۹). نگرش: یک گرایش روانشناسی می‌باشد که بوسیله ارزیابی یک رفتار ویژه با درجه‌ای از طرفداری کردن یا طرفداری نکردن مشخص می‌شود. شامل مولفه های زیر می شود (آیزن، ۱۹۹۱، ۱۹۸۸). عقاید رفتاری: نتایج درک شده از یک رفتار می باشد. ارزیابی نتایج: ارزیابی نتایج درک شده از یک رفتار می باشد. هنجارهای انتزاعی: فشار اجتماعی درک شده برای انجام دادن یا ندادن یک رفتار مشخص می باشد. عقاید هنجاری: درک ترجیهات اشخاصی می باشد که برای فرد مهم هستند مبنی بر اینکه آیا شخص باید رفتار مورد نظر را انجام دهد. انگیزه برای تطابق: اندازه ای که یک فرد احساس می کند تمایل دارد تا رفتارش را با انواع مختلف فشار اجتماعی تطبیق کند. کنترل رفتاری درک شده: درک درباره اینکه چقدر انجام دادن یک رفتار آسان یا مشکل می باشد. عقاید کنترلی: عقیده درباره اینکه احتمال دارد که شخص منابع و فرصتهایی در اختیار داشته باشد که به نظر می رسد برای انجام دادن آن رفتار لازم می باشد. قصد: انگیزه شخص در حسی از برنامه آگاهانه اش می باشد که کوشش می کند تا یک رفتار را انجام دهد. رفتار: یک عمل که در یک زمان بخصوصی انجام می شود و در اصطلاحاتی از خود عمل، زمینه و هدف توصیف می شود.