۲۹ ، ۳۰ ، ۳۱ ، ۳۲ ، ۳۳

اینترنت

۳۴ ، ۳۵ ، ۳۶ ، ۳۷

۳٫۴٫ مقیاس اندازه ­گیری گزینه­ ها
یکی از رایج­ترین مقیاس­های اندازه ­گیری نگرش مقیاس لیکرت است. این مقیاس از مجموعه منظمی از گویه ­ها (عبارات) که به ترتیب خاصی تدوین شده است، ساخته می­ شود. این طیف از تعدادی عبارت و گزینه­ تشکیل شده است. گزینه­ ها در این مقیاس، معمولاً نشانگر میزان موافقت یا مخالفت پاسخگو نسبت به یک موضوع یا مفهوم معین، اعم از مثبت یا منفی است. به عبارت دیگر از طریق این مقیاس می­توان باور و نگرش پاسخگو را تعیین کرد (خاکی،۱۳۷۸: ۲۵۸). شکل کلی و امتیازبندی این طیف در جدول زیر ارائه شده است.
جدول۲-۳: مقیاس سوالات پرسشنامه

گزینه ها

کاملاً مخالفم

مخالفم

نظری ندارم

موافقم

کاملاً موافقم

امتیازها

۱

۲

۳

۴

۵

همانطور که مشاهده می­ شود عدد ۱ نشان دهنده کمترین ارزش و عدد ۵ نشان دهنده بیشترین ارزش است.
۳٫۵٫ ویژگی­های فنی ابزارهای گردآوری داده ­ها
دو ویژگی اساسی اندازه ­گیری که باید در بررسی تناسب و مفید بودن ابزارهای اندازه ­گیری مورد توجه قرار گیرد، روایی و پایایی است. به طور کلی دو سوال مهم در بررسی یافته­های یک تحقیق مطرح می­ شود، اول این­که نسبت به یافته­های تحقیق یک طرح، تا چه اندازه می­توان اطمینان داشت؟ در پاسخ به این سوال باید اعتبار درونی تحقیق را مورد نظر قرار دهیم. سوال دوم این است که تا چه اندازه می­توان یافته­های تحقیق را به جوامع دیگر و شرایط گوناگون تعمیم داد؟ این سوال با اعتبار بیرونی تحقیق سروکار دارد.
۳٫۵٫۱٫ تعیین اعتبار(روایی) پرسشنامه
مفهوم اعتبار به این پرسش پاسخ می­دهد که ابزار اندازه ­گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می­سنجد، بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه ­گیری نمی­ توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت. برای تعیین اعتبار پرسشنامه روش­های متعددی وجود دارد، که یکی از این روش­ها اعتبار محتوا می­باشد.

اعتبار محتوا، نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل­دهنده یک ابزار اندازه ­گیری به کاربرده می­ شود. اعتبار محتوای ابزار اندازه ­گیری به سوال­های تشکیل­دهنده آن بستگی دارد. اگر سوال­های پرسشنامه معرف ویژگی­ها و مهارت­ های ویژه­ای باشد که محقق قصد اندازه ­گیری آنها را دارد، آزمون دارای اعتبار محتوا است. برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد، که سوال­های تشکیل دهنده ابزار اندازه ­گیری معرف قسمت­ های محتوای انتخاب شده باشد.
بنابراین اعتبار محتوا، ویژگی ساختاری ابزار اندازه ­گیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می­ شود. اعتبار محتوای یک آزمون معمولا توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می­ شود. در این مرحله با انجام مصاحبه های مختلف و کسب نظرات افراد یاد شده، اصلاحات لازم بعمل آمده و بدین ترتیب اطمینان حاصل گردید که پرسشنامه همان خصیصه مورد نظر محققین را می­سنجد. اعتبار محتوای این پرسشنامه توسط اساتید راهنما و مشاور و چند نفر از افراد مطلع مورد تایید قرار گرفته است و از اعتبار لازم برخوردار می­باشد.
جهت بررسی روایی سازه‌ای پرسشنامه و تائید­عامل‌های در نظر گرفته شده، از روش تحلیل عاملی به شیوه چرخش محور‌های متعامد (واری- ماکس) برای دستیابی به عامل‌های خالص استفاده شده است. بدین منظور از شاخص ^[۱۶۰]KMO و آزمون کرویت بارتلت ^[۱۶۱]استفاده می شود.
شاخصKMO : شاخصی از کفایت نمونه گیری است که کوچک­بودن همبستگی جزیی بین متغیرها را بررسی می­ کند و از این طریق مشخص می­سازد، که آیا واریانس متغیرهای تحقیق، تحت تأثیر واریانس مشترک برخی عامل­های پنهانی و اساسی است یا خیر. این شاخص در دامنه صفر تا یک قرار دارد. اگر مقدار شاخص نزدیک به یک باشد، داده ­های مورد نظر برای تحلیل عاملی مناسب هستند و در غیر این صورت (معمولاً کمتر از ۶/۰) نتایج تحلیل عاملی برای داده ­های مورد نظر چندان مناسب نمی­باشند.
آزمون کرویت بارتلت : این آزمون بررسی می­ کند چه هنگام ماتریس همبستگی، شناخته شده(از نظر ریاضی ماتریس واحد و همانی) است و برای شناسایی ساختار (مدل عاملی) نامناسب می­باشد. ماتریس همبستگی دارای دو حالت است، حالت اول، زمانی که ماتریس همبستگی بین متغیرها، یک ماتریس واحد و همانی می­باشد، در این صورت متغیرها ارتباط معنی­داری با هم نداشته و در نتیجه امکان شناسایی عامل­های جدید، براساس همبستگی متغیرها با یکدیگر وجود ندارد. حالت دوم، زمانی که ماتریس همبستگی بین متغیرها یک ماتریس واحد و همانی نباشد، که در این صورت ارتباط معنی­داری بین متغیرها وجود داشته و امکان شناسایی و تعریف عامل­های جدیدی براساس همبستگی متغیرها وجود دارد. اگر معنا­داری آزمون بارتلت کوچک­تر از ۰۵/۰ () باشد تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار (مدل عاملی) مناسب است، زیرا فرض شناخته شده بودن ماتریس همبستگی رد می­ شود. (مومنی و قیومی، ۱۹۴،۱۳۸۹-۱۹۳). نتایج این شاخص ­ها در جداول ۳-۳ آمده است.
همانطور در جدول ۳-۳ نیز مشاهده می‌شود، از آنجایی که مقدار شاخص KMO بیشتر از ۶/۰ است، تعداد نمونه (در اینجا همان تعداد پاسخ ­دهندگان) برای تحلیل عاملی کافی می­باشد. همچنین مقدار معناداری (Sig) آزمون بارتلت، کوچک­تر از ۰۵/۰ است نشان می­دهد تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار مدل عاملی، مناسب است.
جدول ۳-۳: نتایج آزمون کورویت بارتلت و KMO جهت بررسی کفایت عوامل پرسشنامه