فصل سوم
روش­شناسی پژوهش
۳-۱- مقدمه
در فصل گذشته خلاصه­ای از کل طرح پژوهشی با توجه ویژه بر اهداف و مبانی پژوهش به تفصیل بیان و پس از آن، مطالعات انجام گرفته در این زمینه بررسی شدند.
در فصل حاضر، اطلاعات کلی درباره روش­های اجرای پژوهش، متغیر­های پژوهش، جامعه آماری و نحوه کار با نمونه­های آماری، چگونگی سنجش متغیر­ها و ابزارهای مورد استفاده در پژوهش ارائه خواهد شد. در نهایت، نحوه تجزیه و تحلیل داده ­ها و روش­های آماری مورد استفاده بیان می­شوند.
۲-۳- روش و طرح پژوهش
این پژوهش از نوع تجربی و آزمایشگاهی و با مدل حیوانی است. در این پژوهش تغییرات حاصل از اجرای یک دوره تمرین اکسنتریک دویدن در سراشیبی در گروه تمرینی اکسنتریک (۸ = n) و همچنین یک دوره تمرین تناوبی سرعتی در گروه تمرینی تناوبی (۸ = n) به همراه یک گروه کنترل (۸ = n) از موش­های صحرایی بر بیان ژن­های FOXO1 و MHC-I، MHC-IIa، MHC-IIX و MHC-IIb، پس از گذشت ۹ هفته تمرین مورد بررسی قرار داده شده است.
۳-۳- متغیر­های پژوهش
۳-۳-۱- متغیر­های مستقل
۹ هفته تمرین اکسنتریک دویدن در سراشیبی
۹ هفته تمرین تناوبی سرعتی SIT
۳-۳-۲- متغیر­های وابسته
بیان ژن FOXO1
بیان ژن MHC I
بیان ژن MHC IIa
بیان ژن MHC IIx
بیان ژن MHC IIb
۳-۳-۳- متغیر­های مداخله­گر قابل کنترل
شرایط فیزیکی آزمودنیها: تمامی آزمودنیها­ی حیوانی از موسسه تحقیقات واکسن و سرم­سازی رازی و تحت شرایط جسمی سالم تحویل گرفته شدند.
شرایط محل نگهداری حیوانات: تمامی آزمودنیها در شرایط مطلوب و یکسان از نظر دما، رطوبت، تهویه و چرخه نور و روشنایی نگهداری شدند.
تغذیه: تمامی آزمودنیها از یک ماده خوراکی یکسان به صورت پلت استفاده کردند. این ماده غذایی در کل مدت پژوهش از یک منبع یکسان خریداری شد.
سن و وزن: آزمودنیها علاوه بر یکسان سازی از نظر سنی، در روز آغاز پروتکل فعالیت ورزشی از نظر وزن در دامنه مطلوبی نیز یکسان­سازی شدند.
۳-۴- جامعه و نمونه­های پژوهش
جامعه آماری این پژوهش را موش­های صحرایی نژاد اسپراگ داولی موسسه تحقیقات واکسن و سرم­سازی رازی تشکیل دادند. ۲۴ سر موش ۴ هفته­ای (دامنه وزنی ۱۸۰ تا ۲۲۰ گرم) که پس از یک هفته که برای آشنا­سازی با محیط در آزمایشگاه حیوانات دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه خوارزمی نگهداری می­شدند به ۳ گروه ۸ تایی تقسیم شدند. لازم به ذکر است که این تقسیم بندی از لحاظ وزنی یکسان سازی شد.

۳-۵- اخلاق کار با حیوانات آزمایشگاهی^[۴۷]
کار با موش­های صحرایی در پژوهش حاضر از ضوابط اخلاقی نگهداری و استفاده از حیوانات آزمایشگاهی کشور استرالیا استفاده شد. به طور خلاصه در تمامی مراحل کار پژوهشگر با اعتقاد بر اینکه مسئول حفظ آسایش حیوانات است همواره این ۳ اصل را رعایت کرد:
تا حد امکان بنا­بر اهداف پژوهش حیوانات آزمایشگاهی را جایگزین کند^[۴۸].
از حداقل تعداد ممکن حیوانات برای رسیدن به اهداف پژوهشی استفاده کند^[۴۹].
همواره بهبود شرایط زیستی حیوانات با توجه به خصوصیات گونه آن­ها مد نظر قرار گرفته شود^[۵۰].
با توجه به این اصول، پروژه طوری طراحی شد که حیوانات با حداقل درد و استرس نامطلوب مواجه شوند. در این ارتباط، توجه به نشانه­ های درد و استرس در تمامی مراحل راهنمای پژوهشگر بود. پژوهشگر از تمام روش­های موجود استفاده کرد تا آزردگی حیوانات به حداقل سطح ممکن برسد.
به طور خاص، نکات زیر در این پژوهش مدنظر قرار گرفتند:
شرایط آزمایشگاه حیوانات با توجه به استاندارد­های موجود تا حد امکان مد­نظر قرار گرفته شد.
همواره یک پژوهشگر با حیوانات در ارتباط بود تا استرس حیوانات به حداقل برسد.
برای ایجاد انگیزه در حیوانات برای انجام فعالیت­های ورزشی در دوره سازگاری از مواد خوراکی مورد علاقه آن­ها (مانند هویج) به عنوان تشویق پس از دویدن روی نوار­گردان استفاده شد. (لازم به ذکر است که به گروه کنترل نیز داده می­شد).
برای بیهوشی حیوانات قبل از نمونه گیری از دوزهای استاندارد استفاده شد و علاوه بر آن رفلکس­های مربوطه کنترل شد تا از بیهوشی کامل حیوان اطمینان حاصل شود.
حیوانات به طور انسانی (با حداقل درد و استرس) معدوم شدند.
۳-۶- شرایط نگهداری آزمودنی­ها
آزمایشگاه حیوانات دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه خوارزمی با شرایط مطلوب برای حیوانات آماده شد. دمای محیط بین ۲۴ تا ۲۷ درجه سانتی ­گراد و میزان رطوبت ۵۵ تا ۶۰ درصد کنترل شد. برای تهویه از سیستم تهویه مطبوع و تصفیه هوا استفاده گردید. برای تنظیم چرخه روشنایی-تاریکی از تایمر خودکار استفاده شد. قبل از ورود حیوانات، آزمایشگاه حیوانات بصورت کامل نظافت و محل زندگی موش­های صحرایی با ساولن (بهسیمید-سی^[۵۱]) و دتول ضدعفونی می­شدند.
با توجه به سازگاری زیاد حیوانات آزمایشگاهی به شرایطی که در آن زندگی می­ کنند، تغییر این شرایط برای آن­ها استرس ­زا است(۷۸). لذا، برای انتقال این حیوانات از قفس­های مخصوص انتقال استفاده شد. پس از انتقال، برای سازگاری با شرایط جدید آزمودنی­ها برای مدت یک هفته بدون هیچ مداخله­ای در آزمایشگاه حیوانات قرار گرفتند. حیوانات بصورت چهار­تایی در قفس­های تیپ ۳ مخصوص جوندگان نگهداری شدند. برای رعایت نظافت قفس حیوانات از پوشال استریل که از موسسه تحقیقات واکسن و سرم­سازی رازی تهیه شده بود استفاده می­شد. پوشال قفس­ها هر روز تعویض می­شد و خود قفس­ها ۲ بار در هفته کاملا با مایع ضدعفونی­کننده شست­و­شو داده می­شد. تا جای ممکن این فرایند در زمان فعالیت ورزشی حیوانات انجام شد تا کمترین استرس به حیوانات وارد شود.
برای سازگاری کامل حیوانات، حیوانات به مدت دو هفته بدون هیچ گونه فعالیت تمرینی در آزمایشگاه حیوانات نگهداری شدند. در طی این دو هفته آشنا­سازی حیوانات با محیط صورت گرفت. همچنین حیوانات در قفس­ با کارت شناسایی مخصوص به خود قرار گرفتند.
۳-۷- خوراک حیوانات
خوراک مصرفی موش­های صحرایی پلت^[۵۲] نام دارد که از طریق موسسه تحقیقات واکسن و سرم­سازی رازی تهیه شد. موش­های صحرایی معمولا، روزانه به ازای هر ۱۰۰ گرم وزن بدن، ۱۰ گرم پلت نیاز دارند. همچنین روزانه ۱۰ تا ۱۵ میلی­لیتر آب به ازای هر ۱۰۰ گرم وزن بدن نیاز دارند(۷۸). در این پژوهش آب و خوراک به صورت آزاد در اختیار آن­ها قرار گرفت.
شکل ۳-۱- محل زندگی موش­های صحرایی در قفس
۳-۸- آشناسازی با نوار گردان
برای آشنا­سازی حیوانات با نوار­گردان، برای هر گروه تمرینی این امر به طور جداگانه در طی یک هفته طبق پروتکل زیر انجام گرفت:
گروه تمرین تناوبی سرعتی(۲۳):

پس از اینکه ماتریس اولیه دستیابی به دست آمد، باید سازگاری درونی آن برقرار شود. به عنوان نمونه، اگر متغیر 1 منجر به متغیر 2 شود و متغیر 2 هم منجر به متغیر 3 شود، باید متغیر 1 نیز منجر به متغیر 3 شود و اگر در ماتریس دستیابی این حالت برقرار نبود، باید ماتریس اصلاح شود و روابطی که از قلم افتاده جایگزین شوند برای سازگارکردن ماتریس روش­های مختلفی پیشنهاد شده، که در اینجا به دو روش کلی اشاره می­ شود:

روش اول: تعدادی از محققان به این عقیده­اند که پس از جمع­آوری نظرات خبرگان و به دست آوردن ماتریس دستیابی مشاهده شده، باید دوباره پرسش­نامه به وسیله خبرگان پر شود و آنگاه دوباره سازگاری ماتریس دستیابی چک شود و این کار آنقدر باید ادامه پیدا کند تا اینکه سازگاری برقرار گردد.
روش دوم: در این روش از قوانین ریاضی برای ایجاد سازگاری در ماتریس دستیابی استفاده می­ شود، به این صورت که ماتریس دستیابی به توان (1+ K) می­رساند. و 1≤ K می­باشد. البته عملیات به توان­رساندن ماتریس باید طبق قاعده بولن باشد. طبق این قاعده:
1=1×1
1=1+1
3-8-6-5- تعیین سطح و اولویت متغیرها
برای تعیین سطح و اولویت­ متغیرها، مجموعه دستیابی^[62] و مجموعه پیش­نیاز^[63] برای هر متغیر تعیین می­ شود. مجموعه دستیابی هر متغیر، شامل متغیرهایی می­ شود که از طریق این متغیر می­توان به آنها رسید و مجموعه پیش­نیاز، شامل متغیرهایی می­ شود که از طریق آن­ها می­توان به این متغیر رسید. این کار با بهره گرفتن از ماتریس دستیابی انجام می­ شود. پس از تعیین مجموعه دستیابی و پیش­نیاز برای هر متغیر عناصر مشترک در مجموعه دستیابی و پیش­نیاز برای هر متغیر شناسایی می­شوند.
پس از تعیین مجموعه­های پیش­نیاز و دست یافتن و عناصر مشترک نوبت به تعیین سطح متغیرها (عناصر) می­رسد. در اولین جدول متغیری دارای بالاترین سطح می­باشد که مجموعه دستیابی و عناصر مشترک آن کاملا یکسان می­باشند. پس از تعیین این متغیر یا متغیرها آنها را از جدول حذف کرده و با بقیه متغیرهای باقیمانده جدول بعدی را تشکیل می­دهیم. در جدول دوم، نیز همانند جدول اول، متغیر سطح دوم را مشخص می­کنیم و این کار را تا تعیین سطح همه متغیرها ادامه می­دهیم.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ­ها
4-1- مقدمه
تجزیه و تحلیل به منظور درک واقعیت­ها و درک مفاهیم صورت می­گیرد. نتایج حاصل از این تجزیه و تحلیل­ها یا به صورت عبارت­ها و یا واژه ها به تشریح شرایط محیطی یک پدیده به کار می­رود که از طریق آن می­توان به روابط میان متغیرها و عمق ساختار این روابط دست یافت و به نظریه­پردازی پیرامون آن پرداخت و یا از طرف دیگر نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل به صورت کمی و اعداد و ارقام به منظور تعیین روابط بین متغیرها به کار می­رود.
در این فصل، پژوهشگر پس از جمع­آوری اطلاعات به تجزیه و تحلیل آن­ها، پاسخگویی به فرضیه ­های پژوهش و تحلیل شکاف­های مستقیم و معکوس از طریق آزمو­ن­های مناسب پرداخته است.
4-2- نهایی­سازی شاخص ­ها برای شکاف مستقیم و معکوس
در جدول­های 4-1 و 4-2، نتایج آزمون t تک- نمونه ­ای برای انتخاب متغیرهای شکاف­های مستقیم و معکوس از بین متغیرهای اولیه کیفیت خدمات، نشان داده شده است.
جدول 4-1- نتایج آزمون t تک- نمونه ­ای برای انتخاب متغیرهای شکاف مستقیم

حال آنکه اثربخشی ،درجه و میزان نیل به اهداف تعیین شده است . به بیان دیگر اثر بخشی نشان می دهد که در پی تلاش های انجام شده تا چه حد نتایج مورد نظر حاصل شده است . در واقع اثربخشی با عملکرد و فرآهم آمدن رضایت انسان از تلاش های انجام شده ارتباط دارد .در حالی که کارایی مربوط به بهره برداری صحیح از منابع می شود . برای مثال ممکن است موسسه ای کالا و خدماتی را به طور کارا تولید نماید ، اما اثربخش نباشد و همچنین کارآمدترین موسسه می تواند به بقاء خود ادامه دهد حتی اگر اثربخش هم نباشد .ملاحظه می شود که کارایی جنبه کمی دارد ، ولی اثربخشی جنبه کیفی دارد .

بهره وری مقدار تولید شده یا ستانده نیست ، بلکه اندازه ای است که نشان دهنده ی نحوه ی ترکیب و بکارگیری منابع مصرفی با یکدیگر برای بدست آوردن یک نتیجه ی مورد انتظار خاص و یا تعادل بین تمام عوامل تولیدی است به نحوی که بیشترین نتایج را با کمترین هزینه به دست دهد ، بیان می کند . بهره وری به صورت نسبت ستانده به نهاده تعریف می شود و متغیرهای زیادی را می تواند شامل شود .
این متغیرهای متعدد می توانند متضمن کیفیت ، گستردگی عملیات ،میزان حجم مصرف ، موجودی ، ظرفیت تولید ، تجهیزات سرمایه ای ، سطح مهارت نیروی کار و موارد دیگری باشد . اما کارایی در واقع انجام بهتر آنچه تا کنون صورت گرفته یعنی تمرکز بر هزینه ها و دنبال راهکارهایی در جهت کاهش هزینه ها می باشد . در واقع کارایی نسبت مقدار کاری که انجام می شود به مقدار کاری که باید انجام شود ، است .
همچنین اثربخشی به معنای بهینه کردن است و به فرصت های ایجاد درآمد ، بازار ، تغییرات خصوصیات اقتصادی محصولات و بازارهای موجود مرتبط می شود . اثربخشی در پی چگونگی انجام کار نیست ، بلکه هدف آن تعیین محصولاتی است که بیشترین نتایج اقتصادی را دارند و یا قادرند نتایج اقتصادی فوق العاده تری را به دست دهند .
بطور کلی می توان گفت کارایی به انجام کارهای مدیریتی مربوط می شود ، در حالی که اثربخشی به انجام درست کارها بستگی دارد . بهره وری ترکیبی از کارایی و اثربخشی است ، یعنی هر دو مقوله را در بر دارد و براساس این مفهوم بهره وری ، سنجش و ارزیابی بازده و نتایج فعالیت های سازمان را به اهداف و نسبت به حجم منابع مصروفه در پی خواهد داشت .
انجام صحیح کارها = کارایی + اثربخشی
تا کنون در جهت بیان مفاهیم فوق فعالیت های مختلفی صورت گرفته است و سعی گردیده با بهره گرفتن از شاخص های مناسب به ارزیابی عملکرد یک بنگاه و یا به عبارت بهتر یک واحد تصمیم گیرنده پرداخته شود .
در سطح اقتصاد خرد ، بنگاهی را در نظر بگیرید که با بهره گرفتن از نهاده هایی همچون سرمایه ، سوخت ، نیروی انسانی و موارد دیگر ، محصولی را تولید می نماید . عملکرد این بنگاه را می توان به روش های مختلف مورد ارزیابی قرار داد . شاخص بهره وری یا نسبت محصول به عامل تولید ، معیاری ساده برای ارزیابی است و زمانی قابل استفاده می باشد که بنگاه با بهره گرفتن از یک عامل تولید ، به تولید یک محصول بپردازد . هرچه این نسبت بزرگتر باشد بیانگر بهره ور ی بالاتر بنگاه می باشد . اما اگر چند عامل تولید و چند محصول داشته باشیم ، می بایشست از شاخص بهره وری کل عوامل استفاده کرد که تمامی عوامل تولید و محصولات را در نظر می گیرد . از نسبت های سنتی شاخص بهره وری می توان به بهره وری نیروی کار اشاره نمود .
برای تعیین میزان ناکارایی یک بنگاه از این شاخص به عنوان ملاک مقایسه استفاده می شود . معرفی انواع و روش های اندازه گیری عملی کارایی ، براساس روش فارل صورت می گیرد . پنج سال قبل از فارل در سال ۱۹۰۶ ویلفر دوپادتو اقتصاد دان سوییسی - ایتالیایی در مقاله خود تحت عنوان ” مقررات اقتصاد سیاسی ” اساس اقتصاد رفاه جدید را بنیان نهاد . در این مقاله واژه ی اقتصاد سیاسی به معنی بخشی از اقتصاد آورده شده است که در رابطه با ارزیابی اقتصادی سیاست های دولتی می باشد . به عبارت دیگر سیاست های اقتصادی باید به گونه ای تدوین شوند که بتوانند وضعیت بعضی افراد را بهبود بخشند بدون اینکه باعث بدتر شدن وضعیت دیگران شوند . ویژگی مزبور به عنوان معیار پارتو شناخته می شود . ]۲[

۲-۱۹- مروری بر مطالعات انجام شده

با توجه به جدید بودن موضوع ، مقاله و پایان نامه ای تحت عنوان بررسی کارایی پالایشگاه های گاز موجود نبود و بیشتر محاسبه کارایی و بهره وری برای شرکت های توزیع گاز و یا پالایشگاه های نفت و شرکت های نفتی بررسی شده اند و تعدادی از مقالات نیز در میادین نفتی به این موضوع پرداخته اند ، که خلاصه ای از چند مطالعه صورت گرفته راجع به این موضوع و موضوعات مشابه در زیر بیان می شود . ]۱۶[
ارزیابی کارایی و بهره وری در برخی از پالایشگاه های نفت ایران به روش تحلیل فراگیر داده ها (DEA)
در این تحقیق کارایی و بهره وری هفت پالایشگاه ایران در طول سال های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲ محاسبه شده و چون پالایشگاه های لاوان و کرمانشاه جز پالایشگاه های بسیا ساده بوده و تنوع محصولات آن ها نسبت به دیگر پالایشگاه ها پایین بوده ، لذا در نهایت این دو پالایشگاه را حذف کرده اند .
در این تحقیق در مجموع چهار ورودی و دو خروجی در نظر گرفته شده است .
ورودی ها :
تعداد پرسنل
میزان برق مصرفی
میزان سوختی که مورد استفاده قرار گرفته شده است
ظرفیت هر پالایشگاه ( منظور از ظرفیت ، ظرفیت طبق برنامه است .)
خروجی ها :
برای خروجی از شاخصی به نام شاخص محصولات مفید استفاده شده است . این شاخص از نسبت مجموع فرآورده های سبک به کل فرآورده ها در هر پالایشگاه به دست می آید .
علت استفاده از این شاخص این بوده که محصول مفید هر پالایشگاه فرآورده های سبک آن پالایشگاه است و هر پالایشگاهی که فراورده های بیشتری تولید کند به مفهوم کارکرد بهتر و کارایی بالاتر آن نیست ، بلکه هرچه تولید فرآورده های سبک آن نسبت به کل فرآورده ها بیشتر باشد دارای ویژگی های بهتر است .
خروجی بعدی مربوط به ضایعات پالایشگاه ها است . کاملا مشخص است که این عامل تأثیر معکوسی بر کارایی دارد و به دلیل همسو شدن خروجی ها با هم این خروجی به صورت معکوس به مدل وارد شده است .
در این پایان نامه برای محاسبه بهره وری از شاخص مالم کویست ( تابع مساحت ) و DEA استفاده شده است .
نتایج به دست آمده نشان دهنده ی این است که میزان متوسط کارایی مقیاس پالایشگاه ها به روش DEA در طی سال های مذکور ، حداگثر برابر ۷۱ % در سال ۱۳۷۷ بوده است . پالایشگاه آبادان کمترین کارایی و پالایشگاه تبریز بالاترین کارایی را داشته اند .
طراحی و پیاده سازی یک سیستم جامع اطلاعاتی ارزیابی عملکرد مدیریت سازمان در یک پالایشگاه گاز
هدف از انجام این مطالعه ، طراحی و پیاده سازی یک سیستم جامع اطلاعاتی ارزیابی عملکرد مدیریت و سازمان در پالایشگاه سرخون و قشم است . برای رسیدن به هدف این تحقیق ، ابتدا کلیه شاخص های امتیازی متوازن BSC شناسایی و سپس اطلاعات مرتبط در پالایشگاه گاز برای پنج سال متوالی جمع آوری شده است . در راستای الگو برداری و محک زنی شاخص ها ، داده های بیست کشور توسعه یافته و در حال توسعه از مجموعه ISIC متعلق به سازمان ملل جمع آوری شده اند . سپس با بهره گرفتن از آزمون شاخص های بین المللی یک بازه اطمینان به عنوان معیاری برای سنجش هر یک از شاخص های پالایشگاه گاز محاسبه کرده ایم . علاوه بر این برای تجزیه و تحلیلو ارزیابی شاخص های منحرف ا استاندارد از روش تحلیل پوششی داده ها استفاده شده و عناصر تشکیل دهنده این شاخص ها شناسایی و راه کارها تهیه و برای رسیدن به مرز کارایی با بهره گرفتن از مدل های DEA نظیر مدل AP ، BCC ورودی محور و نیز BCC خروجی محور تعیین کننده است . در نهایت به منظور ایجاد سهولت در ارزیابی شاخص های مدیریت و سازمان ، یک سیستم اطلاعاتی یکپارچه در محیط NET با بهره گرفتن از زبان برنامه نویسی C# طراحی شده است . این مطالعه برای اولین بار شاخص های ارزیابی عملکرد مدیریت و سازمان را در قالب یک سیستم اطلاع رسانی به منظور نظارت و کنترل ارائه می دهد .
در این پایان نامه شاخص ها به قرار زیر دسته بندی شده اند :
شاخص های مالی
نسبت ارزش تولید به تعداد نیروی انسانی
نرخ بازگشت سرمایه RATE OF RETURN
نسبت حقوق و دست مزد به ارزش تولید
چرخش دارایی های جاری
چرخش کل دارایی ها
شاخص های مشتری
رشد صادرات
نسبت رشد صادرات به رشد صادرات دنیا
نسبت رشد صادرات به رشد تولید ناخالص داخلی
نسبت رشد صادرات به رشد جمعیت
سهم بازار
درصد رسیدگی به شکایات
شاخص های فرایند های داخلی
رشد تولید
نسبت هزینه های تحقیق و توسعه به فروش
نسبت هزینه منابع صرف شده برای رعایت اصول و قواعد زیست محیطی به میزان کل فروش
شاخص های یادگیری و رشد سازمانی
نسبت ارزش افزوده به تعداد نیروی انسانی ( بهره وری نیروی انسانی )
نسبت هزینه های آموزش به تعداد نیروی انسانی
نسبت تعداد پیشنهادات ارائه شده از طرف کارکنان به تعداد کارکنان

۲-۱-۹

۳۲/۱۹۳

۱۶۰

۰۱/۱۶۲

۱۷/۱۴۸

۰۱/۱۴۸

۰۵/۱۶۳

۷۲/۱۶۱

میانگین

۳۲/۱۹۳

۵۴/۱۵۴

۹۰/۱۷۶

۲۲/۱۵۹

۰۸/۱۵۰

۶۷/۱۷۲

—

نتایج به دست آمده از جدول ۴-۷ نشان داد که مهمترین عوامل تشدید کننده بیابان­زایی در منطقه مورد مطالعه به ترتیب عامل اقلیم با امتیاز ۹۳، فرسایش بادی با امتیاز ۷۶ و پس از آنها عامل مدیریت و سیاست با امتیاز ۱۷۲ تعیین شد . خساره­هایی که بیشترین نقش را در بیابان­زایی منطقه ایفا می­ کنند و بالاترین تخریب در آنها صورت گرفته، رخساره ­های زرده، اراضی پف کرده و اراضی گچی تعیین شد. رخساره ­های زرده و اراضی پف کرده به علت داشتن بافت سنگین ( مخلوطی از رس و نمک) برای اصلاح بافت خاک افزودن ماسه و کود دامی می ­تواند مورد توجه باشد [۱۸]. رخساره اراضی گچی نیز به دلیل بهره ­برداری بی­رویه خاک آن بسیار مستعد فرسایش بادی گشته و نیاز به توجه زیادی دارد که با استقرار گیاهان گچ دوست و شوری پسند در این رخساره و مدیریت صحیح می­توان به احیاء آن امید­وار بود.

براساس امتیازات اختصاص یافته به هر یک از واحدکاری، کلاس وضعیت فعلی بیابان­زایی در منطقه مشخص و نقشه آن به صورت شکل ۴-۲۲ تهیه گردید. بر طبق این نقشه وضعیت ­بیابان­زایی منطقه در دو کلاس شدید و بسیار شدید تقسیم می شود.
۱۳/۲۱ درصد از سطح منطقه در کلاس شدید بیابان­زایی قرار دارد که شامل رخساره ­های اراضی باغی و زراعی و اراضی دست کاشت می­باشد. در این رخساره­ها به علت آبیاری با آب شور و عدم زهکشی مناسب، در صورت عدم توجه روند بیابانی شدن را در پیش خواهد گرفت. ۸۷/۷۸ درصد از سطح منطقه نیز در کلاس بیابان­زایی بسیار شدید قرار دارد که بیشتر سطح منطقه را به خود اختصاص داده و نشان دهنده تخریب اراضی در سطح وسیع می باشد.
میزان تاثیر معیارها در ایجاد پدیده بیابان­زایی در منطقه، در نمودار ۴-۶ با یکدیگر مقایسه شده است. همچنین امتیاز وضعیت بیابان­زایی نیز به تفکیک رخساره در نمودار ۴-۷ به نمایش درآمده است.
نمودار ۴-۶- مقایسه میزان تاثیر معیارها در بیابان زایی
نمودار ۴-۷- مقایسه وضعیت فعلی بیابان زایی در واحدهای کاری
شکل ۴-۲۲- نقشه وضعیت فعلی بیابان­زایی در منطقه مورد مطالعه
پس از محاسبه امتیاز کلی وضعیت بیابان­زایی، نقشه حساسیت منطقه به بیابان­زایی نهیه و در شکل ۴-۲۳ نمایش داده شده است.
شکل ۴-۲۳- نقشه حساسیت منطقه مورد مطالعه به پدیده بیابان زایی
با توجه به نتایج به دست آمده از بین ۶ معیار مدل مدالوس، معیار اقلیم نسبت به معیارهای دیگر در بیابان­زایی منطقه تاثیر بیشتری داشته است. اما امتیازات مربوط به این ۶ معیار تفاوت کمی با یکدیگر داشته و نمی­ توان به قطع یقین گفت که کدام عامل بیشتر در بیابان­زایی منطقه نقش دارد.
یکی از نقاط ضعف مدل مدالوس نیز در نظر نگرفتن تعاملات بین معیارها می­باشد. به عنوان مثال اقلیم و آب زیرزمینی خود بر روی پوشش گیاهی می ­تواند تاثیر­گذار باشد. حال آنکه پوشش گیاهی نیز بر شرایط ادافیکی و از لحاظ میکروکلیمایی بر اقلیم خرد منطقه تاثیر می­گذارد. بنابراین در این روش هر عامل به طور مجزا امتیاز­دهی می­ شود اما در مدل شبکه ­های باور بیزین ارتباط بین معیارها و تاثیر تک تک آنها بر بیابان­زایی منطقه قابل بررسی می­باشد.
۴-۳- ارزیابی خاک، آب زیرزمینی، فرسایش بادی و بیابان­زایی با بهره گرفتن از شبکه ­های باور بیزین
۴-۳- ۱- شناسایی متغیرها
برای مقایسه خروجی مدل بیزین با مدل مدالوس می بایست متغیرهای موجود در هر دو مدل یکسان انتخاب شوند. بر همین اساس متغیرهای مدل بیزین، همان شاخص­ های معیارهای مدل مدالوس در نظر گرفته شد. به عبارت دیگر متغیرهای به کار برده شده در مدل بیزین فرسایش بادی و بیابان­زایی منطقه، به ترتیب همان متغیرهای مدل IRIFR و معیارهای مدل مدالوس می باشد.
مارکت و همکاران ( ۲۰۰۱)، تاکید می­نمایند که یکی از مهم­ترین اقدامات در زمینه تهیه شبکه ­های باور­ بیزین شناسایی کلیدی­ترین عوامل محیطی موثر بر متغیر هدف می­باشد [ ۹۸]. با توجه به بررسی منابع انجام شده­، مهمترین متغیرهایی که در کیفیت خاک، شاخص آب زیرزمینی ، مقدار فرسایش بادی و بیابان­زایی منطقه تاثیر داشت، انتخاب شد.
از جمله امتیازات ویژه مدل­سازی به روش شبکه ­های باور بیزین، زبان احتمالاتی این ابزار است. این ویژگی امکان بکارگیری اطلاعات غیر قطعی را نیز فراهم می نماید [ ۱۰۰ ، ۱۰۹].با توجه به اینکه عدم قطعیت اطلاعات از ویژگی­های بارز جهان طبیعی و امری اجتناب ناپذیر می­باشد، این بیان احتمالاتی یکی از بهترین روش­ها در جهت کاهش اثر عدم قطعیت اطلاعات بوده و به مدیران و مسولان که همواره با این عدم قطعیت روبرو هستند، اجازه پیش بینی اثرات را به کمک آزمودن سناریوهای مدیریتی متفاوت می­دهد.
در یک منطقه ارزیابی خاک، آب و فرسایش بادی از مهم ترین عواملی هستند که بر پدیده بیابان­زایی اثر گذارند، لذا در این مطالعه جهت بررسی بیشتر و پی بردن به عدم قطعیت­های موجود در مطالعات بیابان­زدایی، از شبکه ­های باور بیزین (BBN) جهت بررسی این پارامترها و تاثیر آنها بر پدیده بیابان­زایی استفاده شد . در جدول ۴-۸ مهم­ترین شاخص­ های تاثیر­گذار در مدل­های BBN ارائه شده جهت ارزیابی خاک، آب زیرزمینی، فرسایش بادی و بیابان­زایی، آورده شده است.
جدول ۴-۹- متغیرهای موثر در مدل­ BBN

مدل شبکه باور بیزین

متغیرهای موثر در مدل

کیفیت خاک

این حمایت معنوی که inter alia  نامیده می شود، سطح بالای حمایت مصرف کننده و به مفهوم ارجحیت مصرف کنندگان در دسترسی به اطلاعات و منابع همچون یک ابزار حمایتی است.۳۴
سه عامل در پیچیدگی قراردادهای الکترونیکی و حمایت از مصرف کنندگان تأثیر بسزایی دارد: عامل اول عامل دوگانگی ۳۵است. بدین معنی که در اغلب اوقات بسیار دشوار است که تعیین می شود یک سایت اینترنتی تجاری، برای هدف تبلیغات سراسری فعالیت می کند و یا اینکه به منظور دعوت به ایجاب برای یک خرید تلاش می نماید. عامل دوم ، عامل مکان۳۶ است. بدین معنی که در زمان انعقاد قرارداد الکترونیکی، مکان اقامت طرفین قرارداد دقیقاً مشخص نیست و این مورد پیچیدگی خاصی را برای مسائل حقوقی قرارداد ایجاد می نماید. و نهایتا عامل سوم عامل عامل هویت۳۷ است. بدین معنی که در زمان انعقاد قرارداد الکترونیکی، دقیقا مشخص نیست که طرفین معامله شخص حقیقی یا شخص حقوقی یا نماینده الکترونیکی۳۸ و یا نرم افزارهای دستیار رایانه ای۳۹ هستند. لذا این مورد نهایت پیچیدگی را در تفسیر قرارداد و تعیین قانون حاکم بر قراردادهای الکترونیکی ایجاد می نماید. ۴۰

کنوانسیون اتحادیه اروپا (روم۱۹۸۰) برای قانون حاکم بر تعهدات قراردادی ۴۱ توسط کلیه کشورهای اتحادیه مورد تصویب قرار گرفته است و برای ایشان لازم الاجرا می باشد.
ماده ۱ کنوانسیون ، حاکمیت کنوانسیون را در هر موقعیت قراردادی که انتخاب بین قوانین کشورهای مختلف مطرح است، تعمیم داده است. در موارد ۳ و ۴ کنوانسیون ، طریقه تعیین قانون حاکم بر قرارداد ، در ماده ۴ کنوانسیون مورد تأکید قرار گرفته است.لیکن در ماده ۳ کنوانسیون قواعدی تحت عنوان قواعدی که نمی تواند توسط قرارداد نقض شود۴۲به دقت تعریف شده است و شرایطی که اراده مشترک طرفین قرارداد نمی تواند بر قرارداد حاکم شود، تشریح گردیده است. قواعد تعیین قانون حاکم بر قراردادهای مصرف کننده ای که به منظوری خارج از شغل یا تجارتش آنرا خریده است، اعمال میگردد یا اینکه قانون محل اقامت مصرف کننده در غیاب قانون منتخب ، اعمال گردد. سه عامل ارتباطی در این موارد وجود دارند، اولین عامل این است که مقدمه قرارداد مصرف کننده، ایجاب یا تبلیغاتی بوده است که فروشنده در فضای الکترونیکی انجام داده است. لذا این ایجاب یا تبلیغاتی بوده است که فروشنده در فضای الکترونیکی انجام داده است. لذا این ایجاب یا تبلیغات، یک عامل ارتباطی مهم محسوب میگردد دومین عامل، مکان انعقاد قرارداد مصرف کننده است. این مکان معمولا مکان اقامت مصرف کننده است یا مکانی است که قبول مصرف کننده به فروشنده یا نماینده اش وصول میشود. سومین عامل ارتباطی این می باشد که اگرمصرف کننده برای خرید یک کالا به یک کشور دیگر مسافرت نموده است ،این مسافرت در نتیجه ترغیب ودرخواست فروشنده برای سفر مصرف کننده بوده است یاخیر.۴۳
در ماده ۷ کنوانسیون بیان گردیده است که قانون منتخب طرفین در شرایط مشخص ،میتواند با قانون مناسب الزام آور دیگری ،جایگزین گردد.برطبق ماده ۲۷ همه قوانین محل اقامت مصرف کننده میتواند جایگزین قانون منتخب قرارداد شود ۴۴.این ماده یک محمل محدود برای تضمین حقوق سیاسی و اقتصادی کشورها است و کاربرد محدودی دارد.
نتیجه گیری
قرارداد الکترونیکی تابع قانون منتخب طرفین است .این قانون ،میتواند قانون ملی یک کشور یا قواعد غیردولتی (قواعد بازرگانی فراملی )۴۵باشد.اگر نتوان براساس اصل حاکمیت اراده ، قانون حاکم بر قرارداد راتعیین کرد ،باید باتوجه به نوع قرارداد و قابلیت و کاربرد آن در فضای الکترونیکی ،متوسل به عوامل ارتباطی گردید.
اگرچه عوامل ارتباطی تعیین قانون حاکم ،هنگام اعمال بر قرار دادهای الکترونیکی ،با ابهامات حقوقی متعددی مواجه میگردند ،ولی اصل اساسی این قوانین ،یعنی اختیار طرفین در انتخاب قانون حاکم برقرارداد مافی بین ،بدون هیچ گونه ابهامی ،قابلیت اعمال بر قراردادهای الکترونیکی را دارد.برهمین اساس اکثر فروشگاه ها و فروشندگان اینترنتی ،دروب سایتهای خود یا در متن قراردادهای خود ،ماده ای را به عنوان شرط گزینش قانون حاکم ، اختصاص میدهند و از طریق آن شرط ،قانون حاکم بر تعهدات قراردادی را تعیین میکنند.
ولی چنانچه قرارداد فاقد شرط گزینش قانون حاکم باشد،یا یکی از متعاملین مصرف کننده باشد و یا شرط گزینش به دلایلی ،فاقد ارزش و اعتبار حقوقی باشد ،باید براساس موضوع قرارداد و عوامل ارتباطی مرتبط با موضو ع وعوامل قرارداد ،مبادرات به تعیین قانون حاکم بر قرارداد نمود یکی از مهمترین آن معیارها ،معیار قانون کشور واجد نزدیکترین ارتباط با قرارداد است .اگرچه امارات و قرائن ارشادی برای تشخیص کشور واجد نزدیکترین ارتباط،در کنوانسیونها و قوانین ذکر شده است ،اما اعمال آنها بر محیط الکترونیکی به لحاظ تفاوتهای موضوعی با ابهاماتی روبرو است .به عنوان مثال محل اصلی تجارت یا محل اقامت متعهد به اجرای تعهد شاخص ،ازجمله معیارهایی است که برای اعمال بر قراردادهای الکترونیکی دارای ابهاماتی است زیرا درفضای مجازی که مفهوم مکان فیزیکی دچار چالش بنیادین میشود ،جستجو برای مکان واجد نزدیکترین ارتباط ، دارای پیچیدگی ساختاری خواهد بود.لذا ضرورت دارد قانون گذاران ومحققان درتدوین و تصویب قوانین جدید ،به مفاهیم و تعریف فنی جدید توجه بیشتری داشته باشد.۴۶
فصل ششم:قراردادهای نفت و گاز
نفت خام مایعی است که منشاءفسیلی داشته و ازخانواده هیدروکربونها میباشد.در ابتدا تصور میشد که نفت در پی یکسری واکنشهای شیمیایی ،که نورخورشید و با حرارت زمین ،بین دی اکسید کربن ،آب و موادمعدنی ،انجام داده است ،پدید آمده است .لیکن امروزه ،ثابت شده است که سبب پیدایش نفت خام ،موجودات ریز و شناوری است بنام پلاگتون ،که درون آب اقیانوس ها ودریاها زندگی میکنند .این موجودات درون پوسته ای از آهک و سیلیس قراردارند و دارای عمر کوتاهی هستند و پس از مرگ ،همچون باران ،برکف دریا رسوب میکنند.نبا به تعریف ،نفت خام یک فرآورده آلی و فسیلی است که ازتجزیه شیمیایی پلانگتونها و دیگرنباتات دریایی ،طی میلیونها سال ،پدید میآید.۴۷ بر اثر فشارها و دماهای بسیار زیاد درونی کره زمین ،فرایند نفت سازی انجام میشود .براثر نوع مواد ،ممکن است نفت خام به همراه گاز طبیعی باشد یاهریک بطور جداگانه وجود داشته باشند.
نفت خام یک مایع سیاه و بو داراست اگر مولکولهای تشکیل دهنده آن، هیدرو کربورهای سنگین باشند ،آنرا نفت سنگین و درغیراینصورت آنرا نفت سبک مینامند .میزان گوگرد (معمولا در گاز طبیعی )نیز،میزان ترشی یا شیرینی آنرا مشخص میکند نفت سبک و گاز کم گوگرد(شیرین)مرغوبتر و گرانتر میباشد و مشتریان بیشتری دارند .۴۸
اولین چاه نفت در عمق ۲۳ متری زمین ، درسال ۱۸۹۵در پنسیلوانیای آمریکا حفر شد .در آغاز قرن بیستم و با شکوفایی دوران عصر اتومبیل در آمریکا (۱۹۱۱)،تولید و مصرف نفت ،خیلی سریع رشد نمود و به بیش از هزارتن در روز زسید.دراین میان شرکتهای بزرگی در صنعت نفت پدید آمدند که بعدها هفت خواهران نامیده شدند.نام این شرکتها عبارتند از :استاندارد نیو جرسی۴۹،رویال داچ شل ۵۰،شرکت نفت
انگلیس ۵۱، شرکت نقت گولف۵۲ ،شرکت نفت تگزاکو۵۳ ،استاندارد کالیفرنیا۵۴ ،و شرکت نفت موبیل۵۵  میباشد.
روند پیدایش انحصارات هفت خواهران نفتی به توافق آچنا کاری ۵۶و توافق خط قرمز ۵۷(۱۹۲۸)باز میگردد،که تقسیم بندی حوزه های نفتی خاورمیانه را در پی داشت .به موجب توافق خط قرمز ،از طرفی ۵شرکت آمریکایی و ازسوی دیگر،شرکت نفت ایران و انگلیس ،شرکت شل و شرکت نفت فرانسه ،پذیرفتند که درمحدوده خط قرمز ،برای اخذ امتیاز و فروش و تصفیه نفت،به رقابت نپردازند و به گونه ای اقدام نمایند که از اقدام آنها ،شرکتهای دیگر نیز انتقاع حاصل نمایند.۵۸
این شرکتها سیاستهای استعماری خود را از طریق عقد قراردادهایی باکشور جهان سوم ،اجرا مینمودند که درذیل تشریح میگردد.
قراردادهای بیع در صنعت نفت ،به منظور اکتشاف ،حفر چاه و در نهایت استخراج و بهره برداری نفت ،که همان قراردادهای بالادستی ۵۹نفت و گاز باشد ،بطور کلی به دونظام تقسیم میشوند:
۱-نظام های امتیازی ۶۰
۲-نظام های معاهده ای ۶۱
گفتار ۱- نظام های امتیازی
قراردادهای امتیازی ،دیر پا ترین نوع قراردادها ،در صنعت نفت محسوب میشوند . ویژگی برجسته این قرارداد ها ،واگذاری مخزن ویا میدانی مشخص از سوی دولت میزبان به شرکتی بیگانه (شرکت عامل)برای سرمایه گذاری در عملیات اکتشاف ،توسعه ،بهره برداری  و بازار یابی فرآورده های نفت و گاز توسط آن شرکت و پرداخت امتیاز حق الارض یا بهره مالکانه ۶۲(حق امتیاز)افزودن بردرصدی از درآمد خالص عملیات ،به عنوان مالیات به دولت میزبان میباشد.۶۳
درنمونه های سنتی قرارداد،پرداخت به دولت میزبان،به گونه ای بو دکه درطول قرارداد ثابت میماند . لیکن باتوسعه قراردادهای نفتی در دهه ۱۹۵۰ ،حق امتیاز ،به عنوان درصد معینی از ارزش نفت تولید شده ،تعریف شد.درنخستین قراردادها ،شرکت عامل حاکمیت و چیره گی بلامنازع و تام الا ختیار برمنطقه امتیاز،مخازن نفت و گاز ،واحدهای تولیدی و پالایشی و کلیه عملیات اکتشاف ،بهره برداری ،فرآوری و حمل تا بازار داشت .ازدیدگاه اعتبار و پایندگی قرارداد ،هرگاه شرکت درطول ۵ الی ۶ سال به کامیابی در اکتشاف انجام شده ،هیچگونه غرامتی ازدولت میزبان دریافت نمیشد . لیکن هرگاه که عملیات اکتشاف به نتیجه مثبت میرسید،درحد عمر میدان کشف شده (۲۵ الی ۴۰ سال)اعتبار قرارداد امتیاز مربوطه ،تداوم می یافت.
درپی تغییرات عمیق سیاسی در دهه ۱۹۵۰ ،فرمول تسهیم سود ، در قراردادهای امتیازی ،به فرمول ۵۰-۵۰ تعدیل شد این بدان معنی بود که دول میزبان ،نیمی از منافع خالص شرکت عامل رابنام مالیات،دریافت مینومدند .نمونه بارز این نوع قرارداد امتیازی ،قراردادنفتی ایران با کنسرسیوم شرکتهای عامل ،بعد از ملی شد ن نفت در سال ۱۹۵۴ میباشد.
امروزه باتوجه به بالندگی و پیشرفت اجتماعی کشورهای صاحب منافع نفت و گاز ،کمتر شاهد انعقاد قراردادهای امتیاز هستیم ولی هنوز میتوان گزارشهایی مبنی بر بکارگیری اشکال مدرن قراردادهای امتیاز نظیر اعطای اجازه ۶۴ بهره برداری ،اعطای پروانه ۶۵ بهره برداری و اجاره ۶۶منطقه نفتی را درگوشه و کنار جهان امروز مشاهده نمود.
اصول مشترک قراردادهای امتیاز بصورت خلاصه ،به شرح ذیل میباشد.
۱-حفاری چاه ها (ژرف نگاری )تا زمان معین .
۲-بازگشت منطقه امتیاز ،به دولت میزبان تاز مان معین .
۳- پرداخت بهره مالکانه (حق امتیاز)
۴-تعیین تکلیف مالکیت منطقه امتیاز در پایان مدت قرارداد .
البته یک ویژگی مشترک و البته مخفی کلیه قراردادهای امتیاز ،حساب سازی و درج مندرجات کمتر از واقعیت در دفاتر و اسناد ،توسط شرکتهای عامل به منظور کاهش مبالغ پرداختی به دولت میزبان است .جدول ۱،مهمترین قراردادهای امتیاز خاورمیانه تا سال ۱۹۵۵ و مشخصات کلید ی آنها را بر میشمارد.