شاخص کیفیت اقلام تعهدی معرف خطرپذیری است.
رد
شاخص کیفیت اقلام تعهدی معرف خطرپذیری نیست.
بحث و نتیجه‌گیری
این که کیفیت حسابداری به طور عام و کیفیت اقلام تعهدی به طور خاص بر هزینه سرمایه اثر میگذارد، یک موضوع مهم برای محققان و پژوهشگران است. درحالی که درک بسیاری از افراد از اهمیت اطلاعات برای بازارهای سرمایه این است که هیچ نظریه کاملاً پذیرفته شده‌ای وجود ندارد که ثابت کند خطرپذیری اطلاعاتی قابل تنوع بخشی نیست. در پرتو تحقیقات اخیر، موارد نظری برای اثرات اطلاعات بر هزینه سرمایه ضعیف است. لمبرت و همکاران (۲۰۰۷) نشان دادند که اثر اطلاعاتی در تحقیق ایزلی و اهارا (۲۰۰۴) قابل تنوع بخ پشی است. آنها همچنین به نکته‌ای ظریف در تحقیق لیز و ورچینا[۱۲۲] (۲۰۰۵) اشاره می‌کنند، این مفهوم که خطرپذیری اطلاعاتی به طور مستقیم بازده مورد انتظار را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد؛ اما ممکن است به طور غیرمستقیم از طریق ارتباط با بتا آن را تحت تأثیر قرار دهد. از طرف دیگر، در مقایسه با ادبیات نظری، کارهای تجربی متنوعی از جمله فرانسس و همکاران (۲۰۰۵ و ۲۰۰۴) وجود دارد که ارائه کننده شواهدی مبنی بر اهمیت کیفیت حسابداری برای بازده مورد انتظار است. بر این اساس، مهم به نظر می رسد که محققان نظری و تجربی قبل از خاتمه یافتن این بحث به اتفاق نظر بیشتری در این خصوص دست یابند (کور و همکاران ۲۰۰۸، ص ۲۰).
کور و همکاران (۲۰۰۸) بیان می‌کنند تحقیق‌شان از طریق راه‌های زیر به ادبیات مالی در این حوزه کمک کرده است. ابتدا، رگرسیونهای سری زمانی همزمان بازده اضافی نسبت به بازده عوامل خطرپذیری انجام شده توسط فرانسیس و همکاران (۲۰۰۵ و ۲۰۰۴) شواهدی ارائه نمی‌دهد که یک عامل مشخص (نظیر عامل کیفیت اقلام تعهدی) قیمت‌گذاری شده است. دوم، برای آزمون این که آیا کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت‌گذاری شده است، از هر دو رگرسیونهای سری زمانی و مقطعی که در ادبیات مالی برای این موضوع مناسب شناخته شده است استفاده کرده‌اند. با بهره گرفتن از این آزمون‌های سنتی کور و همکاران (۲۰۰۸) دریافتند، هیچ شواهدی سازگار با این فرضیه که شاخص کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت گذاری شده است وجود ندارد (همان منبع، ص ۲۰).
در این تحقیق نیز همانند کور و همکاران (۲۰۰۸) برای آزمون این که آیا کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت‌گذاری شده است، از هر دو رگرسیونهای سری زمانی و مقطعی (روش رگرسیون مقطعی دومرحلهای) استفاده شد که نتایج همانند نتایج کور و همکاران (۲۰۰۸) نشان دهنده عدم تایید این فرضیه است که شاخص کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت گذاری شده است. همچنین برای تکمیل کار، با بهره گرفتن از متدولوژی ماشرووالا و ماشرووالا (۲۰۱۱) رابطه‌ی بین شاخص کیفیت اقلام تعهدی و بازده آتی سهام به صورت ماه به ماه مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان دهنده عدم وجود رابطه معنی‌دار در ماه‌های مختلف است. بنابراین هیچ شواهدی سازگار با این فرضیه که شاخص کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت گذاری شده است وجود ندارد.
البته یافته‌های این تحقیق بدین معنا نیست که کیفیت حسابداری عاملی بی‌ارتباط است یا این که خطرپذیری اطلاعاتی به طور کلی بازده مورد انتظار را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. همانطور که کور و همکاران (۲۰۰۸) بیان می‌کنند در مدل لمبرت و همکاران (۲۰۰۷) اطلاعات حسابداری یک عامل خطرپذیری مستقل نیست، اما بر هزینه سرمایه از طریق تأثیر بر ارزیابی سرمایهگذاران از کوواریانس جریان‌های نقدی شرکت با جریان‌های نقدی بازار و در نتیجه تحث تأثیر قرار دادن بتا شرکت، اثر میگذارد. همانطور که فرانسیس و همکاران و سایرین نشان دادند، کیفیت اقلام تعهدی همبستگی زیادی با معیارهای مختلف خطرپذیری دارد که از لحاظ اقتصادی مهم است (در واقع جداول ۷-۴، ۸-۴، ۹-۴ و ۱۰-۴ این تحقیق نشان میدهد که کیفیت اقلام تعهدی با بتا و سایر عوامل همبستگی زیادی دارد). بنابراین حتی اگر کیفیت اقلام تعهدی خود یک عامل خطرپذیری جداگانهای نباشد، همانطور که کور و همکاران (۲۰۰۸) بیان می کنند تاثیرات آن ممکن است به خوبی توسط سایر عوامل خطرپذیری آشکار شود. علاوه بر این، کیفیت اقلام تعهدی تنها یکی از پروکسیهای بالقوه خطرپذیری اطلاعاتی است و در پژوهش‌های آینده ممکن است پروکسیهای جایگزین دیگری برای خطرپذیری اطلاعاتی شناسایی شود که ویژگیهای یک عامل خطرپذیری را داشته باشند. بنابراین شایسته است محققان و شرکت‌ها عوامل اساسی تعیین کیفیت اقلام تعهدی و به طور کلی عوامل اساسی تعیین کیفیت افشاء خطرپذیری اطلاعاتی را در نظر داشته باشند.
محدودیت‌های تحقیق
مهم‌ترین محدودیت این تحقیق، ویژگی خاص پژوهش‌های تجربی است، که تأثیر متغیرهای دیگری که کنترل آن ها خارج از دسترس پژوهشگر است و امکان تأثیرگذاری آن ها بر نتایج پژوهش دور از ذهن نیست، کنترل نشده است. برای مثال اگنوا (۲۰۱۰) با کنترل شوک‌های جریان نقدی نشان داد که بازده تحقق‌یافته آتی با کیفیت اقلام تعهدی همبستگی منفی دارد. همچنین چون سهام بسیاری از شرکت‌ها دارای وقفه معاملاتی روزانه هستند و محاسبه متغیر نقد‌شوندگی سهام نیاز به اطلاعات معاملات روزانه سهام دارد، امکان اندازه‌گیری و کنترل این متغیر فراهم نشد. عدم کنترل این متغیرها ممکن است تعمیم نتایج را با محدودیت مواجه سازد. در نتیجه، یافته‌های پژوهش با در نظر گرفتن این شرایط قابل استناد هستند.
به دلیل نبود شاخص مناسبی که نماینده واقعی پرتفوی بازار باشد، در تحقیق حاضر از بتای (سالانه) محاسبه‌شده توسط بانک اطلاعاتی تدبیرپرداز به عنوان شاخص بتای شرکت‌ها استفاده شده است که در صورت انتخاب شاخص مناسب تری ممکن است نتایج تحقیق دچار تغییر شود؛
گردش معاملات بخش عمده‌ای از سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران پایین بوده است، بدین ترتیب به دست آوردن اطلاعات قابل‌اتکا در خصوص بازدهی سهام جهت تحلیل‌های آماری با مشکل روبرو بوده است؛
عدم وجود یک بانک اطلاعاتی قوی و الکترونیکی برای شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران که تمامی اطلاعات مالی و غیرمالی شرکت‌ها را به صورت منظم، صحیح، به‌روز و سهل‌الوصول در اختیار محققان قرار دهد؛
پیشنهادهای تحقیق
پیشنهادهای کاربردی
نتایج این تحقیق و تحقیق‌های انجام‌شده در کشورهای دیگر (که در پیشینه تحقیق به آن اشاره شد) این ابهام را مطرح میکند که آیا به واقع شاخص کیفیت اقلام تعهدی منعکس‌کننده خطرپذیری نظاممند اطلاعاتی است و به هیچ‌وجه این مفهوم را نمیرساند که دیگر جنبهه ای خطرپذیری اطلاعاتی یا سایر شاخص‌های چنین خطرپذیریهایی، قیمت‌گذاری نشدهاند. بنابراین برای اندازه‌گیری خطرپذیری می‌توان به شاخص کیفیت اقلام تعهدی در کنار دیگر شاخص‌ها توجه کرد.
پیشنهادها برای تحقیقات آتی
همان طور که در پیشینه تحقیق بررسی شد شواهد متناقضی در خصوص قیمت‌گذاری کیفیت اقلام تعهدی وجود دارد. همچنین اگنوا (۲۰۱۰) با کنترل شوک‌های جریان نقدی نشان داد که بازده تحقق‌یافته آتی با کیفیت اقلام تعهدی همبستگی منفی دارد. لذا پیشنهاد می‌شود در تحقیقات مدل مورد بررسی در این تحقیق با کنترل شوک‌های جریان نقدی مجدداً مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
با توجه به اینکه در صنایع مختلف ترکیب دارایی‌ها و بدهی‌های عملیاتی و مالی تا اندازه‌ای متفاوت از یکدیگر است لذا برای تحقیقات آتی پیشنهاد می‌شود که این مدل در صنایع مختلف به تفکیک مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
به دلیل اینکه دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری و واسطه‌گری مالی متفاوت از سایر شرکت‌ها است، برای همسانی بیش‌تر، شرکت‌های مذکور از نمونه آماری این تحقیق حذف شدند، لذا پیشنهاد می‌شود مدل مورد بررسی در این تحقیق برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری و واسطه‌گری مالی بررسی شود تا چگونگی رابطه‌ی بین متغیرهای مورد بررسی، در این‌گونه شرکت‌ها نیز مشخص شود.
خلاصه فصل پنجم
در این تحقیق رابطه بین شاخص کیفیت اقلام تعهدی و بازده آتی سهام و همچنین این موضوع که آیا شاخص کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت‌گذاری شده است یا خیر، مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل از داد‌های این تحقیق نشان داد که رابطه معنی‌داری بین شاخص کیفیت اقلام تعهدی و بازده آتی سهام وجود ندارد و شاخص کیفیت اقلام تعهدی یک عامل خطرپذیری قیمت‌گذاری شده نیست. به عبارت دیگر نتایج این تحقیق شواهدی مبنی بر قیمت‌گذاری شاخص کیفیت اقلام تعهدی ارائه نداد. البته نتایج این تحقیق و تحقیق‌های انجام‌شده در کشورهای دیگر (که در پیشینه تحقیق به آن اشاره شد) تنها این ابهام را مطرح میکند که آیا به واقع شاخص کیفیت اقلام تعهدی منعکس‌کننده خطرپذیری نظاممند اطلاعاتی است و به هیچ‌وجه این مفهوم را نمیرساند که دیگر جنبهه ای خطرپذیری اطلاعاتی یا سایر شاخص‌های چنین خطرپذیریهایی، قیمت‌گذاری نشدهاند.
منابع و مأخذ
منابع
حافظ نیا، محمدرضا. “مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی"، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، چاپ یازدهم، تابستان ۱۳۸۴٫
حسینی، وحید (۱۳۸۵). “تأثیر کیفیت اقلام تعهدی بر هزینه سرمایه شرکت‌ها"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران.
درخشنده دشتی، غلامرضا. “بکار گیری روش برش مقطعی در رابطه با بررسی تأثیر اندازه شرکت و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام بر روی بازده سهام و سودآوری شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری، دانشگاه شیراز، شهریور ۱۳۸۲٫
دلاور، علی. “مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی"، انتشارات رشد، ۱۳۸۰٫
طبیبی، سید جمال‌الدین.، محمدرضا ملکی، بهرام دلگشایی. “تدوین پایان‌نامه، رساله، پروژه پژوهشی و مقاله علمی"،انتشارات فردوسی، چاپ اول ۱۳۸۸٫
غلامعلی‌پور، رضا. (۱۳۸۳). “بررسی توان اقلام تعهدی غیراختیاری در پیش‌بینی سود و جریان‌های نقدی آتی". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی.
فلاح نژاد، فرهاد. (۱۳۸۸). “بررسی ارتباط بین کیفیت اقلام تعهدی و هزینه سرمایه سهام عادی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی.
محمد زادگان، اکبر (۱۳۸۵). “بررسی رابطه‌ی بین قابلیت اتکای اقلام تعهدی با پایداری سود و قیمت سهام در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی.
ناظمی، امین (۱۳۸۴). “بررسی ارتباط بین کیفیت سود و بازده سهام با تاکید بر نقش ارقام تعهدی"، پایان‌نامه دکترا، دانشگاه تهران.
نوروش، ایرج.، امین ناظمی، مهدی حیدری. (۱۳۸۵). “کیفیت اقلام تعهدی و سود با تاکید بر نقش خطای برآورد اقلام تعهدی". بررسی‌های حسابداری و حسابرسی ۴۳: ۱۶۰-۱۳۵٫
نیک جو، مهدی. (۱۳۸۸). “بررسی رابطه کیفیت اقلام تعهدی و بازده مورد انتظار سهام با کنترل تغییرات غیرمنتظره جریان‌های نقدی آتی"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی.
همایون، علی (۱۳۸۴) “بررسی ارتباط بین کیفیت اقلام تعهدی و سود در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.
Aboody, D., J. Hughes, and J. Liu. 2005. “Earnings quality, insider trading, and cost of capital". Journal of Accounting Research 43 (5): 651–۶۷۳٫
Ashbaugh-Skaife, H., D. Collins, W. Kinney, and R. LaFond. 2009. “The effect of SOX internal control deficiencies on firm risk and cost of equity". Journal of Accounting Research 47 (1): 1–۴۳٫
Barton, J., and M. Mercer. 2005. “To blame or not to blame: Analysts’ reactions to external explanations for poor financial performance". Journal of Accounting and Economics 39 (3): 509–۵۳۳٫
