هرچند که سعدی از جمله شاعرانی است که از همان ابتدای جوانی دارای شهرت بوده، اما پس از رسیدن به شیراز و دیدن آرامش آن جا، شوق گرد آوردن سروده ها، گفته ها و تجربه هایش را یافت، بوستان را سرود، گلستان را نوشت و اشعار و قطعات خود را فراهم ساخت.» (میری، ۱۳۸۰: ۱۴) ۱-۶- آثار شیخ اجل سعدی آثار سعدی به دو دسته ی منظوم و منثور تقسیم می شود: الف: آثار منظوم «۱- دررأس آثار منظوم سعدی«سعدی نامه» قرار دارد که بعد ها به «بوستان» شهرت یافت این منظومه در اخلاق و تربیت و پند و اندرز، در صورت های مختلف مستقیم و غیر مستقیم است و در ده باب:­ ­۱– عدل ۲­- احسان ­۳-­ عشق ۴- تواضع ۵- رضا ۶- ذکر ۷- تربیت ۸-شکر ۹- توبه ۱۰- مناجات و ختم کتاب. بوستان در سال ۶۵۵ هجری به اتمام رسیده و تاریخ شروع آن مشخص نیست. ۲– مجموعه ی دوم از آثار منظوم شیخ، قصاید عربی است که اندکی کمتر از هفتصد بیت، مشتمل بر معانی غنایی، مدح و نصیحت و یک قصیده ی مفصل در مرثیه ی المستعصم بالله است. ۳– قصاید فارسی: در موعظه و نصیحت و توحید و مدح پادشاهان و صدور و رجال عهد که پیش از این به نام غالب آنان اشاره شده است. ۴– مراثی: مشتمل است بر چند قصیده در مرثیه ی المستعصم بالله و ابوبکر بن سعد بن زنگی بن ابوبکر و امیر فخرالدین ابی بکر که بعید نیست همان امیر فخرالدین حوائجی وزیر باشد، وعزالدین احمد بن یوسف و همچنین یک ترجیع بند بسیار بزرگ در مرثیه ی اتابک سعد بن ابی بکر.۵ ) ملمعات و مثلثات ۶) ترجیعات ۷) طیبات ۸) بدایع ۹) خواتیم ۱۰) غزل قدیم ۱۱)صاحبیه که مجمو عه ای است از بعضی قطعات فارسی و عربی ۱۲) خبیثات مجموعه ای است از اشعار غزل ۱۳) رباعیات ۱۴) مفردات.» (صفا، ۱۳۷۳: ۶۰۵) ب: آثار منثور «۱- مجالس پنج گانه که به شیوه ی مجالس صوفیان و مذکران ترتیب یافته و مسلماً تذکیرهای شیخ بر منبر وعظ بوده است و از سنخ مجالسی است که دیگر مذکران و متصوفان داشته اند و مجموعه هایی از آن در دست است. در این رسالات، نظم و نثر پارسی یا عربی با هم در آمیخته است و اساس آن ها بر سادگی نهاده شده است و در بسیاری از موارد، آثار وزن در نثر آشکار است. استفاده از آیات قرآن و احادیث و تفسیر و توضیح آن ها بر مذاق مذکران صوفی مشرب نیز در این مجالس بسیار دیده می شود. ۲- رساله در پاسخ صاحب دیوان که متضمن چند سوال صاحب دیوان شمس الدین محمد جوینی و جواب های شیخ است. جامع کلیات سعدی در مقدمه ی این رساله شرحی در ذکر علت وجودی رساله داده است. آن چه از کلام سعدی در این رساله می بینیم مقرون است به عبارات بدیع و ظرافتی که از جانب سعدی؛ معهود است. ۳- رساله در عقل و عشق که پاسخ سعدی است به کسی به نام سعدالدین که از شیخ سوالی به نظم کرده است. ۴- نصیحه الملوک که در پاره ای از نسخ قدیم «نصایح الملوک» نامیده شده، رساله ای است در نصیحت، در باب سیاست که سعدی آن را به خواهش یکی از دوستان نوشت. ۵- گلستان: سعدی، در این کتاب ضمن نثر ساده و استادانه ی خود هر جا که لازم دانسته؛ عبارت های مصنوعِ لطیف آورده و اصولاً ذوق سلیم سعدی؛ وی را بر آن داشته که شیوه ی نثر مترسلان را از خشکی و تعقید و آمیختگی شدید با زبان عربی بیرون کشد و به شیوه ی نثر موزون که با ذوق فارسی زبانان سازگاری بیشتری دارد نزدیک سازد و از آمیزش این دو سبک، شیوه ی مطبوع و تازه ای پدید آورد.» (صفا، ۱۳۷۳: ۱۲۱۸) ۱-۷- درگذشت و آرامگاه سعدی آرامگاه سعدی که از شهرت خاص برخوردار است در باغی کوچک و سبز در کنار شیراز و در جوار چشمه ای پرآب و روان است. او در قبر ابدی خود آرمیده و افتخار آفرین شیراز و تمامی ایرانیان است. قبرش زیارتگاه هر ایرانی رند و اصیل است. ذبیح الله صفا در مورد وفات سعدی چنین می گوید: «وفات سعدی را در مأخذ گوناگون به سال های ۶۹۰ و ۶۹۱ و ۶۹۴ و ۶۹۵ نوشته اند. سال ۶۹۴ در نسخه ی چاپی الحوادث الجامه ی ابن فوطی نقل شده وگویا اشتباهی است که در نظم صفحات یا زمان چاپ در آن کتاب رخ داده است. سال ۶۹۵ در ماده تاریخ «خا صاد الف دال»از مونس الاحرار محمد بن بدر جاجرمی است. تاریخ ۶۹۱ بیشتر مستند است بر دو ماده ی تاریخ «خصا»و «خاص» (۶۹۱) که دولتشاه و سپس دیگران از او نقل کرده اند. واما ذی الحجه سال ۶۹۰ در غالب مآخذ نزدیک به دوران حیات سعدی ذکر شده و اعتماد به آن سزاوارتر است.» (صفا،۵۹۸:۱۳۷۳-۵۹۹) ۱-۸- ممدوحان سعدی «سعدی بیشتر اتابکان سلغری و وزرا و والیان بزرگ فارس و چند تن از رجال عهد خود را مدح گفت. بزرگ ترین ممدوح سعدی از میان سلغریان اتابک مظفرالدین ابوبکر پسر سعدبن زنگی مذکور اسـت. ممدوح دیگر سعدی که شاعر در حقیقت به وی اختصاص داشته است، سعدبن ابوبکر است. بعد از این دو اتابک، سعدی، اتابکان دیگر سلغری یعنی اتابک محمدبن سعدبن ابوبکر و اتابک مظفرالدین سلجوقشاه بن سلغر ابش خاتون دختر سعدبن ابوبکر و همچنین ترکان خاتون زوجه ی اتابک سعدبن ابوبکر را مدح گفته است. از وزرای سلغریان، سعدی امیر فخرالدین ابونصرحوائجی را مدح گفته است.» (همان: ۶۰۳- ۶۰۲) ۱-۹- سعدی از دیدگاه بزرگان در این بخش به برخی از سخنانی که درباره ی چهره ی سعدی، در آن سوی مرزهای ایران گفته شده است و همچنین برخی از سخنان نویسندگان ایرانی می پردازیم. ارنست رنان، زبان شناس، مورخ، منتقد و نویسنده ی فرانسوی درباره ی سعدی گفته است: «سعدی واقعا یکی از نویسندگان ماست. ذوق سلیم و تزلزل ناپذیر او، لطف و جاذبه­ای که به روایاتش روح و جان می بخشد، لحن پر عطوفتی که با آن معایب بشریت را ریشخند و طعن می­ کند او را در نظر ما عزیز می دارد. وقتی آثار سعدی را می خوانیم، گویی با یک نویسنده ی اخلاقی و حکمت آموز رومی یا یک منتقد بذله گو و شوخ طبع قرن شانزدهم سروکار داریم. باربیه دومنار، در مقدمه­ی ترجمه­ی فرانسوی بوستان می نویسد: «در آثار او مواردی است که لطف طبع هوراث، سهولت بیان اوید، قریحه ی بذله گویی رابله و سادگی لافونتن را می­توان یافت.» (حسن لی، ۱۳۸۰: ۸) زرین کوب می گوید: «اندیشه و بیان سعدی در بسیاری موارد چندان با سخنان نویسندگـان و شاعـران شباهت دارد که انسان را به حیرت می اندازد … سعـدی نه حکیم است نه عـارف، فقط شاعر است و شاعر واقعی. مخصوصا شاعر آدمیـت که عشق و اخلاق مایه ی افتخار اوست.» (زرین کوب، ۱۳۷۳: ۲۵۷-۲۵۷) کمالـی سروستـانی در کتاب سعـدی شناسی دفتر چهــــارم درباره ی سعـدی این گـونه می­گوید: «شعر سعدی در بیشتر موارد لطیف است و زیبایی های لفظی و معنایی، مجازی و واقعی را در ترازی یکتا قوام آورده و هماهنگی و شورانگیزی بخشیده است.» (کمالی سروستانی،۱۳۹۰: ۵۴) وی همچنین می گوید: «استفاده ی به جای سعدی از تصویرهای ادبی و آرایش های کلامی و در نتیجه همواری و موزونی سخن باعث شده است که هنر و زبان آوری بی مانند سعدی در اوج فصاحت و لطافت، در بادی امر در نظر عوام و خواص ساده، روان و قابل درک تر از شعر سایرین جلوه کند. با وجود این قرن هاست که در عرصه زبان و ادب فارسی همچنان شعر و سخن سعدی بی همتا و تقلید ناپذیر مانده و گوی توفیق را از همگان ربوده است.» (کمالی سروستانی، ۱۳۹۰: ۱۱۹) «چیرگی سعدی بر واژگان و تعبیرهای فارسی و عربی، به کارگیری ساخت های متعدد و متنوعی از جمله بسیط و مرکّب، سادگی در زبان و بهره گیری کمتر از مجازها و آرایش های کلامی، قناعت و استواری در نوع الفاظ به کار گرفته شده و خالی بودن سخن از تنافر حروف و تعقید لفظی و معنوی از جمله توصیفاتی است که در لفظ پردازی های سعدی و نیز در وصف صورت کلام وی بیان شده است.» (برزگرخالقی، ۱۳۸۶: ۹) ۱-۱۰- سبک و شیوه ی گفتار سعدی در گلستان و بوستان چیزی که بیشتر در گلستان به چشم می خورد و توجه هر کس را جلب می کند، تجربه های فراوان و متنوع سعدی است که در زندگی پر بارش به دست آورده است. این کتاب را اگر به دقت مطالعه کنیم، چهره ی مردی پخته و اندیشمند و دنیا دیده در نظرمان مجسم می گردد که در همه ی موارد از فراز و نشیب های بسیار گذشته است. در دنیای آن روز از محضر عالمانی چون «ابوفرج ابن جوزی»، «سهروردی» و دیگر بزرگان آن عصر بهره ها برده و دانش ها اندوخته است. با طبقات و اقشار مختلف از جمله پادشاهان، وزیران، افراد متوسط و دامنه­ مردم، حشر و نشر داشته. شهرها و بیابان ها را درنوردیده و هر جا چیزی تازه دیده، تجربه کرده و کتاب های بسیار خوانده و از راه تجربه ی مستقیم همه چیز را آزموده و شناخته است. «در بررسی سبک گلستان، نخستین چیزی که به ذهن می آید موسیقی کلام است. این که فارسی زبانان از قدیم داستان های گلستان را به راحتی به حافظه می سپرده اند و بسیـاری از جمله­های آن ضرب المثل شده است، گذشته از ایجاز و فصاحت آن ها، به دلیل آهنگین بودن آن ها است. تا آن جا که اطلاع دارم کسانی که در مورد آهنگ و موسیقی جمله های گلستان بحث کرده ­اند دلیل آن را موزون بودن پاره هایی از جمله ها و عبارت های آن دانسته اند.» (موحد، ۱۳۷۳: ۱۴۲) «گلستان سعدی برای خودش دنیایی است یا دست کم تصویری درست و زنده از دنیاست، سعدی در این کتاب انسان را با دنیا ی او و با همه ی معایب و محاسن و با تمام تضادها و تناقض هایی که در وجود او هست تصویر می کند. گفته ی جامی که آن را «نه گلستان که روضه ای ز بهشت می خواند» اغـراق شاعرانه ای ا ست مگر آن که این روضه ی بهشت، از سختی ها و زشتی های این «دوزخ دنیا» هم خالی نباشد و در کنار شادی ها و زیبایی هـای آن، زشتی ها و اندوه ها نیز رخ بنماید. گلستـان در واقع چنین دنیایـی است یا چنین دنیایی را تصـویر می کند. سعدی در توصیف و تصویر چنین دنیایی قدرت ومهارت عجیبی به خرج داده است و دنیایی که در گلستان ساخته است هرچند تا اندازه ای خیالی است، تصویر درست دنیای واقعی است. با همه ی فراز و نشیب ها و با همه ی غرایب و عجایب، سعدی این دنیا را نیافریده، دیده است و درست وصف کرده است.» (زرین کوب، ۲۴۷:۱۳۷۳) «در این دنیا که اکنون هفتصد سالی است تا خاکستر خاموشی و فراموشی بر روی آن نشسته است هنوز همه چیز زنده و جنبنده است. هم سکوت بیابان و هم حرکت آرام شتر را در آن می توان دید. هم صدای تپش قلب عاشقی را که جز خود سعدی نیست و در دهلیز خانه از دست محبوبی شربت گوارا می گیرد می توان شنید.» (زرین کوب، ۱۳۷۳: ۲۴۸) «سعدی در گلستان، مخصوصاً در دیباچه ی آن و در قسمتی از آن که موسوم است به جدال سعدی با مدّعی در باب توانگری و درویشی، به تفضیلی که پیش از این گفته ام از شیوه­ نثر موزون، هر جا که شایسته می دید استفاده کرد و بدین طریق انشاء خود را در عین آن که در بعض موارد مصنوع است، در مواردی دیگر به صورت نثر ساده ی فصیح و آراسته به انواع آزمایش های معنوی نه لفظی درآورد و در پاره ای از موارد با اوزان هجایی و اسجاعی که جای قافیه را در اشعار می گیرد همراه کرد و این استفاده از نثر موزون را در مجالس و رسالات دیگر خود دنبال نمود.»(صفا، ۱۳۷۳: ۱۲۱۷) هانری ماسه می گوید: «تمام لذت سبک سعدی از پیوند اندیشه با هم سرچشمه می گیرد و این لذت به اندازه ای عالی است که حتی ترجمه نیز آن را از بین نمی برد. این پیوند خشک و انتزاعی نیست. بلکه یک اندیشه است که با تصویر تحقق یافته است. اندیشه و تصویر چنان با هم آمیخته که خواننده از خود می پرسد آیا امکان دارد که اندیشه ای بدون تصویری ملموس به مغز سعدی خطور کرده باشد.» (ماسه، ۱۳۶۹: ۳۰۵) «سعدی در نوشتن گلستان، طرح از پیش تعریف شده‌ای را در ذهن داشته و این طور نبوده که مطالبی پراکنده و کشکول‌وار، گرد آورد. این را، هم از روی براعت استهلال مقدمه­ی گلستان می‌توان دریافت و هم از روی قرائن فرامتنی. ساختار گلستان و ساختار جامعه ی عصر سعدی تابع الگوی واحدی هستند و بنابراین، برای ترسیم سیمای جامعه­ عصر سعدی می‌توان از گلستان کمک گرفت.» (زرقانی، ۱۳۸۴: ۱۴۷) بوستان نیز که در حقیقت کتابی است اخلاقی، عرفانی و حاوی دستورهای زندگی؛ دارای عباراتی بس شیوا و رسا است که سعدی، پیام اخلاقی خود را در آن به طور فصیح و روشن بیان می دارد. بوستان، آرمان شهر سعدی است. شهری که برای آن ده، دَر قرار داده که از هر در آن وارد شوی جهانِ مطلوب سعدی را می توان مشاهده نمود: «چو این کاخ دولت بپرداختم

Output: solution CSCommunity Organizing; while (Not Find Solution) do while find successfully exchange & not find solution Assignment Exchange Operation Leaders with Leaders). . if do not successfully exchange in step 3.1. then Assignment Exchang Operation (Leaders with FreeAgents) . if do not successfully exchange in step Help by FreeAgents. if do not successfully exchange in prior steps then do Random Exchange and go to step 1. حل یک مثال با بهره گرفتن از این الگوریتم به منظور توصیف بهتر الگوریتم DACA، روند کار این الگوریتم را بر روی مثال کوچکی از مسأله کلاسیک چند-وزیر دنبال می­کنیم. برای سادگی و افزایش تفهیم یک مسأله ۴-وزیر را با بهره گرفتن از این الگوریتم حل می­کنیم. طبق تعریف در ابتدا هر عامل یکی از متغیرهای مسأله را مالک می­ شود. انتخاب مقدار اولیه برای متغیرها به صورت مقادیر تصادفی غیر تکراری توسط عاملها به صورت شکل زیر انجام می­ شود و تلاش برای رسیدن به یک راه حل آغاز می­ شود. عاملها امتیازشان را بر اساس تابع امتیاز تعریف شده محاسبه می­ کنند، مثلا امتیاز عامل A برابر است با ۲- چون مقدار انتخابی این عامل باعث ایجاد یک تهدید برای عامل B و یک تهدید برای عامل C شده است و همانطور که گفتیم امتیاز هر عامل برابر است با منفی تعداد محدودیتهای نقض شده. عامل A در حین محاسبه امتیازش لیستی از عاملهایی را که مقدارشان با مقدار انتخابیش در تناقض است را نیز به صورت شکل ۴-۲ تهیه می­ کند و اجتماعی از این عاملها به رهبری خودش میسازد. مابقی این عاملها نیز همین کار را به صورت شکل۴-۲ انجام می­ دهند و همه عاملها این اطلاعات جمع آوری کرده اشان را در CSCBOARD به اشتراک می­گذارند تا همه عاملها بتوانند برای مراحل بعدی از آن استفاده کنند. شکل ۴-۲ مرحله ۱ تا ۴ از الگوریتم DACA، هر عامل یکی از ۴ متغیر A، B، C، D را مالک می­شوند، سپس هر عامل امتیاز خود را محاسبه می­ کند و در این حین ساختار CSCommunity و همچنین رهبر ها مشخص می­شوند. حال هر یک از عاملها سعی می­ کنند امتیازشان را به صفر کاهش دهند، برای عملیات تعویض انتساب هر رهبر، مقدار انتخابی توسط رهبرهای دیگر راچک می­ کند. رهبر A تشخیص می­دهد که D یک مورد مناسب برای تعویض مقدار انتسابی اش با آن است. پس A یک پیام “درخواست تعویض مقدار"[۱۴۶] به عامل D می­فرستد. عامل D قبل از پاسخ دادن به این درخواست، این تعویض را ارزیابی می­ کند که ببیند این تعویض چه تأثیری بر روی امتیاز خود و اعضای اجتماعش خواهد گذاشت. عامل D این تعویض را مناسب می­بیند و موافقتش را برای این تعویض با یک پیام به A اطلاع می­دهد و تعویض به صورت شکل ۴-۳ انجام می­پذیرد. این تعویض موجب می­ شود که امتیاز عاملهای A و D به صفر برسد و همچنین بهبودی در امتیاز اعضای اجتماعشان به وجود آید. این دو عامل پس از به روز رسانی امتیاز خود و اعضای اجتماعشان به لیست عاملهای آزاد اضافه می­شوند و اجتماعشان نیز از بین می­رود. با ثبت این اتفاق در CSCBOARD، رهبرهای دیگر نیز از مقادیر جدید انتسابی A و D مطلع شده و اگر لازم دیدند تغییراتی را در ساختار اجتماعشان ایجاد می­ کنند. مثلا B، عاملهای A و D را از لیست اعضای اجتماعش حذف می­ کند و همچنین امتیازش را نیز به روز رسانی می­ کند. بعد از انجام این مرحله CSCBOARD به صورت شکل ۴-۳ خواهد بود. شکل ۴-۳ مرحله ۵ از الگوریتم DACA، عملیات تعویض انتساب بین عاملهای A وD اتفاق افتاده است، امتیاز A و D به صفر می­رسد عاملهای دیگر نیز به محض اطلاع از این تعویض امتیازشان را بروزرسانی می­ کنند، A و D به لیست عاملهای آزاد اضافه می­شوند و اجتماعشان نیز از بین می­رود. در مرحله بعد عامل B سعی می­ کند امتیازش را به صفر برساند، ابتدا با بررسی تنها رهبر باقیمانده یعنی C متوجه می­ شود که تعویض مقدار انتسابی با C هیچ سودی برایش ندارد پس به سراغ عاملهای آزاد می­رود. با یک تعویض موفقیت آمیز بین B و A در نهایت این الگوریتم خاتمه می­یابد در حالیکه یک راه حل به صورت شکل۴-۴ یافته شده است. شکل ۴-۴ مرحله پایانی الگوریتم DACA، بایک تعویض انتساب موفقیت آمیز بین B و A امتیاز همه عاملها صفر می­ شود و الگوریتم با یک راه حل قانونی خاتمه می­یابد. ارزیابی و مقایسه الگوریتم ما با دیگر روشها ما به منظور ارزیابی و تست کارآیی این الگوریتم از محک کلاسیک n-وزیر استفاده کرده ایم. این الگوریتم با مسائل ۴-وزیر تا ۱۰۴-وزیر تست شد و مشاهده کردیم که DACA قادر به یافتن یک راه حل برای تمامی حالتهای این طیف گسترده در یک مدت زمان منطقی است. شکل ۴-۵ میانگین زمان اجرای این الگوریتم را با افزایش مقیاس مسأله با گامهای ۵۰ تایی نشان می­دهد. این نمودار گویای این واقعیت است که الگوریتم ما یک پیچیدگی تقریبا خطی را با افزایش مقیاس مسأله دارد، این درحالیست که پیچیدگی زمانی یک الگوریتم همانند ABT یک رشد نمایی را با افزایش مقیاس مسأله طی خواهد کرد تا بدانجایی که قادر به حل مسائل با مقیاس اندکی بزرگ در یک مدت زمان منطقی نخواهد بود. این آزمایش بر روی یک سیستم با مشخصات: ۲٫۱۶GHz Core™ 2 Due PC with 2GB RAM. انجام شده است. شکل ۴-۵ میانگین زمان اجرای الگوریتم DACA در اجرای مسأله با افزایش n-وزیر از ۴ تا ۱۰۴ در گامهای ۵۰ تایی. در مرحله بعدی آزمایشات، ما مقایسه ای از لحاظ تعداد سیکلهای مورد نیاز تا رسیدن به جواب برای حل مسأله n-وزیر بین الگوریتم DACA و دو الگوریتم دیگر یعنی ABT و asynchronous backtracking with min-conflict heuristic خواهیم داشت. نتیجه این آزمایش که در جدول۴-۱ آمده است حاکی از آن است که روش پیشنهادی ما در این مورد بسیار بهتر از دو روش دیگر عمل می­ کند. جدول۴-۱: مقایسه الگوریتم پیشنهادی ما با دو روش دیگر از لحاظ تعداد سیکلهای مورد نیاز برای حل n Asynchronous bachtracking Asynchronous bachtracking with min-conflict huristic DACA algorithm ۱۰ ۱۰۵٫۴ ۱۰۲٫۶ ۱۴٫۸ ۵۰ ۳۲۴٫۴ ۳۲۶٫۸ ۲۲٫۴ ۱۰۰

ویرایشگر افزونه کاربران همه کاربران افزودن شناسنامه Purchase History AlterVista Data ابزارها ابزارهای دردسترس درون‌ریزی برون‌بری سلامت سایت برون‌بری دادهٔ شخصی پاک‌سازی اطلاعات شخصی FTP Backup Advanced Export تنظیمات عمومی نوشتن خواندن گفت‌وگو رسانه پیوندهای یکتا Privacy and Cookie Policy HTTPS CloudFlare Convert to Hosting Server To Server Altervista Cache Shortcode any widget Disable Gutenberg

شکل۲-۴٫ یک ماتریس مقایسه­ایی دوبه­دو در این ماتریس، نشان­دهنده نتیجه­ مقایسه­ دوبه­دوی عناصر و با توجه به عنصر X می­باشد. معیار سطر i ام بهتر از معیار ستون j ام است اگر مقدار عنصر (i,j) بیشتر از یک باشد، در غیر اینصورت معیار ستون j ام بهتر است از معیار سطر i ام. در این صورت واضح است که یعنی عناصر قطری این ماتریس برابر است با ۱ و . در این روش برای سنجش­های غیرکمی، یک مقیاس از ۱ تا ۹ برای مقایسه­ دوبه­دوی دو عنصر، در نظر گرفته می­ شود [۱۱]، که ۱ نشان­دهنده یکسان بودن اهمیت دو عنصر و ۹ نشان­دهنده اهمیت مطلق یک عنصر بر دیگری است. مقدار ویژه­ی[۳۳] اصلی ماتریس محاسبه شده و بردار ویژه[۳۴]­ی ماتریس مقایسه متناظر با آن مقدار ویژه، اهمیت نسبی معیارهای مقایسه­شده گوناگون را بدست خواهد داد. عناصر بردار ویژه­ی نرمال، به عنوان وزن­ نسبت به معیار یا زیرمعیار و درجه نسبت به راه­حل­ها در نظر گرفته می­شوند. سپس سازگاری[۳۵] ماتریس­های مقایسه از طریق یک نرخ سازگاری پیگیری می­ شود. یک نرخ سازگاری برابر با ۰٫۱ یا کمتر نشان­دهنده یک سطح سازگاری قابل پذیرش است که در ماتریس­های مقایسه، کدگذاری می­ شود و ماتریس­های متناظر با آن، سازگار نامیده می­شوند. درجه­ هر راه­حل در اوزان زیرمعیار، ضرب و برای بدست آوردن درجه­ های محلی برای هر زیرمعیار، با یکدیگر جمع می­ شود. این درجه­ های محلی سپس در اوزان معیار، ضرب و برای بدست آوردن درجه­ های سراسری با یکدیگر جمع می­ شود. به طورکلی، روند سلسله مراتبی تحلیلی برای هر راه­حل، تعدادی مقادیر وزنی بر اساس اهمیت آن راه­حل نسبت به سایر راه­حل­ها، برطبق یک معیار یکسان، تولید می­ کند. این مدل، ساختار موثری را فراهم می­سازد که در آن تصمیم­های مختلف و مفاهیم مربوط به آنها بررسی و به صورت عددی مقایسه می­گردند. این روش به کاربر کمک می­ کند که یک تصویر صحیح و متوازن از ریسک­ها و پاداش­هایی که می­توانند در نتیجه­ یک انتخاب مشخص حاصل شوند، تشکیل دهد. از جمله دیگر مزیت­های مدل روند سلسله مراتبی تحلیلی، تقارن[۳۶] ذاتی آن است که آن را برای یک پیاده­سازی با شیوه­ برنامه­نویسی شئ­گرا مناسب می­سازد: بلوک­های مدل می­توانند هنگام محاوره با فرد تصمیم­گیرنده، مدیریت و اصلاح شده و پس از آن به انجام وظایف خود بپرازند. از جمله سیستم­هایی که از این روش جهت رفع ناسازگاری استفاده می­نماید، سیستم تصمیم­همیار هوشمندی است که به عنوان یک دستیار هوشمند جهت اخذ تصمیمات تجاری طراحی شده و شرح آن در مرجع [۱۲]، ارائه شده است. در مرجع [۱۳]، یک مدل تغییریافته از روند سلسله مراتبی تحلیلی به منظور استخراج اولویت­های نسبی موجود در حالت­های ممکن در یک مدل گراف، ارائه شده است. شکل ۲-۵، یک مقایسه­ ساده بین نسخه­ تغییر داده شده و روش روند سلسله مراتبی تحلیلی استاندارد را نشان می­دهد. شکل۲-۵٫ (الف)روند سلسله مراتبی تحلیلی استاندارد، (ب) نسخه­ تغییر داده شده روند سلسله مراتبی تحلیلی. ساختار نسخه­ تغییر داده شده روند سلسله مراتبی تحلیلی، به صورت مشخص­تر در شکل۲-۶ ارائه شده است. Influence power Actions (States) Options Preference ranking شکل۲-۶٫ ساختار نسخه­ تغییر داده شده روند سلسله مراتبی تحلیلی سطح رتبه ­بندی اولویت[۳۷] شامل تمامی تصمیم­گیرندگانی است که در مدل رفع ناسازگاری در نظر گرفته می­شوند. برخلاف روند سلسله مراتبی تحلیلی استاندارد که تنها دارای یک هدف است، این سطح، این نکته را مشخص می­سازد که اهداف به منظور پی­بردن به رتبه ­بندی­های اولویت­ها برای تمامی تصمیم­گیرندگان می­باشند. سپس بررسی­ها از نقطه­نظر هر تصمیم­گیرنده به طور جداگانه صورت خواهد گرفت. سطح قدرت تأثیر[۳۸]، قدرت تأثیر تصمیم­گیرندگان گوناگون را بر روی موقعیت کلی از دیدگاه هر تصمیم­گیرنده تعیین می­سازد. سطح انتخاب[۳۹]، تمامی انتخاب­های تحت کنترل هر تصمیم­گیرنده را لیست می­ کند. در این سطح، اوزان اولویت­های تمامی انتخاب­ها بدست می ­آید. همچنین، مقایسه­ها می­توانند به علت پیچیدگی و یا بزرگی مجدداً به یک مدل زیر سلسله مراتب[۴۰] شکسته شوند. سطح اقدامات/حالات[۴۱] دنباله­ایی از نمایه[۴۲]­های اقدامات که با ترکیباتی از صفر و یک در مقابل انتخاب­ها مشخص شده ­اند را نمایش می­دهد. در این ترکیبات، صفر، تعیین­کننده­ آن است که انتخاب متناظر با آن برگزیده نشده و یک، تعیین­کننده­ آن است که انتخاب متناظر با آن برگزیده شده است. درجه­بندی اولویت کل با ضرب اوزان اولویت­های انتخاب­ها در وضعیت اقدامات، بدست می ­آید. در سیستم مطرح شده در مرجع [۱۳]، پس از استخراج اولویت­های نسبی تمامی تصمیم­گیرندگان، این اولویت­ها به یک مدل گراف داده شده است. فصل سوم سیستم­های تصمیم­همیار هوشمند سیستم­های تصمیم­همیار هوشمند مقدمه بسیاری از تصمیم­گیرندگان با محیط­هایی سرشار از استرس، به شدت رقابتی، با گام سریع و انبوه از اطلاعات مواجه هستند. ترکیب اینترنت که دسترسی سریع به منابع را فراهم می­سازد و پیشرفت تکنیک­های مختلف هوش مصنوعی، امکان حمایت از روند اخذ تصمیم در شرایط پرمخاطره و غیرقطعی را فراهم می­سازد. این حمایت­ها و کمک­ها، دارای پتانسیلی جهت بهبود تصمیم ­گیری از طریق ارائه­ راه­حل­هایی که بهتر از راه­حل­هایی است که بتنهایی توسط انسان گرفته می­ شود، می­باشند. این کمک­ها در قالب سیستم­هایی در زمینه ­های گوناگون از تشخیص پزشکی تا کنترل ترافیک تا برنامه ­های کاربردی مهندسی در دسترس هستند. این سیستم­ها به طور کلی سیستم­های تصمیم­همیار هوشمند نامیده می­شوند و با فراهم نمودن امکاناتی از قبیل ارائه­ اطلاعاتی درست بموقع[۴۳]، پردازش بلادرنگ، پردازش تراکنش­های روی­خط[۴۴]، اطلاعات یکپارچه و به طور کلی به­روز، سبب توسعه و ارتقاء سیستم­های تصمیم­همیار قدیمی شده ­اند [۱۴]. در این فصل، ابتدا در رابطه با ویژگی­های یک سیستم تصمیم­همیار هوشمند و تفاوت­های این سیستم­ها با سیستم­های تصمیم­همیار توضیحاتی ارائه می­گردد و در ادامه مولفه­های مختلفی که برای این نوع سیستم­ها در بررسی­های گوناگون در نظر گرفته شده، شرح داده می­ شود. ویژگی­های سیستم­های تصمیم­همیار هوشمند سیستم­های تصمیم­همیار هوشمند با آمیختن تکنیک­هایی برای فراهم ساختن رفتارهای هوشمند و بکارگیری قدرت کامپیوترهای مدرن به منظور حمایت و ارتقاء تصمیم ­گیری، سیستم­های تصمیم­همیار را بهبود بخشیده­اند [۱۲]. این سیستم­ها می­توانند به سرعت و با کامیابی به داده و اطلاعات جدید بدون مداخله­ی انسان پاسخ داده و به موقعیت­های پیچیده و گیج­کننده رسیدگی کنند. یادگیری از تجربه­ گذشته، اعمال دانش به منظور درک محیط، شناسایی اهمیت نسبی عناصر مختلف موجود در تصمیم، افزودن دانش افراد خبره در زمینه­ خاص تصمیم از جمله دیگر قابلیت ­های این نوع سیستم­ها می­باشد. در شکل ۳-۱ یک ساختار تئوری برای یک سیستم تصمیم­همیار هوشمند ارائه شده است [۱۶]. شکل۳-۱٫ یک ساختار تئوری برای یک سیستم تصمیم­همیار هوشمند در این ساختار، حافظه و قدرت محاسباتی به منظور دستیابی و تحلیل حجم انبوهی از داده، و تکنیک­های هوش مصنوعی به منظور تولید رفتار هوشمندانه در موقعیت­های پیچیده­ تصمیم ­گیری، مورد نیاز می­باشند. علاوه بر هوشمندانه عمل کردن، یک سیستم تصمیم­همیار هوشمند باید قادر باشد که در یک محیط با سایرین ارتباط برقرار کند، اشتباهات را شناسایی و تصحیح نموده و از توانایی­های دیگران سود برد. بنابراین “هوشمندی” و تأثیرگذاری می ­تواند یک ویژگی ضروری برای تمامی عواملی باشد که در یک مسئله به شیوه­ایی نسبتاً هماهنگ با یکدیگر کار می­ کنند. با در ذهن داشتن این پیش­زمینه، می­توان ویژگی­های یک سیستم تصمیم­همیار هوشمند را به صورت زیر عنوان نمود: همکاری[۴۵]: سیستم بتواند با سایر پایگاه داده ­ها و نیز با کاربران انسانی (کاربرانی که باید با سیستم کار کنند) بخوبی کار کند و این امکان را برای آنها فراهم سازد که بجای آنکه تنها از یک راه­حل بهینه آگاه گردند، به مشاهده و اکتشاف فضای گزینه­ های ممکن به شیوه­ایی مشخص بپردازند. تشخیص رویداد و تغییر: سیستم بتواند تغییرات و رویدادهای مهم را شناسایی و به صورت موثری با آنها ارتباط برقرار کند. کمک به بازنمایی[۴۶]: سیستم بتواند اطلاعات را به شیوه­ایی قانع کننده، آگاهی بخش و انسان­گونه ارائه نماید. تشخیص خطا و بازیابی: سیستم به بررسی خطاهای منطقی که عموماً، افراد آنها را مرتکب می­شوند، بپردازد. همچنین، سیستم، اطلاعاتی از محدودیت­های خود داشته باشد و موقعیت­هایی را که ممکن است به طور کامل نتواند از عهده­ آنها بر آید، بررسی نماید. بدست آوردن اطلاعات از داده: سیستم بتواند با بهره گرفتن از تکنیک­های الگوریتمیک هوشمند، داده را پردازش و اطلاعات تولید نماید. بدین مفهوم که علاوه بر استخراج اطلاعات از حجم بسیاری از داده، ابزارهایی را برای رسیدگی به مجموعه­های کوچکی از داده و یا سایر منابع کوچکی که ممکن است شامل اشتباه و یا خطا باشند، فراهم نماید. توانایی پیشگویی: سیستم بتواند تأثیر اقدامات را در کارایی آتی پیش­گویی نماید. بدین معنا که علاوه بر پیش ­بینی حالت محیطی بعدی، تغییر در حالات، که توسط تصمیمات مختلف صورت می­گیرد را نیز پیش ­بینی نماید. در شکل ۳-۲، مولفه­هایی که به طور کلی در یک سیستم تصمیم­همیار هوشمند وجود دارد، نشان داده شده است [۱۲]: شکل۳-۲٫ مولفه­های کلی یک سیستم تصمیم­همیار هوشمند در هر سیستم تصمیم­همیار هوشمند، یک و یا ترکیبی از هر یک از تکنیک­های هوش مصنوعی که به عنوان تکنولوژی­های حمایت­کننده در شکل ۳-۲ معرفی شده ­اند، بکار برده می­ شود. در ادامه برای کاربرد هر یک از این تکنیک­ها، سیستمی به عنوان نمونه شرح داده می­ شود. معرفی چند سیستم تصمیم­همیار هوشمند با ساختارهای متفاوت استفاده از الگوریتم­های تکاملی در ساختار IDSS از جمله سیستم­های تصمیم­همیار هوشمندی که در ساختار خود از الگوریتم­های تکاملی استفاده نموده، سیستمی است که به منظور حل یک مسئله با توزیع داده­ی واقعی برای یک شرکت بزرگ سازنده­ی ماشین، طراحی و پیاده­سازی شده است [۱۷]. این سیستم، جریان­های داده[۴۷] را در یک محیط پویا، شناسایی، و با بهره گرفتن از ماژول­های بهینه­سازی یک تصمیم نزدیک به بهینه را ارائه می­دهد. همچنین این سیستم شامل ماژول­های خودآموز به منظور بهبود پیشنهادات آتی نیز می­باشد. این سیستم که ساختار آن در شکل ۳-۳ نشان داده شده، برای شرکت­های مختلف امکان نظارت بر جریان­های تجاری، نمو و انطباق سریع به هنگام تغییر موقعیت­ها و اخذ تصمیمات هوشمند براساس اطلاعات ناکامل و غیرقطعی را فراهم می­سازد. در ابتدا داده ­های اولیه مورد نیاز سیستم وارد می­ شود و پس از بارگذاری و پردازش فایل­های ورودی، روند بهینه­سازی به صورت خودکار آغاز و پس از اتمام این روند یک راه­حل پیشنهادی توسط سیستم ارائه می­گردد. این راه­حل، پس از اینکه نتایج آن توسط یک مأمور بررسی و احتمالاً تنظیمات کوچکی بر روی آن انجام داده شد، توسط سیستم پیاده­سازی می­گردد. در سیستم پیاده­سازی شده، تنها در کمتر از یک درصد موارد، پیشنهاد مطرح شده به صورت دستی تغییر می­یابد و این تغییرات عموماً متناظر است با اقدامات دقیقه­ی آخر مبتنی بر اطلاعات جدید. پس از آنکه روند بررسی به پایان رسید، فایل­های خروجی آماده می­باشد. شکل۳-۳٫ ساختاری برای یک سیستم تصمیم­همیار هوشمند. ماژول­های پیشگویی، بهینه­سازی و انطباق، اطلاعات مورد نیاز فاصل کاربر، پایگاه داده و ماژول گزارش را در اختیار آنها قرار می­ دهند. وظیفه­ی ماژول بهینه­سازی، ارائه­ بهترین راه­حل از میان تمامی راه­ حل­های ممکن با توجه به شرایط فعلی مسئله می­باشد و از آنجا که این پیشنهاد مبتنی بر یک پیش ­بینی است، بین ماژول­های پیشگویی و بهینه­سازی یک ارتباط قوی وجود دارد. بدین صورت که، واحد بهینه­سازی یک راه­حل ممکن را تولید می­ کند که ورودی ماژول پیشگویی می­باشد، سپس واحد بهینه­سازی از خروجی­های بدست آمده از ماژول پیشگویی برای ارزیابی راه­حل ورودی استفاده می­نماید. پیاده­سازی ماژول بهینه­سازی می ­تواند با بهره گرفتن از الگوریتم­های پردازش تکاملی صورت گیرد. اگرچه سیستم­های نرم­افزاری هوشمند به یک ماژول پیشگویی و یک بهینه­ساز نیاز دارند ولی این واحدها بتنهایی برای محیط­های امروزی که به سرعت تغییر می­یابند، کافی نیستند. ماژول پیشگویی باید دارای قابلیت انطباق و یادگیری از تغییرات محیطی را داشته باشد، زیرا یک پیش ­بینی درست با توجه به شرایط فعلی ممکن است برای شرایط آینده صحیح نباشد. این سازگاری، با اندکی تغییر و اصلاح رابطه­ آموخته شده میان ورودی و خروجی (به مقدار نیاز) صورت می­گیرد. این تغییرات ممکن است هر ثانیه، دقیقه، ساعت، روز، هفته و یا ماه، برحسب اینکه شرایط محیط با چه سرعتی تغییر می­یابد، مورد نیاز باشد. برخی از روش­های پیش ­بینی کلاسیک، برای حل این نوع از مسائل بر استفاه از داده ­های اخیر تأکید دارند. یک شیوه­ ایده­آل می ­تواند فرکانس بروزرسانی خود را با اندازه ­گیری پیوسته­ی خطاهای پیش ­بینی خود و تنظیم پارامترهای خود بر طبق آن، تعیین نماید. بنابراین، سیستم انطباق، سرعت تطبیق خود را نیز وفق می­دهد. ماژول انطباق، ورودی­ ها و خروجی­های اخیر را دریافت و از این داده ­ها برای ساخت و آموزش ماژول پیشگویی استفاده می­نماید. این ساختار علاوه بر ماژول­های پیشگویی، بهینه­سازی و انطباق که اساس و بنیاد راه­حل سازگار پیشنهادی را تشکیل می­ دهند، شامل یک فاصل کاربر گرافیکی به منظور برآورده ساختن نیازهای اولیه­ کاربر، یک پایگاه داده به منظور ذخیره­ی اطلاعات و یک ماژول گزارش به منظور دستیابی ساده و آسان به اطلاعات، نیز می­باشد. این ساختار می ­تواند از تصمیمات هوشمند در بسیاری از زمینه­ها از شناسایی تقلب تا مسیریابی تا مدیریت سهام بکار رود. در اغلب موارد، مشخصه­ها و ویژگی­های یک مسئله، قابل تفکیک به پیش ­بینی، بهینه­سازی و انطباق است و از آنجا که طراحی و ساخت دو ماژول اول می ­تواند مستقلاً صورت گیرد و سپس با مسئله­ مورد بررسی وفق یابد، این سیستم در بسیاری از زمینه­ها به صورت گسترده­ایی قابل کاربرد می­باشد. استفاده از عامل هوشمند در ساختار IDSS شیوه ­های اولیه­ گنجاندن هوش مصنوعی در سیستم­های تصمیم­همیار، بر فراهم نمودن یک دستیار ماهر جهت فرمول­بندی استراتژی و نیز استفاده از یک مولفه­ی سیستمی خبره به منظور یاری رساندن به کاربر در حین مرحله­ شناسایی مسئله از روند تصمیم ­گیری تمرکز داشتند [۱۸]. عامل­های هوشمند، سیستم­هایی نرم­افزاری هستند که در محیط­های پویا، پیچیده و مجازی ساکن شده و شرایط این محیط­ها را به صورت خودکار، درک و بر اساس آن عمل می­نمایند. هدف این عامل­ها، تحقق بخشیدن به مجموعه­ایی از اهداف و یا وظایفی است که به منظور انجام آنها طراحی شده ­اند. همچنین این عامل­ها به عنوان مکانیزمی جهت کمک به کاربران کامپیوتر در مواجهه با حجم زیاد کار و اطلاعات نیز در نظر گرفته می­شوند. تکنولوژی عامل می ­تواند از طریق پالایش و بازیابی اطلاعات به منظور یاری رساندن به انواع کاربران نهایی مورد استفاده قرار گیرد. عامل­ها قادرند با درک نیازهای کاربران و وفق دادن فاصل سیستم نرم­افزاری، محاوره و فعل و انفعال انسان با کامپیوتر در انجام یک وظیفه را موثرتر نماید. از جمله سیستم­های تصمیم­همیار هوشمندی که در ساختار خود از یک عامل هوشمند استفاده نموده، یک سیستم نرم­افزاری مبتنی بر زبان با محوریت کاربر با نام MicroDEMON است که به منظور یاری رساندن به تصمیم­گیرندگان حوزه ­های مختلف تجاری طراحی شده است [۱۲]. عامل هوشمند موجود در این سیستم، در واقع یک سیستم تولید و مدیریت محاوره است که در قالب یک فاصل شهودی و ساده در استفاده[۴۸] پیاده­سازی شده است.

چرخه های حیات پروژه ی زیر به منظور نشان دادن تنوع رویکرد های مورد استفاده انتخاب شده اند . مثال های انتخاب شده نمونه می باشند، آنها نه توصیه می شوند و نه ارجح می باشند . در هر مورد، نام و دستاوردهای عمده ی مراحل صرفاً توسط نویسندگان برای آن شکل تعریف شده اند. یافته ی دفاع ی. همان طور که در شکل ۴-۱ نشان داده شده است، دستورالعمل۵۰۰۰/۲ وزارت دفاع ایالات متحده در پیش نویس هماهنگی نهایی، آوریل ۲۰۰۰ ، مجموعه ای از مراحل و وقایع عمده ی یک یافته را تشریح می کند. توسعه ی مفهوم و فن آوری- مطالعات علمی در مورد مفاهیم متفاوت برای تحقق یک مأموریت به توسعه ی سیستم های فرعی مؤلفه ها و توجیه مفهوم / فن آوری مفاهیم یک سیستم جدید نیازمند می باشد . ( این مرحله ( با انتخاب یک معماری سیستم و یک فن آوری کامل برای استفاده به پایان میرسد. توسعه و توجیه سیستم - یکپارچگی سیستم؛ کاهش ریسک؛ توجیه مدل های توسعه ی مهندسی؛ توسعه و آزمون و ارزیابی عملیاتی زودهنگام) .این مرحله( با نمایش سیستم در یک محیط عملیاتی خاتمه می یابد. تولید و به کارگیری - نرخ پایین تولید اولیه (LRIP) ، توسعه ی کامل ظرفیت ساخت؛ هم پوشانی های مرحله با پشتیبانی و عملیات جاری. شکل ۱-۴ - چرخه حیات نمونه برای یافته ی دفاعی در وزارت دفاع ایالات متحده امریکا ۲/۵۰۰۰ (پیش نویس هماهنگی نهایی ، آوریل ۲۰۰۰) پشتیبانی - این مرحله بخشی از چرخه ی حیات محصول است ولی در واقع مدیریت ) عملیات ( جاری می باشد. در این مرحله از پروژه ممکن است برای بهبود ظرفیت، اصلاح عیوب و غیره، پروژه های متعددی اجرا گردد. ساختمان برگرفته از موریس ( ۱ ) همان طور که در شکل ۴-۱ نشان داده شده است، یک چرخه ی حیات پروژه ی ساختمانی را تشریح می کند. امکان سنجی - صورت بندی پروژه، مطالعات امکان سنجی و طراحی و تأیید راهبرد . یک تصمیم برو نرو در پایان این مرحله اتخاذ می گردد. برنامه ریزی و طراحی - طراحی پایه، هزینه و زمان بندی، شرایط و مفاد پیمان و برنامه ریزی تفصیلی . پیمان های عمده در پایان این مرحله واگذار می شوند. ساختمان - ساخت، تحویل، کارهای عمرانی، نصب و آزمون . تأسیسات در پایان این مرحله تا حد زیادی کامل می شوند. تحویل و راه اندازی - آزمون و نگهداری نهایی . در پایان این مرحله تأسیسات در ) ظرفیت ( کامل عملیات قرار دارند. داروسازی - همان طور که در شکل ۱- ۴ نشان داده شده است، مورفی یک چرخه ی حیات پروژه را برای توسعه ی یک محصول جدید داروسازی در ایالات متحده ی آمریکا تعریف می کند. کشف و غربالگری - دربرگیرنده ی تحقیقات پایه و کاربردی برای شناسایی داوطلبین به منظور آزمون پیش بالینی می باشد. توسعه ی پیش بالینی - دربرگیرنده ی آزمون آزمایشگاهی و جانوری به منظور تعیین ایمنی و کارایی، به همراه آماده سازی و تشکیل پرونده ی درخواست بررسی داوری جدید (IND) می باشد . کارهای ثبت - دربرگیرنده ی آزمون های بالینی مرحله ۱، ۲ و ۳ به همراه آماده سازی و تشکیل پرونده ی درخواست داروی جدید (NDA) می باشد. فعالیت پس از ارائه - دربرگیرنده ی کارهای بیشتر موردنیاز برای پشتیبانی از بررسی اداری NDA غذا و دارو می باشد . شکل ۱-۵ - چرخه حیات نمونه پروژه ساختمانی ، موریس توسعه ی نرم افزار- تعدادی مدل متداول چرخه ی حیات نرم افزار همچون مدل آبشار وجود دارد . همان طور که در شکل ۵-۱ نشان داده شده است، مونچ و همکاران ( ۳ ) یک مدل فنری دارای چهار چرخه و چهار ربع را برای توسعه ی نرم افزار تشریح می کنند. چرخه ی اثبات مفهوم - جمع آوری الزامات کسب وکار، تعریف اهداف برای اثبات مفهوم، تهیه ی طرح مفهو می سیستم و طرح منطقی، ایجاد اثبات مفهوم، تولید برنامه های آزمون پذیرش، انجام تحلیل ریسک و ارائه نظر. چرخه ی ساخت اول - استخراج الزامات سیستم، تعریف اهداف برای ساخت اول، تهیه ی طرح منطقی سیستم، طراحی و ایجاد ساخت اول، تولید برنامه های آزمون سیستم، ارزیابی س اخت اول و ارائه نظر. چرخه ی ساخت دوم - استخراج الزامات سیستم، تعریف اهداف برای ساخت دوم، تهیه ی طرح فیزیکی، ایجاد ساخت دوم، تولید برنامه های سیستم فرعی، ارزیابی ساخت دوم و ارائه نظر. چرخه ی نهایی - الزامات کامل واحد و طرح نهایی، ایجاد ساخت نهایی، اجرای واحد، سیستم فرعی، سیستم و آزمون های پذیرش. شکل ۱-۶ - چرخه حیات نمونه برای پروژه داروسازی ، مورفی پروژه امنیت اطلاعات : در این بخش ابتدا به بررسی جایگاه امنیت در حاکمیت فناوری اطلاعات و سپس به تعریف پروژه امنیت اطلاعات می­پردازیم : ۶ - جایگاه امنیت در حاکمیت فناوری اطلاعات همانطورکه در مباحث مربوط به چارچوب COBIT مشخص شد یکی از گام­های ضروری در این چارچوب پس از انتخاب سیستم، تحلیل سیستم است. واضح است که در سیر تکاملی تحلیل سیستم باید یکی از مهمترین ابعاد که همان بعد مخاطراتِ روبرویِ سیستم ( ریسک­ها ) است به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد. همانگونه که میدانیم ریسک­ها یا مخاطرات درنتیجه عدم توجه به امنیت درونی و بیرونی سیستم ظاهر می­شوند. در اینجا جایگاه امنیت در حوزه فناوری اطلاعات روشن می­ شود. با توجه به اهمیت غیر قابل انکار امنیت اطلاعات در سیستم لازم است مهمترین تهدیدها، آسیبها، ریسکها و نقاط ضعف که امنیت اطلاعات را به شدّت تحت تأثر قرار میدهند مورد بررسی جدّی قرار گیرند. از آنجا که یکی از مهمترین عوامل مخرب انواع ریسکها میباشند، روشی پروسه مند که لازمه­ی موفقیت آن اجرای مراحل پروسه به صورت همزمان با فازهای مختلف چرخه­ی مدیریتی معروف دیمینگ طبق استاندارد امنیتی ۲۷۰۰۱ IEC/ISO است، ارائه شود. بنابراین لازم است در هر چهار فاز چرخه مدیریتی دیمینگ ( PLAN – DO – CHECK – ACT ) پروسه ای را برای مدارا و مقابله با انواع ریسکها اجرا نمائیم. پروسه پنج بخشی ارائه شده با شناسایی ریسک آغاز میشود و در این مرحله ریسکها به دو دسته قابل پذیرش و غیر قابل پذیرش با توجه به شرایط، قوانین و الزامات حاکم بر سازمان تقسیم میشود. این مرحله میبایست در همان فاز اول چرخه دیمینگ یعنی PLAN انجام شود. در این مرحله لازم است به مستند ISMS که در متن مقاله به آن­ها اشاره شده است استفاده نمود. مرحله دوم ریسکهای شناسایی شده بعنوان ریسک غیر قابل پذیرش مورد ارزیابی و اندازه گیری قرار می گیرند، که این مرحله نیز در همان فاز برنامه ریزی از چرخه دیمینگ اجرا می شود. فاز برنامه ریزی: شناسایی و دسته بندی ریسکها بر اساس شرایط، قوانین و الزامات حاکم بر سازمان استفاده از مستندات ISMS فاز انجام : انجام عملیات مدارا با ریسکهای قابل پذیرش و مقابله با ریسکهای غیرقابل پذیرش فاز اقدام : براساس نتایج بدست آمده از مرحله قبل و در صورت نیاز چرخه برای همان ریسکهای شناسایی شده مجددا تکرار شود و یا چرخه با ورودی های جدید از سر گرفته شود فاز بررسی : ارزیابی و اندازه گیری میزان پیشرفت عملیات انجام شده در خصوص مدارا و مقابله با ریسکهای شناسایی شده مرحله سوم مشتمل بر انجام عملیات مدارا با ریسکهای قابل پذیرش و مقابله با ریسکهای غیر قابل پذیرش می­باشد که لازم است به صورت بخشی از فعالیتهای انجام گرفته در فاز DO مطرح شود. در مرحله چهارم یا پایانی اثر عملیات انجام گرفته در مرحله قبل همزمان با اجرای فاز CHECK در چرخه مدیریتی دیمینگ، مورد ارزیابی و اندازه گیری قرار می گیرند . نمودار ( ۱) پروسه ارائه شده در حین چرخه دیمینگ را نشان می­دهد. الف- شناسایی ریسک ب- اندازه گیری ریسک ج- مدارا نمودن با ریسکهای قابل پذیرش با توجه به امکانات و الزامات حاکم بر سازمان د- کاهش ریسکهای غیرقابل پذیرش و- اندازه گیری اثر عملیات انجام گرفته در خصوص کاهش ریسک