رهبری فرآیندی است که ضمن آن مدیریت سازمان می کوشد تا با ایجاد انگیزه و ارتباطی مؤثر انجام سایر وظایف خود را در تحقق اهداف سازمانی تسهیل و کارکنان را از روی میل و علاقه به انجام وظایف خود ترغیب کنند(الوانی،۱۳۹۰).
رهبری عبارتست از عمل تأثیرگذاری بر افراد به گونه ای که از روی میل و علاقه برای هدف های گروه تلاش می کنند (Kreitner,2004).

رهبری توانایی خروج از چارچوب ها و شروع تغییرات انقلابی توافقی است (Schein,2010).
رهبری فرآیندی است که به موجب آن یک فرد بر گروهی از افراد برای دستیابی به اهداف مشترک تأثیر می گذارد Northouse,2010)).
به عقیده رچ و بهلینگ^[۹۰] (۱۹۸۴)، رهبری فرآیندی است که فعالیت گروهی از افراد سازمان یافته را در جهت دستیابی به اهداف تحت تأثیر قرار می دهد.(Mladkova, 2012)
۷-۲ تمایز بین رهبری و مدیریت
اگر چه رهبری و مدیریت در هم گره خورده اند،‌ ولی هر کدام فعالیت ها و وظایف منحصر به فرد خود را دارا می باشند (Bass,1990). در حالی که مطالعه رهبری می تواند به دوران ارسطو باز گردد، تاریخ مدیریت به اوایل قرن بیستم و ظهور جامعه ی صنعتی باز می گردد. مدیریت برای کاهش هرج و مرج و بی نظمی در سازمان ها و افزایش کارایی و اثربخشی در آن ها خلق شده است. اصول اولیه ی مدیریت را ابتدا فایول با عنوان برنامه ریزی، سازماندهی، کارگزینی و کنترل بیان کرد و هنوز هم رعایت این اصول در صحنه ی سازمان ها بیانگر حضور مدیریت است (افجه ۱۳۸۰:۴۲۳). رهبران ارتباط متقابل شخصی را هدایت می نمایند،‌ رهبران پشتیبانی عاطفی فراهم می کنند و تلاش دارند که کارکنان را در جهت کسب هدفی مشترک به پیش برند (Bass,1990).
کوزس و پاستنر^[۹۱] (۲۰۰۲) معتقدند، مدیریت بیشتر شامل فعالیت های تحلیلی است که بر اهداف متمرکزند اما رهبری بیشتر شامل فعالیت هایی است که متمرکز بر چشم اندازهای تحت نظر آنهاست(Mladkova,2012) .
کاتر^[۹۲] در کتابی که وظایف مدیریت را با وظایف رهبری مقایسه می کند بیان می دارد که این دو وظیفه کاملاً با هم متفاوتند. وظیفه اصلی مدیریت فراهم آوردن نظم و ترتیب و هماهنگی در سازمان است در حالی که وظیفه اولیه ی رهبری ایجاد تغییر و حرکت است. مدیریت به دنبال جستجوی نظم و ثبات است ولی رهبری در پی تغییرات سازنده و جرح و تعدیل است(افجه ۱۳۸۰:۴۲۳).
بعضی از دانشمندان رهبری را به عنوان بخشی از مدیریت می دانند برای مثال ریکتس^[۹۳] مدیریت را به عنوان فعالیتی می داند که یک گروه یا سازمان را از جهت اجرایی و نظارتی هدایت می کند؛ رهبری فرآیندی است که به موجب آن یک فرد بر گروهی از افراد برای دستیابی به اهداف مشترک تحت نظر تأثیر می گذارند (Ricketts,2009). در رهبری اهداف می تواند گوناگون باشد ولی در مدیریت اهداف سازمانی اولویت دارند. جدول۴-۲ تفاوت این دو مفهوم را نشان می دهد(Mullins,1996).
جدول۴-۲ : تفاوت بین رهبری و مدیریت (Mullins,1996)

۸-۲ مکاتب رهبری
اساسی ترین مکاتب رهبری به چهار دسته ی کلی تفکیک می شوند که عبارتند از: ۱.مکتب صفات شخصی^[۹۴] ۲. مکتب رفتاری^[۹۵] ۳. مکتب اقتضایی(وضعیتی)^[۹۶] ۴. مکتب نوین. در هر یک از مکاتب فوق نظریه های متفاوتی مطرح شده که به صورت خلاصه در جدول ۵-۲ آورده شده است و در ادامه اهم آن ها مورد بررسی قرار می گیرند.
جدول ۵- ۲: خلاصه ی نظریه های رهبری(قاسمی،۱۳۹۰)