بعد
مالی
سطح سوم
درونی سازی
دانش
به کار گیری
دانش
تسهیم
دانش
ذخیره
دانش
خلق
دانش
سطح چهارم
رقیب ۲
رقیب ۳
رقیب ۱
سازمان مورد نظر
شکل۲-۳-مدل اولیه تحقیق (چن و همکاران، ۲۰۰۹)
با وجود اینکه ابزارهای استفاده شده در مدل در قسمت قبل معرفی شده اند ولی در اینجا هم اشاره مختصری به آنها در زمینه پژوهش حاضر می شود و در ادامه تکنیک فرایند تحلیل شبکه ای نیز تشریح میگردد:
۲-۴-۱-کارت امتیازی متوازن:
کارت امتیازی متوازن یک چهارچوب ارزیابی عملکرد است که با مجموعه ای از مقیاسهای مالی و غیر مالی، یک نگاه کامل به عملکرد شرکت می اندازد (کاپلان ونورتون ،۱۹۹۶). کارت امتیازی متوازن به مدیران اجازه میدهد تا به تجارت از چهار بُعد مهم نگاه کنند:
-بُعد مالی: این بُعد، نوعاً حاوی مقیاسهای سنتی عملکرد مالی است که معمولاً به سودآوری مربوط می شود. معیارهای ارزیابی معمولاً سود، جریان نقدینگی، بازگشت سرمایه صرف شده و ارزش اقتصادی میباشند.
-بُعد مشتری: مشتریان منبع سودآوری کسب و کارند؛ بنابراین ارضای نیازهای مشتری هدفی است که شرکتها دنبال می کنند. در این بُعد، مدیریت، مشتریان هدف مورد انتظار و اجزای بازار هدف را برای واحدهای عملیاتی تعیین می کند و به عملکرد واحدهای عملیاتی در این اجزای بازار هدف نظارت می کند. نمونههایی از این مقیاسهای اصلی و ذاتی شامل: رضایت مشتری، حفظ مشتری، کسب مشتری جدید، موقعیت بازار و سهم هدف میباشد.
-بُعد فرایندهای داخلی: هدف از این بُعد این است که با برتری یافتن در برخی فرایندهای کسب وکار که عظیمترین اثر را دارند، رضایت مشتریان و ذینفعان جلب گردد. در تعیین اهداف و مقیاسها، اولین مرحله میبایست تحلیل زنجیره ارزش باشد. یک فرایند عملیاتی قدیمی، میبایست برای درک اهداف بعد مالی و مشتری تعدیل شود. بنابراین باید یک زنجیره ارزش فرایند کسب و کار که قادر به برآوردن نیازهای فعلی و آتی است، ایجاد شود. یک زنجیره ارزش داخلی شرکت شامل سه فرایند، نوآوری، عملیات و خدمات پس از فروش میباشد.
-بُعد نوآوری و یادگیری: هدف اولیه این بُعد فراهم کردن زیر بنایی جهت دستیابی به اهداف سه بُعد دیگر و ایجاد رشد بلند مدت و بهبود از طریق افراد، سیستمها و رویههای سازمانی میباشد. از آن جایی که کارکنان برای شرکتها یک سرمایه غیر محسوس است که رشد کسب و کار سهیم میباشند، این بُعد به مقیاس عملکرد کارکنان مثل رضایت کارکنان، تداوم آموزش و مهارت ها تاکید می کند. (کاپلان و نورتون،۱۹۹۶).
ارتباط بین کارت امتیازی متوازن و مدیریت دانش را میتوان در (شکل۲ -۴) نمایش داد. چهار وجه کارت امتیازی متوازن در قالب زنجیره علت و معلولی با هم در ارتباط هستند. در این زنجیره وجه رشد و یادگیری به مدیریت دانش مرتبط می شود (آلیا[۱۰۲]،۲۰۰۲).
شکل۲-۴- ارتباط کارت امتیازی متوازن و مدیریت دانش
اگرچه کارت امتیازی متوازن در بخش صنعت به خوبی بکارگرفته شده و مدارک زیادی در این زمینه وجود دارد ولی تحقیقات بسیار اندکی در زمینه به کارگیری و انطباق کارت امتیازی در بخش آموزش، انجام شده است. لذا در این تحقیق از شاخصهای مدل کارت امتیازی که مهرگان (۱۳۸۸) برای دانشگاهها طراحی کرده، استفاده شده است. جدول زیر مدل کارت امتیازی توسعه داده شده را نشان میدهد:
جدول۲-۱۰ : مدل کارت امتیازی متوازن برای دانشگاه
بُعد | سازه |
بُعد مالی | بودجه امکانات |
بُعد مشتری | دانشجو شهرت و اعتبار |
بعد فرآیندهای داخلی | ظرفیت و خدمات کارکنان |