طبیعت همواره آرامش بخش وتسکین دهنده روح وران انسان است. این ویژگى در تمامى گونههاى گردشگرى وابسته به طبیعت دیده مى شود.
برخى از پدیده هاى زمین شناختى ویژگى افزون ترى نیز دارند و براى درمان برخى بیمارى ها به کار مىروند: از این گروه پدیده هاى زمین شناختى مى توان چشمه هاى آب گرم معدنى (بیمارى هاى پوستى واستخوانى) نهشته هاى پیرامون دریاچه ها و ماندآب ها به صورت لجن وگل (بیمارى هاى پوستى استخوانى ومفصلى) غارها (بیمارى هاى تنفسى) را یاد کرد.
به تازگى گونه اى درمان با ماندن در درون غارهاى نمکى انجام مى شودکه به آن هالوتراپى (نمک درمانى) مى گویند.
در این گونه درمان، بیمارى هاى تنفسى، آسم و سینوزیت بهبود مى یابند. (امرى کاظمى، اطلس توانمندیهاى ژئوپارک و ژئوتوریسم ایران، ۱۳۹۱)
۲-۲۴- سیاست گذاری های کلان کشور بر روند توسعه ژئوتوریسم
فعالیت گردشگری در نهایت تابع ادارهٌ دولت ها و سیاست گذاری آنان است (دریو، ۱۳۷۴). سیاست گذاری دولتی بر صنعت توریسم و مسائل اقتصادی - اجتماعی آن تأثیرات مختلف اجتماعی نشان می دهد. برای مثال، هزینهٌ حمل و نقل و میزان نا آرامی های سیاسی دو متغیری هستند که در سطح معناداری با انگیزهٌ سفر به کشور ایران رابطهٌ منفی دارند ( تولایی، ۱۳۸۵).
طرح موفق توریستی - اقتصادی - آموزشی - فرهنگی به طریق زیر میسر است :
حمایت دولت از بخش خصوصی (متولی ژئوسایت ها)، ملزم شدن دولت و دانشگاه ها برای اعمال روشهای جدید حفاظتی و پژوهش پیشرفته، تعامل و هم یاری چند جانبهٌ سیاسی بین نهادها و تصمیم گیران تأثیرگذار بر رونق بهتر ژئوتوریسم، و رسیدگی به اوضاع نا مناسب گردشگری مثل جاده های منتهی به حوالی مکان های طبیعی. (حاج علیلو، ۱۳۹۰، ص ۱۶۴)
۲-۲۵- حفاظت از محیط زیست
حفاظت از منابع طبیعی با هدف فنا ناپذیری و استفاده و بهره وری یکسان در همه زمان ها و ایجاد یک رابطه تجسم میان انسان و طبیعت چیده می شود با تجسم شرایطی که معنویت و آگاهی دو عنصر اصلی آن محسوب شود. (مجنونیان، ۱۳۸۸، ص۱۹۹)
۲-۲۶- طرح پایدار و اقامتگاه های طبیعی
توسعه اقامتگاه های طبیعی و تسهیلات طبیعت گردی براساس اصول قابلیت پایداری را مورد تجزیه و تحلیل قرار دارد که باید این فعالیت ها بیشتر به شکل هماهنگ و سازگار با محیط زیست انجام پذیرد و موقعیتی ایجاد کند که میان نیازهای بشر و سیستم های طبیعی که کل زندگی بر آنها استوار می باشد ارتباطی دوجانبه ایجاد گردد. (محلاتی، ۱۳۸۰، ص۱۷۲)
۲-۲۷- نوشتن طرح اکوتوریستی برای منطقه
طرح رسمی اکوتوریسم برای منطقه به معنای سند استراتژی آن است، این طرح باید بتواند با توجه به پتانسیل منابع مالی و کمک ها فنی فعالیت ها را بر حسب الویت آنها سامان دهد. (دربیگی، ۱۳۸۷، ص۶۷)
۲-۲۸- ظرفیت قابل تحمل
یک شاخص مهم در زمینه گردشگری در سطح منطقه، ظرفیت تحمل است که در مفهوم آستانه گردشگر پذیری کاربرد دارد. در این شاخص براساس حسابداری و ارزیابی زیست محیطی، ظرفیت اسمی منطقه مشخص و راهکارهای لازم بر این پایه ارائه میگردد. حسابداری زیست محیطی میتواند ظرفیت تحمل سود و زیان یا هزینه فایده اقتصادی – اجتماعی، فرهنگی وزیست محیطی و بهداشتی ناشی ازاستقرار فعالیت ها در فضای جغرافیایی بسنجد. (حبیبی، ۱۳۶۳، ص۳۷)
۲-۲۹- نقش مناطق حفاظت شده در توسعه پایدار
مهمترین نقشی که مناطق حفاظت شده در جهت توسعه پایدار ایفا خواهند کرد حفاظت اکوسیستم و تنوع ژنتیکی برای دستیابی به فواید بلقوه علمی، زیبایی شناسی، اقتصادی و اجتماعی آتی خواهد بود. خدمات زیست محیطی دیگری هم اکوسیستم های مناطق حفاظت شده فراهم میکنند. حفظ آبخیزها و کنترل سیلابها نمونه هستند.
هرچند ارزش این خدمات از نظر رفاه اقتصادی – اجتماعی به سیستم پولی قابل محاسبه نیست اما همتراز با سایر فواید مناطق حفاظت شده برای دستیابی به توسعه پایدار اهمیتی حیاتی دارند. در همین ارتباط مناطق طبیعی و مختلفی به فهرست میراث های جهانی یونسکو اضافه شدند که مهمترین مناطق جهان از نظر حفظ تنوع زیستی میباشند. (مجنونیان، ۱۳۸۸، ص۸۵)
۲-۳۰- دشواری طرح ریزی در مناطق حفاظت شده
دشواری طرح ریزی فعالیت ها درزون سپر که برای هسته طیعی فواید بلند مدتی دربر دارد در طول بازنگری طرح مدیریت ذخیره گاه ولونگ در چین که در سال ۱۹۹۴به وسیله یونسکو وشرکت کنندگان کشور های اسیای جنوب شرقی انجام گرفت آشکارا رخ نشان داده است.
این ذخیره گاه که در ایالت سیچوان از موقعیت ویژه ای برخوردار است برای مردم محلی دارای فواید غیر قابل تردید وملموسی است.
جوامع محلی این ذخیره گاه نیز به خوبی واقف هستند. بخشی از در آمد حاصل ازپروژه های نیروگاه ابی درسپرحفاظتی منطقه برای بازکاشت درختان در مناطق تخریب یافته اختصاصی پیدا می کند جوامع محلی ساکن در هسته طبیعی و زون سپرحفاظتی از مدارس خوبی برخوردارشده اند برای کاهش وابستگی آنها به منابع چوبی منطقه به عنوان سوخت نیز با اجاق های ویژه ای تجهیز شده اند که از نظر مصرف انرژی بسیار کار امدند. (مجنونیان، ۱۳۸۷، ص۶۴)
مع هذا هنوز موضوع افزایش جمعیت و پیام های آن بر اهداف حفاضت ذخیره گاه که ده درصدکل جمعیت پاندا را در خود جای داده است همچنان در کانون توجه مدیریت منطقه قرار دارد.
مدیریت ذخیره گاه برای حل این موضوع تلاش خود را بر پایه تلفیقی از تاکتیک های مختلف قرار داده است.
آموزش، تنویر افکار عمومی، مذاکره با مردم محلی برای خروج از هسته طبیعی و سکنی گزیدن در خارج از این هسته از جمله شیوه هایی است که به صورت یکپارچه مد نظر قرار گرفته اند.
به هر صورت هنوز تلفیق اطلاعات علمی درباره اکولوژی پاندا با منافع جوامع محلی در درختکاری مورد توجه قرار نگرفته و ضمنا برای تهیه برنامه هماهنگی جهت اصلاح و بهبود زیستگاه پاندا هنوز مورد برسی قرار نگرفته است. ضمینه های توسعه و فعالیت صدها کیلومتر دورتر ازمرزهای حفاظت شده با اتکاء به منابع بیولوژیکی وجود دارد. (رستم پور، ۱۳۸۹، ص۴۹)
۲-۳۱- وظایف گردشگران طبیعت
به حفاظت از زیستگاه جانوران و گیاهان و نواحی دارای سیمای طبیعی و فرهنگی کمک نمایند.
در فضای باز به هیچ وجه آتش روشن نکرده و دیگران را هم از انجام آن نهی کنند.
زباله و نخاله را حذف کرده، کاغذ را سوزانده یا دفن کنند و تمام زباله های تجزیه نشدنی را باخود حمل کنند.
پس از هر بار استفاده اردوگاهها را تمیز نمایند.
به منظور انجام عملیات حفاظتی به راهنمایان کنند.
به میراث طبیعی و فرهنگی منطقه و سنن بومی احترام گذارند. (مجنونیان، ۱۳۸۸، ص۱۱۵)
۲-۳۲- وظایف دولت برای طبیعت گردی
از ساخت بناهایی که ایجاد آلودگی بصری، مناظر نامطلوب و معماری ناهمگون میکند جلوگیری نموده و استفاده از مصالح بومی و ساختارهای متناسب با محیط بومی را تشویق نمایند.
ظرفیت های برد زیست محیطی، فیزیکی و اجتماعی را مشخص کرده و توسعه را محدود کنند.
از پایش مداوم تاثیرات نامطلوب فعالیت های گردشگیری اطمینان حاصل نموده و اصلاحات لازم را انجام دهند.
خدمات اطلاعاتی و تفسیری بازدیدکنندگان را فراهم کنند به نحوی که مسائل زیر را پوشش دهند:
چه ببینند
چگونه ببینند
چگونه رفتار کنند.
که از طریق بروشورها، کتابچه ها، راهنماهای مخصوص، مرکز اطلاعات بازدیدکنندگان و… امکان پذیر میباشند.
برنامه های آموزشی برای اداره کنندگان اکوتوریسم، برنامه ریزان، مجریان و عموم مردم را برپا نمایند. (همدانیان، ۱۳۸۶، ص۴۲-۹۲)
۲-۳۳- انواع طبیعت گردها
طبیعت گردهای تنها : بر خلاف نام این گروه درصد عمده طبیعت گردها در این دسته قرار میگیرند. آنها افرادی هستند که به تنهایی سفر می نمایند. اعضای این گروه از لحاظ سازگاری با محیط بسیار متغیر بوده و میزان انعطاف پذیری آنها بسیار بالا می باشد.
طبیعت گردهای شرکت کننده در تور: این افراد توقع دارند که مسئولین تور خدمات بسیار سازمان یافتهای را در اختیار آنها قرار دهند. آنها عمدتاً جهت بازدید از مناطق خارجی سفر می نمایند.
گروه های مدرسه ای و علمی: این گروه اغلب جهت انجام تحقیقات یک سازمان یا پژوهشهای شخصی اقدام به سفر می نمایند و به مدت زیادی در یک منطقه باقی می مانند. آنها نسبت به سایر طبیعت گردها شرایط سخت تر و مشکل تری را تحمل می نمایند.
الف) افرادی که محور اصلی سفر خود را بر مبنای طبیعت پایه گذاری نموده اند.
ب) افرادی که از محیط های طبیعی اختصاص یافته به امر گردشگری دیدن می نمایند.
راهکارهای توسعه ژئوتوریسم در فیروزکوه(مطالعه موردی تنگه واشی)- قسمت ۶