هدف آموزش تفکر ذهن آگاهی، مانند شناخت درمانی سنتی، تغییر محتوای افکار نیست، بلکه هدف ایجاد یک نگرش یا رابطه متفاوت با افکار ،احساسات و عواطف است که شامل حفظ توجه کامل و لحظه به لحظه و نیز داشتن نگرش همراه با پذیرش و به دور از قضاوت است ( ولز ، ۲۰۰۲ .م). بائر و کریتمیر (۲۰۰۶ .م) در مطالعه­ ای نشان دادند که نگرش بدون قضاوت به تجارب با میزان کمتر پریشانی روان­شناختی و مشکلات تنظیم هیجان و افزایش هوش هیجانی همراه است. تعاریف مختلف از ذهن آگاهی، سه ویژگی اساسی را منعکس می‌کنند.

الف) توجه و آگاهی متمرکز بر زمان حال

ب) قصد یا هدفمندی که مؤلفه انگیزشی را به توجه و رفتار شخص اضافه می­ کند.

ج) نگرش، که نحوه توجه کردن فرد را نشان می­دهد یا وضعیتی که شخص در هنگام توجه کردن دارد. نظیر: علاقه، کنجکاوی، عدم قضاوت، پذیرش و پاسخ دهنده بودن ( باباپور، پورشریفی، هاشمی و احمدی، ۱۳۹۱). با به کارگیری کارکردهای عالی ذهن از جمله، توجه، آگاهی، نگرش مهربانانه و کنجکاوی، ذهن­آگاهی می ­تواند به طور مؤثر بر واکنش­های هیجانی از طریق بازداری قشری سیستم لیمبیک کنترل اعمال نماید( کابات زین، ۲۰۰۳٫م ). ‌بنابرین‏ افرادی که سطوح بالاتر ذهن آگاهی را نشان می­ دهند؛ تفکرات خودآیند منفی کمتری نشان می­ دهند و می ­توانند خود را از این تفکرات رها کنند (باباپور و همکاران، ۱۳۹۱).

۲-۱-۲-۱-درمان های مبتنی بر ذهن آگاهی ^[۱۲۸]

کاربرد مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی در حال رشد و گسترش هستند (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷). اگرچه این نوع درمان در روان­شناسی غرب تازگی دارد، اما بیشتر آن­ها از تمرینات مراقبه آئین بودا نشأت ‌گرفته‌اند که از حدود دوهزاروپانصد سال پیش شروع شده­است (کابات زین،۱۹۹۰ .م). در سال­های اخیر، علاقه روزافزونی به استفاده از چنین رویکردهایی در درمان انواع اختلالات روان­شناختی، روان­پزشکی، جسمانی و کاهش استرس در افراد سالم به وجود آمده است ( چیسا و مالینوسکی، ۲۰۱۱ .م).

این مداخلات شامل روش­های بسیاری برای آموزش آگاهی به شیوه ذهن آگاهانه است. بعضی از این روش­ها شامل تمرین­های مراقبه رسمی است که در آن شرکت­ کنندگان توجه خود را به شیوه خاصی هدایت ‌می‌کنند. روش­های دیگر کوتاه­تر و یا غیررسمی هستند و بر ذهن آگاهی در زندگی روزمره تأکید دارند ( بائر و کریستیمر^[۱۲۹]، ۲۰۰۶ .م). در این تمرینات افراد ترغیب می¬شوند تا به تجربیات درونی خود در هر لحظه همچون احساسات جسمی، افکار و احساسات عاطفی خود توجه کنند ( لینهان ، ۱۹۹۳٫م).

در تمرینات ذهن آگاهی، افراد آموزش می­بینند تا بر فعالیت­های خود نظیر پیاده­روری و تنفس تمرکز کنند و در هر لحظه از احوال خود آگاهی داشته باشند و هرگاه هیجانات، احساسات یا شناخت­ها پردازش می­شوند، بدون قضاوت آن­ها را مشاهده کنند (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷)

درمان­های مبتنی بر ذهن آگاهی، خود تنظیمی و کنارآمدن سازگارانه را افزایش می­دهد، اجتناب تجربه­ای^[۱۳۰] را کاهش می­دهد و آگاهی، فهم و تنظیم هیجان را نیز بهبود می­بخشد ( ری و کریگی^[۱۳۱]، ۲۰۰۸ .م). بررسی تحقیقات مختلف نشان می­دهد که ذهن آگاهی و درمان­های برگرفته از آن در حوزه ­های مختلف اثرات مطلوبی داشته است. این درمان­ها که موج سوم رفتار درمانی هستند، عبارتند از: برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی، رفتار درمانی دیالکتیک^[۱۳۲]، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد^[۱۳۳] و شناخت­درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی.

۲-۱-۲-۱-۱-برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی

برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی نخستین بار توسط کابات زین برای گروه وسیعی از افراد مبتلا به اختلالات مرتبط با استرس و درد مزمن طراحی شده است ( کابات زین، ۲۰۰۳ .م). اثربخشی ( MBSR ) در چندین شرایط پزشکی شامل درد مزمن (کابات زین، ۱۹۸۲)، ناراحتی­های روان­شناختی همراه با سرطان ( کارلسون و گارلند^[۱۳۴]، ۲۰۰۵٫م )، (شاپیرو، ۲۰۰۲٫م) ، اختلال­های خوردن ( کریستلر ، بائر و کولین- ولور^[۱۳۵]، ۲۰۰۶ .م) ، و اختلال اضطراب ( میلر، فلچر^[۱۳۶]و کابات زین، ۱۹۹۴ .م) به اثبات رسیده است. به طور خلاصه ( MBSR ) در کاهش ناراحتی همراه با انواع شرایط جسمی و روان­شناختی مؤثر است ( ری و کریگی، ۲۰۰۸ .م).

۲-۱-۲-۱-۲-رفتار درمانی دیالکتیک

رفتار درمانی دیالکتیک رویکرد درمانی است که توسط مارشال لینهان (۱۹۹۳ .م) برای درمان بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی که به طور مکرر خودکشی ‌می‌کنند. این روش بر سه پایه رفتارگرایی، فلسفه دیالکتیکال و آیین ذن استوار است ( هایز، فولت^[۱۳۷]و لینهان، ۲۰۰۴ .م). این شیوه درمانی برای افرادی که قصد کنترل هیجان­های آشفته­ساز^[۱۳۸] را دارند، بسیار مؤثر است ( مک کی، وود و برنتلی^[۱۳۹]، ۱۳۹۱). در این درمان بر مهارت­آموزی، پذیرش و اعتبار بخشی هیجانات تأکید شده است ( لینهان، ۱۹۹۳٫م). آموزش ذهن آگاهی جزء محوری رفتار درمانی دیالکتیک است ( لینهان، ۱۹۹۳٫م). پژوهش­ها نشان می­ دهند که رفتار درمانی دیالکتیک به تقویت توانمندی افراد برای برخورد درست با ناراحتی می پردازد، تا از دست دادن کنترل یا دست زدن به رفتارهای مخرب جلوگیری کند ( مک کی و همکاران، ۱۳۹۱). در (DBT )، تمرینات بسیاری برای حضور ذهن به صورت گروهی و هفتگی در طول یک سال به مراجعان آموزش داده می­ شود تا آن­ها به انتخاب خود ‌به این روش­ها بپردازند. این مهارت ­ها شامل اثربخشی در روابط بین فردی، تنظیم هیجان و تحمل فشار و ناراحتی است ( امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷).

۲-۱-۲-۱-۳-درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد توسط استیون هیز (۱۹۸۷٫م) مطرح شد. هدف این درمان کمک به مراجع برای ایجاد یک زندگی غنی، کامل و معنادار در عین پذیرش رنجی که زندگی ناگزیر با خود دارد. این شیوۀ درمان ریشه در فلسفه زمینه­گرایی عملکردی دارد. در تمام اشکال زمینه­گرایی کل رویداد اهمیت دارد و یک عمل به تنهایی و جدا از زمینه به عنوان یک رویداد روان­شناختی نیست. (ACT) نیز درمانی زمینه­گرا است یعنی به جای اینکه بر کاهش نشانه تأکید شود، زمینه­ای که این نشانه (فکر مزاحم یا اضطراب) در آن رخ می‌دهد، تغییر داده می­ شود و سپس به مراجع کمک می­ شود به گونه ­ای عمل کند که با ارزش­هایش منطبق­تر باشد و هدف اصلی آن ایجاد انعطاف پذیری روان­شناختی است ( ایزدی و عابدی، ۱۳۹۲). این رویکرد تغییر کارکرد افکار و احساسات را به جای تغییر شکل، محتوا یا فراوانی آن ها می­پذیرد. ( هیز، لوما، بوند، ماسودا و لیلیس^[۱۴۰]، ۲۰۰۶٫م). اگرچه در ( ACT ) روش­های درمانی بر حسب حضور ذهن توصیف نمی­شوند، اما راهبردهایی مطرح است که شامل رویکردهای حضور ذهن هستند ( امیدی و محمدخانی ، ۱۳۸۷).

۲-۱-۲-۱-۴-شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی

بستاکی (۱۳۸۹) تحقیقی تحت عنوان حضانت مادر از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی انجام داد، چکیده این تحقیق عبارت بود: با تولد کودک در یک خانواده، مسئولیت‌های جدید بر عهده هر یک از پدر و مادر می‌آید یکی از مسئولیت‌های خطیر والدین حضانت (نگهداری و تربیت) فرزندان است و از آنجا که نقش مادر در این امر بسیار تعیین‌کننده و حائز اهمیت می‌باشد در این رساله حضانت مادر از دیدگاه فقه و حقوق مورد بررسی قرار می‌گیرد محورهای مورد بحث رساله عبارتند از: الف – مفهوم و ماهیت حضانت : در باب حضانت این سؤال مطرح است که ماهیت حضانت چیست ؟ آیا حضانت فی نفسه حق است یا حکم؟ در این رابطه دو قول وجود دارد آنچه از ظاهر روایات این باب مستفاد می‌باشد این است که حضانت برای دارنده آن حق است ولی در مقام اعمال و استیفا حکم (تکلیف) می‌باشد ب – نسب و انواع آن: نسب که شامل نسب مشروع، نسب نامشروع، نسب ناشی از شبهه، نسب ناشی از تلقیح مصنوعی و نیز آثار نسب از جمله حضانت از دیگر محورهای مورد بحث می‌باشد نکته شایان توجه در این محور این است که آیا آثار نسب منحصر به نسب مشروع است یا بر سایر انواع نسب نیز مترتب می‌گردد؟ فقهای عظام در این مسئله اختلاف نظر دارند مشهور فقهای امامیه آثار نسب مشروع را در نسب نامشروع جاری نمی‌دانند اما باید گفت که به جز مورد ارث که در آن نص خاص وجود دارد، سایر آثار بر نسب نامشروع نیز مترتب است و در نسب ناشی از شبهه نیز آثار نسبت بر هر طرفی که در شبهه بوده جاری می‌شود و در تلقیح مصنوعی آثار نسب بر صاحب اسپرم و اوول مترتب می‌گردد ج – متصدی حضانت در فرض حیات و یا فقدان آن ها: در این محور که مهمترین مبحث رساله می‌باشد، اقوال فقهاء و مستندات آن ها پیرامون عهده‌دار حضانت مطرح شده و از بررسی اقوال و نصوص وارده که از نظر روان‌شناسی نیز تأیید می‌شود این نتیجه حاصل می‌شود که در فرض حیات ابوین، مادر نسبت به حضانت طفل اعم از دختر و پسر احقیت دارد، و در صورت فقد یکی از آن ها، حضانت با دیگری خواهد بود و در صورت فقدان هر دو، حضانت به قرابت مادری می‌رسد همچنین در این مبحث به موضوعاتی نظیر حق الملاقات و مسئولیت حضانت کننده در صورت تفریط و تقصیر در امر حضانت پرداخته می‌شود د – شراتیط حضانت کننده: در این قسمت ویژگی‌ها و شرایطی که باید در حضانت کننده موجود باشد مورد بررسی قرار می‌گیرد و بیان می‌گردد که عواملی چون کفر، جنون و مانع اجرای حضانت می‌باشند ه – عناصر مادی حضانت : از دیگر مباحثی که در این رساله به آن پرداخته می‌شود و در دو بخش نگهداری و تربیت ، مسئولیت حضانت‌کننده را بیان می‌دارد و – پایان مدت حضانت : پایان مدت حضانت آخرین محور بحث رساله بوده و از اهمیت خاصی برخوردار است در این مبحث به تناسب موضوع، بحثی پیرامون بلوغ و علامات آن صورت می‌گیرد و از بررسی آیات و روایات وارده و اقوال فقهاء استفاده می‌شود که بلوغ دختر به حیض و بلوغ پسر به احتلام است نتیجه اینکه پایان مدت حضانت رسیدن هر یک از دختر و پسر به حد مذکور می‌باشد امید آنکه مطالب آن سودمند واقع شود و گامی در جهت حمایت از کودکان ”آینده‌سازان میهن اسلامی” باشد.

طاهری نیا، احمد(۱۳۸۸) کتابی تحت عنوان بررسی فقهی مسأله حضانت کودک از نظر کتاب و سنت تالیف نمود، در این اثر به بررسی فقهی مسأله حضانت کودک از نظر کتاب و سنت پرداخته شده است. و برای بیان دیدگاه اسلام در این مسأله و پاسخ به پاره‌ای از پرسش‌ها و شبهات در عصر کنونی که امروزه در کتاب‌ها، جراید و رسانه ها مطرح می‌شود؛ تحلیلی از حقوق کودک و والدین در زمینه حضانت، صورت گرفته است.

قدیمی فر (۱۳۸۹) تحقیقی تحت عنوان بررسی تطبیقی حضانت در مذاهب خمسه انجام داد، هدف از نگارش این تحقیق، بیان نظرات مختلف فقهای شیعه و عامه در مسأله حضانت بوده که به مقایسه این دیدگاه‌ها می پردازد. این پژوهش، سعی در تبیین مفهوم حضانت و تفکیک آن از موارد مشابه دارد و به حق و تکلیفی بودن حضانت می‌پردازد. سپس نظر فقها را در حق حضانت بررسی کرده و به معرفی کسانی می‌پردازد که در فقه امامیه و عامه، حضانت به آن ها تعلق می‌گیرد. در نهایت اختلاف‌نظر فقه امامیه و عامه در شرایط و مسائل حضانت از قبیل: بازگشت حق حضانت، اجرت حضانت و پایان آن‌را بیان می‌کند. در راستای تحقق مسائل یاد شده، از منابع فقهی استفاده شده که این امر از طریق روش کتابخانه‌ای، صورت گرفته است. در لغت به نگهداری و تربیت فرزند،‌حضانت گفته می‌شود. اکثر فقهای شیعه و عامه حضانت را حق توأم با تکلیف می‌دانند که می‌توان آن را اسقاط کرد؛ ولی بر اساس قانون، نوعی تکلیف تلقی می‌شود.

بنا بر قول مشهور امامیه، حضانت پسر تا دو سال و دختر تا هفت سال، با مادر و بعد از آن به عهده پدر است. در صورت فوت یکی از والدین، حضانت با آن که زنده است می‌باشد و در صورت فوت هر دو، سرپرستی به جد پدری می‌رسد. در صورتی که فقهای عامه، اصل حضانت را با مادر می‌دانند و بنابر قول حنفیه و مالکیه، تا زمانی که زنی از خویشاوندان زن موجود باشد، حضانت را به پدر نمی‌دهند. هر کسی بخواهد حضانت را به عهده بگیرد، باید دارای شرایطی از جمله: عقل، صلاحیت اخلاقی، حریت باشد و در اکثر موارد رفع مانع مانند جنون و کفر، بنا بر نظر اکثر فقهای امامیه و عامه، حضانت به فرد ممنوع بازگشت می‌کند. و در نهایت بنابر قول مشهور امامیه،‌ حضانت با بلوغ و رشد به‌پایان می‌رسد.

فصل دوم

بیان موضوع

۲-۱ بررسی فقهی حضانت

۲-۱-۱ حضانت در فقه

از تعریف هایی که فقیهان برای حضانت بیان کرده‌اند، به دست می‌آید که حضانت یعنی: اقتدار و تسلط بر کودک در انجام کارها و ارائه خدماتی که در دو بعد پرورش جسمانی و تربیت عاطفی و اخلاقی کودک لازم است. خدماتی که برای کودک ارائه می شود، بر دو گونه می کند: برخی مربوط به نگهداری کودک در بُعد جسمانی است، نظیر شیر دادن و تغذیه، نگهداری در مکان مناسب، خوابانیدن در جای امن، تمیز کردن، حمام بردن و شست وشو در مواقع لازم، معالجه در مواقع بیماری، واکسینه کردن، منع از چیزهای مضر و خطرناک، از خوردنی ها و غیر آن و پاره ای به بُعد اخلاقی و عاطفی کودک مربوط می شود، نظیر تعیین نوع پوشش و لباس، رفتن به مسافرت و گردش، تعیین زمان و مکان تفریح، تعلیم آداب و احکام و تأمین امنیت روانی (بستاکی، ۱۳۸۹).

‌بنابرین‏، حضانت از دیدگاه اسلام، مطلقِ نگهداری از کودک به هر گونه ممکن و یا فقط مواظبت کردن و پرورش دادن جسم طفل نیست. پاسخ به نیازهای عاطفی خردسال را نیز حضانت نمی گویند، چنان که وسیله ارضاء احساسات و عواطف پدر و مادر نیز حضانت نیست. حضانت، مجموعه این امور را با هم می‌گویند، نه به صورت جدا. حضانت، فرایندی است که کودک طی آن در همه ابعاد مادی و معنوی به بالندگی می‌رسد. حضانت، پرورش و تربیت طفل است به گونه ای که هم احساسات مادر و کودک جواب داده شود و هم خردسال به خواست های جسمی، عاطفی و اخلاقیش برسد و تربیت شود (بستاکی، ۱۳۸۹).

چنین پنداشته می­ شود که فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر برای رو به روی شدن با خطرها و تهدیدهای پیش‌بینی شده دچار نگرانی می­ شود. در این دیدگاه بین نگرانی نوع یک و نگرانی نوع دو تفاوت وجود دارد. نگرانی نوع یک مربوط به رخدادهای بیرونی و درونی غیر شناختی (مانند علایم جسمانی) است، در حالی که نگرانی نوع دو مربوط به ارزیابی­های منفی فرد، از پردازش­های فکری خود ‌می‌باشد. (ولز، ۱۳۸۵)، ولز (۱۹۹۵) نگرانی درباره نگرانی را فرانگرانی نامید و از این راه نگرانی آسیب شناختی را از نگرانی غیر آسیب‌شناختی متمایز نمود.

ماشه نگرانی اغلب توسط یک فکر مزاحم کشیده می­ شود که ممکن است به صورت «چه می­ شود،اگر… » ظاهر شود. هنگامی که فرد با ماشه­ای روبرو می­ شود، باورهای فراشناختی مثبت درباره سودمند بودن نگرانی به صورت یک راهبرد مقابله­ای فعال می شود. این همان پردازش نگرانی نوع یک است. فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر تا هنگامی که بتواند به راهبردهای مقابله­ای مؤثر در برابر تهدیدات پیش ­بینی شده دست یابد، ادامه می‌دهد. مشکلاتی که همراه با نگرانی است ناشی از پیامدهای باورهای فراشناختی منفی درباره پردازش نگرانی و نتایج نگرانی است. افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر دارای باورهای منفی درباره نگرانی می­باشند. (باور به غیر قابل کنترل بودن و خطرناک بودن نگرانی) که این باورها به نگرانی نوع دو می­انجامد و این نوع نگرانی، اضطراب را عمیق­تر می­ کند و اگر افراد، این اضطراب را به عنوان علائمی از نگرانی خطرناک و غیر قابل کنترل خودشان تفسیر کنند، خود ممکن است عاملی برای ابقای نگرانی شود (ولز، ۲۰۰۵) طبق این مدل، باورهای منفی درباره نگرانی نوع دو، متمایز کننده افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر از نگرانی­های غیر کلینیکی است.

۲-۶-۳-مدل بدتنظیمی هیجانی

با وجود اینکه بورکوویک و همکارانش (۲۰۰۴) بیان کرده ­اند که نگرانی مانع از تجربه کامل هیجانات می­ شود (برای مثال تصویرسازی، برانگیختگی) اما به طور دقیق مشخص نکرده ­اند که چرا افراد مبتلا به GAD ممکن است نسبت به نگرانی مستعد باشند (منین و همکاران، ۲۰۰۴ الف) منین و همکاران (۲۰۰۴ ب) پیشنهاد کرده ­اند که بررسی کارهای پژوهشی اخیر در زمینه نظریه هیجان و تنظیم هیجان می ­تواند نسبت ‌به این مسئله بینش ایجاد کند..

منین و همکاران (۲۰۰۲، ۲۰۰۴ ب) پیشنهاد کرده ­اند که GAD به بهترین وجه به عنوان یک سندرم چند مؤلفه‌­ای با مشکلات اساسی در تنظیم، تجربه و یا ابراز هیجانی در نظر گرفته می­ شود که منجر به تلاش­ های متعدد برای کنترل یا سرکوب تجربه هیجانی می­گردد. (به عبارت دیگر، اتکای بیش از اندازه بر راهبردهای کنترل شناختی از قبیل نگرانی).

مدل تنظیم هیجانی به طور فزاینده­ای در بین مدل­های آسیب­شناسی روانی ‌در مورد توجه قرار گرفته است. (برنباوم^[۳۷]، راگون^[۳۸]، لی^[۳۹]، ورنون^[۴۰]، و گومز^[۴۱]، ۲۰۰۳، گرینبرگ، ۲۰۰۲؛ منین و فاراچ، ۲۰۰۷) چنان که افسردگی و اضطراب به دلیل مشکلات تنظیم هیجانات به طور گسترده ­ای مورد توجه قرار ‌گرفته‌اند (کمپل سیلز^[۴۲]، و بارلو، ۲۰۰۷؛ گراس و منوز^[۴۳]، ۱۹۹۵؛ منین و همکاران، ۲۰۰۷) بسیاری از نظریه­پردازان مدعی‌اند، افرادی که نمی‌توانند به طور مؤثری پاسخ­های هیجانی­شان را به رویدادهای روزمره مدیریت کنند، دوره ­های طولانی­تر و شدیدتر پریشانی­ای را تجربه ‌می‌کنند که ممکن است افسردگی یا اضطراب قابل تشخیص را مطرح کند. (منین و همکاران، ۲۰۰۷؛ نولن- هوکسما و همکاران، ۲۰۰۸).

مدل عدم تنظیم هیجانی (EDM) از نظریه هیجان و تنظیم حالات هیجانی برگرفته شده است. (اکمن^[۴۴]، و دیویدسون^[۴۵]، ۱۹۹۴؛ گراس، ۱۹۹۸؛ مایر^[۴۶]،سالووی^[۴۷]، کاروسو^[۴۸]، و ستارنیوس^[۴۹]، ۲۰۰۱). همچنین اشتراکاتی با مفهوم سازی لینهان از نقایص هیجانی اختلال شخصیت مرزی دارد. (لینهان، ۱۹۹۳ الف، ۱۹۹۳ ب) این مدل بر چهار مؤلفه‌ اصلی تأکید می­ کند. (منین و همکاران، ۲۰۰۴ ب) طبق مؤلفه‌ اول، افراد مبتلا به GAD بیش برانگیختگی هیجانی را تجربه ‌می‌کنند، یا هیجاناتی را تجربه ‌می‌کنند که در مقایسه با اکثر افراد شدید هستند. این موضوع شامل هیجانات مثبت و منفی است، اما به طور خاص شامل هیجانی منفی است (تورک و همکاران، ۲۰۰۵) بر طبق مؤلفه‌ دوم، افراد مبتلا به GAD در مقایسه با اکثر افراد درک صعیف­تری از هیجاناتشان دارند. ‌بر اساس مؤلفه‌ سوم، این افراد در مقایسه با سایرین نگرش­های منفی تری منفی­تری نسبت به هیجاناتشان دارند. (برای مثال، اینکه هیجانات تهدید کننده هستند) سرانجام، افراد مبتلا به GAD از راهبردهای مدیریت و تنظیم هیجانی ناسازگارانه­ای استفاده می‌کنند که بالقوه آن ها را در حالات هیجانی قرار می‌دهد که حتی از حالاتی که در ابتدا آن ها را تنظیم می­کردند، بدتر است. (منین و همکاران، ۲۰۰۴ ب).

هر یک از مؤلفه‌ ­های مدل عدم تنظیم هیجانی انگاره­هایی دارد. برای مثال، انگاره مؤلفه‌ اول (شدت هیجان­ها) بر این فرض است که افراد مبتلا به GAD در مقایسه با سایرین آستانه پایین­تری برای تجربه هیجان دارند، و افراد مبتلا به GAD هیجان­ها را نه فقط با شدت بیشتر بلکه آسان­تر و سریع­تر تجربه ‌می‌کنند (منین، هیمبرگ، تورک، فرسکو، ۲۰۰۵) علاوه بر این، شاید به دلیل شدت بیشتر و آستانه پایین­تر فرض شده برای هیجان­ها، انتظار می­رود که افراد مبتلا به GAD، هیجان­ها را نسبت به سایرین اغلب بیشتر ابراز کنند، و این نکته به طور خاص شامل هیجانات منفی می­ شود.

گفتار اول : پلیس

هر نقش اجتماعی با توجه به عرف – سنت‌ها – عقاید – رفتارها و نیازهای اجتماعی شکل می‌گیرد ۰ نقش پلیس نیز به همین اساس شکل گرفته و البته ویژگی نظامندی و سازماندهی بدان افزوده است . پلیس به حکم وظیفه خود امر جلوگیری از ارتکاب جرایم ، دستگیری مجرمان جلوگیری از امحای آثار جرم و حمایت‌های مقدماتی از بزه دیدگان را بر عهده دارد . اقدامات این ارگان بیشتر جنبه فیزیکی و محسوس دارد و سالهاست که مردم با وظایف و نحوه فعالیت آن خو گرفته اند . پلیس سازمان امنیتی- انتظامی است که در تمام کشورها از جمله وظیفه پیشگیری از جرایم را بر عهده دارد و بیشتر اولین نماینده عدالت کیفری است که با شهروندان در ارتباط می‌باشد. به همین دلیل نوع برخورد پلیس با مردم در شکل گیری طرز تلقی صحیح یا اشتباه از نظام امنیت شهری واجد اهمیت سیاسی است اعضای پلیس افراد آموزش دیده و ورزیده ای هستندکه پیشگیری از جرایم می نمایند در مقام وظایف پلیس اقدامات زیر را انجام می‌دهد که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در پیشگیری از جرایم مؤثر است. (مورگان و نیوبرن: ۱۲۲ الی ۱۴۱)

حمایت از بزه دیدگان بالقوه جرایم، ایجاد احساس امنیت عمومی از طریق حضور در سطح شهر و اماکنی که احتمال وقوع جرم در آن وجود دارد ۰ دریافت گزارشهایی راجع به ارتکاب یا احتمال ارتکاب جرایم، حضور در صحنه های جرم ‌یا محتمل به بزهکاری – ارائه خدمات مشاوره و راهنمایی به شهروندان در زمینه‌های امنیتی و پیشگیری از جرایم – ارائه برنامه ها و طرحهای امن سازی ‌محله‌ها و محیط‌های خاص شهری در مقابل مجرمان حرفه ایی – ارائه پیشنهادات علمی و سازنده، برای اصلاح ساختارهای جرم خیز و تصویب قوانین متناسب به مقامات ذیصلاح،تهیه آمار جرایم اعم از شروع به جرم ، جرایم تام،عقیم و محال به تقکیک جرایم علیه اشخاص اموال و امنیت.

البته در کشورهای مختلف اختیارات پلیس دارای محدودیتهای معین و گسترده تر از نهاد مشابه آن در سایر کشورها می‌باشد ۰ همین امر منجر به آن شده تا تفاسیر متعددی از مفهوم پلیس ارائه شده و گاه بتوان آن را به مفهوم مجموعه سازمانی مقابله و مبارزه با جرایم محسوب داشت که در این صورت شامل سازمان قضایی و دادگستری نیز خواهد بود۰

در کشورمان در تفسیر محدود پلیس در برگیرنده مأموران نیروی انتظامی است که حدود اختیارات و وظایف آن در قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۷ تیر ۱۳۶۹ و برخی از قوانین و مقررات دیگر ذکر شده است ‌بنابرین‏ نمی توان معتقد گردید که پلیس تنها مجری امر پیشگیری در کشورمان به شمار آید از بعد تطبیقی در انگلیس امر پیشگیری از جرم را پلیس بر عهده دارد و در سوئد سازمان مستقلی متولی این امر است۰ در بلژیک مدیریت پیشگیری را وزارت دادگستری و پلیس به طور مشترک عهده دار هستند ۰ اگر چه پلیس به موجب قانون امر پیشگیری از جرم را بر عهده دارد اما ایرادهایی از حیث ساختاری و اجرایی بر این ارگان وارد شده که نمی توان آن ها را انکار کرد . اگرچه طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی در بحث مربوط به مدیریت، متولی پیشگیری از جرم قوه قضائیه است، اما به دلیل آن که پلیس در تعامل مستقیم با مردم است و به نوعی ابزار و وسایل بیشتری را در مقابله با جرم دارد، اصل پیشگیری از جرم را پلیس اجرا می‌کند. (صادقیان، ۱۳۹۰: ۱۴۷)

امروزه برخی از کشور ها مانند فرانسه و کانادا با وجود آمار بالای جرم و جنایت همچنان سعی می‌کنند پیشگیری و مبارزه با جرم را در اولویت کار پلیس قرار بدهند، زیرا پیشگیری به مراتب هزینه کمتری خواهد داشت. در کشور ما نیز پلیس به عنوان فعال ترین نیروی پیشگیری و مقابله با جرم شناخته می شود و تردیدی وجود ندارد که پلیس به عنوان نوک پیکان مقابله و مبارزه با جرم تلقی می شود، چراکه وقتی قانونی وضع می شود تا به مرحله اجرا برسد، عملاً قدرت اجرایی قانون را در عملکرد پلیس می بینیم.

البته مسئله مهم نحوه برداشت افراد از حضور پلیس در جامعه است. معمولاً برداشت افراد جامعه از حضور پلیس در جامعه یک رویکرد توام با امنیت و آرامش نیست که در درجه اول به سوءمدیریت عملکرد پلیس در گذشته ها مربوط می شود چرا که پلیس در یک بعد زمانی اقدام های خارج از عرف پذیرفته شده در جامعه انجام می‌داد و در گذشته ها پلیس به عنوان نزدیک ترین نیروی تعامل با مردم در اموری مداخله کرده که باعث شده بود شان پلیس پائین بیاید. همچنین در درجه دوم به بحث اصرار ‌به این سوءمدیریت مربوط می شود که این مسئله نیز باز مربوط به مداخله پلیس در اموری است که جزو وظایف آن نیست. (سید زاده ثانی: ۳۳۹ الی ۳۶۹)

باید توجه داشته باشیم تردیدی وجود ندارد که پلیس نیروی خدمتگزار مردم است و این مسئله را پلیس در مقابله با اراذل و اوباش و برخورد با مجرمان خطرناک ثابت ‌کرده‌است و منظور این است که برخورد و تعامل پلیس با مردم در واقع ملاک قضاوت مردم است. مردم باید ‌به این باور برسند که پلیس در عین حال که وظایفش را انجام می‌دهد احترام به مردم را در رأس کار خود قرار می‌دهد. ضمناً حضور مستمر و بیش از حد پلیس در جامعه و فضای اجتماعی ممکن است باعث شود مردم تصور کنند جامعه حتماً با مشکلات فراوان امنیتی دست به گریبان است که در پی آن احساس ناامنی خود به خود به سراغ آن ها خواهد آمد. ‌بنابرین‏ بهتر است پلیس برای نظارت و تامین امنیت شهری به صورت نامحسوس در اجتماع ظاهر شود و رفتارش با مردم دقیق و توام با رافت باشد و در عین حال مراقبت و نظارت بر اجتماع را به صورت نامحسوس انجام بدهد. پلیس باید به جای کار های جزئی به اقدام های پیشگیرانه زیربنایی توجه بیشتری داشته باشد، اگرچه نتایج پیشگیری در طول زمان مشخص می شود. ‌بنابرین‏ پلیس باید با برنامه ریزی بلندمدت آموزش را ملاک عمل خود بداند و طی برنامه ریزی کوتاه مدت اگر اقدام های پلیس توام با حفظ حریم خصوصی و کرامت انسانی باشد در این صورت اعتماد مدام به پلیس زحمتکش بیشتر جلب خواهد شد که این روند می‌تواند جرائم و انحرافات را تا حد صفر برساند.

گفتار دوم: دادستان

در قضیه ” موزهای ۳ – جوامع اروپایی ” معیار مورد بحث، عبارت بود از نظام موزهای وارداتی به جوامع اروپایی که مطابق آن موزهای وارداتی از کشورهای آمریکای لاتین (موزهای دلاری) ، از رفتاری که از نظر مطلوبیت کمتر از رفتاری بود که با موزهای وارداتی از مستعمرات اروپای سابق(موزهای ACP) شده بود برخوردار شده بودند. ماده (۱) ۱ گات نه تنها شامل تبعضات قانونی یا دوژوره است بلکه تبعیضات عملی یا دو فاکتو را هم در برمی گیرد.^[۳۹]

در قضیه ” کانادا- ماشین ها‌ ” نهاد استیناف همانند پانل بدوی، استدلال کانادا مبنی بر این که ماده یک نسبت به موازینی که به نظر می‌رسد بی طرفانه است، اعمال نمی شود را رد کرد^[۴۰] زیرا موازینی که ظاهراً ً بی طرفانه است می‌تواند فرصت بیشتری را برای تجارت به کشورهای خاصی به نسبت دیگر کشورها بدهد و ‌بنابرین‏ در تعارض با تعهد عدم تبعیض در ماده یک است. اقدام مورد بحث در این قضیه معافیت از تعهد گمرکی واردات بود که از طرف کانادا نسبت به واردات از سوی سازندگان خاصی از وسایل موتوری اعطا می شد.

ظاهراً ً هیچ محدودیتی بر آن دسته از وسایل موتوری که شایسته این معافیت بودند وجود نداشت اما در عمل تنها آن دسته از سازندگان وسایل موتوری که به تنهایی اقدام به ساخت نموده بودند و شرکت های مربوطه شان از این معافیت برخوردار شدند. در نتیجه تنها کشورهای بسیار کمی به صورت دو فاکتو از این معافیت بهره مند شدند.

پانل گات در قضیه ” جامعه اقتصادی اروپا (EEC)- واردات گوشت ” ‌به این نتیجه رسید که اقدامات جامعه اقتصادی اروپا دایر بر منوط ساختن تعلیق مالیات ورود محصولات به ارائه گواهینامه صحت و سلامت با تعهد ملت کامله الوداد در ماده یک سازگار نیست. زیرا مطابق موازین مربوطه ، تنها آژانس تصدیق کننده ای که حق داشت به محصولات وارداتی گواهینامه صحت بدهد آژانسی بود که در ایالات متحده قرار داشت.^[۴۱]

مبحث دوم: معیارهای عدم تبعیض در ماده (۱) ۱ گات ۱۹۹۴

ماده (۱)۱ گات ۱۹۹۴ یک معیار سه بندی را جهت انطباق اقدامات اتخاذی با ماده یک بیان داشته است:

الف. آیا اقدام مورد بحث یک مزیت تجاری از نوعی که در ماده یک آمده است را اعطا می‌کند.

ب. آیا محصولات موردنظر محصولات مشابهی هستند .

ج. آیا مزیت مورد بحث فورا ً و بدون هیچ قید و شرطی به محصولات مشابه مربوطه تسری داده شده است یا خیر.

بند اول: اعطا هر نوع مزیت یا … در رابطه با آن چه که در ماده یک آمده است.

تعهد رفتاری ملت کامله الوداد هر گونه سود ، امتیاز ، مزیت یا مصونیتی را که از سوی هر یک از اعضا به هر محصولی که مبدأ یا مقصد آن در هر کشور دیگری قرار دارد در این حوزه ها اعطا می‌کند:

۱٫تعهدات گمرکی

۲٫ تعهدات از هر نوعی که بر ورود یا صدور وضع می شود (مثلا ً جریمه های اضافی وارداتی یا مالیات های کنسولی)

۳٫ تعهداتی که به نوعی در رابطه با ورود یا صدور وضع می شود مثلا ً حق الزحمه های بازرسی گمرکی یا بازرسی کیفی.

۴٫ تعهداتی که بر نقل و انتقال بین‌المللی پرداخت ها جهت واردات یا صادرات کالاها وضع می شود.

۵٫ روش اخذ مالیات از چنین تعهداتی ، مثل روش ارزیابی بها قیمت پایه که بر مبنای آن عوارض گمرکی محاسبه و اخذ می شود.

۶٫ کلیه قواعد و تشریفاتی که در رابطه با ورود و صدور وضع می شود.

۷٫ مالیات های داخلی یا دیگر تعهدات داخلی.

۸٫ قوانین، مقررات و الزاماتی که فروش داخلی ، پیشنهاد فروش ، خرید، حمل و نقل، توزیع یا استفاده از هر نوع محصولی را متاثر می‌سازد.

به طور خلاصه تعهد رفتاری ملت کامله الوداد شامل هر گونه مزیتی است که از سوی هر دولت عضو در رابطه با:

۱٫تعهدات گمرکی دیگر تعهدات راجع به واردات و صادرات و موضوعات گمرکی دیگر اعطا می شود.

۲٫ مالیات های داخلی

۳٫ آئین نامه های داخلی که فروش، توزیع و استفاده از کالاها را متاثر می‌سازد وضع می شود.

تعهد رفتاری ملت کامله الوداد نه تنها دارای منافعی است که به دیگر اعضا سازمان تجارت جهانی اعطا می شود بلکه منافعی را هم که به دیگر کشورها من جمله کشورهای غیر عضو تعلق می‌گیرد را شامل می شود.

درخصوص نوع اقداماتی که تحت شمول ماده یک قرار دارد بحث هایی مطرح شده است . هم پانل ها و هم نهاد استیناف ‌به این نتیجه رسیده اند که ماده (۱) ۱ گات حیطه بسیار وسیعی دارد^[۴۲].

در قضیه ” ایالات متحده- پوشاک غیرلاستیکی پا ” پانل ضمن اشاره به قضیه ” ایالات متحده – پوشاک غیرلاستیکی پا ” ‌به این نتیجه رسید : ” قواعد و تشریفات قابل اعمال نسبت به تعهدات (کانترویلینگ) من جمله تشریفاتی که مربوط به الغا و فسخ قوانین ناشی از چنین تعهداتی می‌باشند قواعد و تشریفاتی هستند که به نوعی در رابطه با ورود به نحوی که داخل در مبنای ماده (۱)۱ قرار می‌گیرد وضع شده اند^[۴۳].

پانل در قضیه ” پاداش استفاده کنندگان از عوارض گمرکی- ایالات متحده ” چنین گفت: ” روند تجاری پاداش تعهدی است که بر ورود یا در رابطه با ورود در معنای ماده یک گات وضع شده است. لذا مواردی که از پاداش استثنا شده است داخل در معنای سود ، مزیت، امتیاز یا مصونیتی قرار می‌گیرد که در ماده یک آمده است و باید به طور غیرمشروط به تمام اطراف معاهده تسری یابد. “^[۴۴]

همان طور که قبلا ً بیان شد، پانل در قضیه ” جامعه اقتصادی اروپا- واردات گوشت ” ماده (۱)۱ را قابل تسری و اعمال نسبت به آن دسته از مقررات جوامع اروپایی دانست که تعلیق مالیات ورود را مشروط به ارائه گواهینامه صحت وسلامت نموده بود.

در قضیه ” جوامع اروپایی – موزهای (۳) ” جوامع اروپایی نزد نهاد استیناف مدعی شد که پانل در نتیجه گیری اش مبنی بر این که کارکرد قواعد عملی جوامع اروپایی که مجوزهای واردات را صرفا ً به موزها اختصاص داده است نقض ماده یک به حساب می‌آید دچار اشتباه شده است . نهاد استیناف رأی‌ پانل مبنی بر نقض ماده (۱)۱ را مورد تأیید قرار داد و گفت : ” پیش شرط های اجرایی و شکلی مربوط به کارکرد قواعد عملی برای ورود موزها از کشورهای ثالث و کشورهای غیر ACP متفاوت و به نحو عمده ای فراتر از آن دسته الزاماتی بوده است که برای ورود موزهای وارداتی از کشورهای ACP مقرر شده بوده است .” ^[۴۵]