سوارز[۴۵] و همکاران (۲۰۰۱) اثر سمیت روی را در محلول غذایی بر روی رشد و تغذیه E. maclata ,E. urophylla بهمنظور ارزیابی اثرات مقادیر اضافه روی بر رشد و تغذیه اکالیپتوس در گلخانه انجام دادند. مقدار بحرانی سمیت فلز روی ۸۳۵ میلیگرم بر کیلوگرم در Eucalyptus maclata و ۶۹۷٫۸ میلیگرم بر کیلوگرم در E.urophylla بود. این نتایج نشان داد که Eucalyptus maclata مقاومت بیشتری نسبت به E. urophylla در مورد فلز روی دارد. توسط یانای[۴۶] و همکاران (۲۰۰۶) اثر ویژگیهای خاک بر جذب کادمیم و روی با بهره گرفتن از گیاه قدومهکوهی Thlaspi caerulescens بررسی شد. آنها مدلهای رگرسیونی را برای برآورد غلظت فلز در شاخساره گیاه و جذب فلز به وسیله گیاه براساس غلظت کل فلز در خاک و سایر ویژگیهای خاک بهکار بردند. بیکر و بروکس[۴۷] ( ۱۹۸۹ ) غلظت آستانه تحمل را برای دیگر فلزات تجمع یافته در گیاهان از ۱۰۰ میکروگرم کادمیم در ۱ گرم وزن خشک، ۱۰۰۰ میکروگرم نیکل، مس، کبالت و سرب در ۱ گرم وزن خشک و ۱۰۰۰۰ میکروگرم روی و منگنز در ۱ گرم وزن خشک را تعیین نمودند. مکگرات[۴۸] و همکاران (۲۰۰۶) گزارش کردند غلظت کل فلزات استخراج شده از خاک تحت تأثیر عواملی از قبیل غلظت عنصر در خاک، بیوماس گیاهی، توانایی انباشت گیاه و… است و بیوماس گیاهی تحت تأثیر حاصلخیزی خاک و عوامل مختلفی منجمله عملیات زراعی مثل آبیاری، مصرف کود و کنترل آفات و علفهای هرز قرار دارد. روس[۴۹] (۱۹۹۴) در تحقیقی نشان داد که بیش از ۹۰ درصد سرب و بیش از ۸۰ درصد کروم و روی موجود در برگ گیاهان مختلف از اتمسفر منشأ میگیرد. بر طبق بررسی هایی که توسط کوانگ[۵۰] (۱۹۹۷) بر روی Salix انجام شده این گیاه توان جذب کادمیم را دارد و از طرفی گونه غالب در اکوسیستم میباشد در نتیجه باعث افزایش کادمیم در وحوش (به طور مثال گوزنها، خرگوش، گرگ) شده است. در نتیجه از نظر زیستمحیطی بسیار نگران کننده میباشد. جذب سرب و کادمیم در بعضی از گیاهان متاثر از یکدیگر میباشد به این معنی که زمانیکه هر دو آنها بهمقدار قابل توجهی در خاک باشند متاثر از یکدیگر میباشند. این تاثیر در صورتیکه باعث کاهش جذب فلز گردد مفید است ولی زمانیکه باعث افزایش جذب عنصر گردد مضر است. مطالعهای که توسط مادیوا[۵۱] و همکاران (۲۰۰۴) انجام گردید به بررسی اثر متقابل سرب و کادمیم در خاکهای شنی بر روی Cynodon nlemfluensis پرداخت و نشان داد که حضور هر دو عنصر سرب و کادمیم باعث اثرات زیانآور در افزایش جذب کادمیم در این گیاه میشود. سینگ[۵۲] و همکاران (۲۰۱۰) در بررسی خود با عنوان استفاده از قلمههای درختی برای گیاهپالایی نواحی خشک آبیاری شده با فاضلاب شهری نشان دادند که گونه E.camaldulensis بالاترین توانایی در اصلاح خاکها را دارا میباشد. آنها نتیجه گرفتند که کشت قلمههای درختی بویژه E.camaldulensis میتواند به کنترل تخریب خاک و افزایش زیستتوده کمک کند. نتایج یک بررسی توسط وانپیس[۵۳] و همکاران (۲۰۰۰) که بر روی آفتابگردان رشد کرده در خاکهای آلوده به کادمیوم انجام شد، نشان دادند که میزان کادمیوم ذخیره شده در اندام هوایی بیشتر از ریشه میباشد. شا[۵۴] و همکاران (۲۰۱۱) نشان دادند با افزایش کاربرد کادمیوم و کروم، تجمع آنها در بافتهای گونه E.camaldulensis (ریشه > ساقه > برگ) افزایش مییابد، درحالی که تجمع عناصر غذایی (پتاسیم، فسفر، منیزیم و آهن) و میزان کلروفیل، کاهش مییابد. نتایج کاهش تدریجی رشد و تولید زیستتوده جوانههای اکالیپتوس را با افزایش کاربرد خارجی کادمیوم و کروم در آب آبیاری نشان دادند که بیانگر سمیت این فلزات برای E.camaldulensis میباشند. مارشیول[۵۵] و همکاران (۲۰۰۶) در آزمایشی برای مطالعه پتانسیل گیاهجذبی تربچه و کلزا و آفتابگردان در خاکهای آلوده در یک آزمایش گلخانهای از پارامترهای ضریب گیاهجذبی و فاکتور انتقال استفاده کردند. نتیجه گرفته شد که فاکتور انتقال آفتابگردان و تربچه بیشتر از کلزا است. آنها در آزمایشی دیگر دریافتند که فاکتور انتقال در گیاه کلزا برای عنصر سرب کمتر از کادمیوم و روی بوده و به ترتیب برابر ۰۱/۰، ۵۳/۰ و ۲۲/۰ به دست آمده بود. ژانگ[۵۶] (۱۹۹۳) در مطالعه خود به برهمکنشی منفی بین دو عنصر مس و روی اشاره کرده است. که نتیجه گرفت، این پدیده امکان دارد به دلیل رقابت برای اشغال مکانهای حمل کننده یکسان صورت گیرد. عبدالصبور[۵۷] و همکاران در سال ۱۹۸۸ بیان کردند که حضور کادمیم منجر به بروز مشکلات ناشی از انتقال روی و سایر عناصر کم مصرف در گیاه می شود. ۲-۲-۲- مطالعات صورت گرفته در داخل کشور وهابزاده و همکاران (۱۳۸۴) اثرات زیستمحیطی فرآیندهای استخراج و فرآوری معدن سرب و روی آهنگران را بررسی کردند. بدین منظور از بخشهای مختلف آب، خاک وگیاهان موجود در منطقه نمونهبرداری انجام شد. سپس به کمک دستگاه جذب اتمی میزان تراکم ۶ فلز از فلزات سنگین شامل کادمیوم، روی، مس، نیکل، سرب وآهن در نمونه ها، سنجش ومورد مقایسه قرار گرفت. که بیانگر تفاوت در میزان تحمل و ذخیرهسازی انواع فلزات سنگین نسبت به میانگینهای موجود توسط گونه های مختلف است. میرغفاری (۱۳۸۴) درپژوهشی غلظت سرب در تعدادی از گونه های گیاهی طبیعی اطراف معدن سرب و روی ایرانکوه در اصفهان را مورد بررسی قرار داد. که تفاوت غلظت سرب در اندام هوایی گونه گیاهی در سطح احتمال پنج درصد معنی دار و در ریشه فاقد تفاوت معنیدار بود. باقریفام (۱۳۸۷) تأثیر غلظتهای مختلف اورانیوم بر ویژگیهای فیزیولوژیکی و مقدار کلروفیل درگیاهان آفتابگردان و سویا را بررسی کردند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که افزایش غلظت اورانیوم در خاک بهطور معنیدار بر روی ویژگیهای مورد مطالعه تأثیر داشت. افزایش غلظت اورانیوم سبب افزایش درجه بازدارندگی رشد و کاهش شاخص تحمل (TI) در گیاهان سویا و آفتابگردان گردید. تولید زیستتوده زیاد در غلظتهای بالای اورانیوم نشان دهنده مقاومت بالاتر این گیاه به تنش سمیت اورانیوم میباشد. هودجی وهمکاران (۱۳۸۸) به ارزیابی تجمع برخی از فلزات سنگین در خاک و محصولات کشاورزی در یک ناحیه صنعتی پرداختند. هدف از این تحقیق بررسی غلظت آهن، روی و سرب در خاک وگونه گیاهی در منطقه اطراف کارخانه ذوب آهن اصفهان بود. در این تحقیق ۱۷ ناحیه مجزا و۵۴ نقطه نمونهبرداری تعیین گردید. در هر نقطه از ۴عمق ۵-۰ ، ۱۰-۵، ۲۰-۱۰ ، ۴۰-۲۰ سانتیمتری نمونهبرداری گردید. غلظت آهن، روی و سرب قابل استخراج با DTPA در ۲۱۶ نمونه خاک اندازه گیری شد. همچنین غلظت این عناصر در اندام هوایی ۱۶۲ نمونه گیاه از ۱۳ نوع گونه گیاهی منطقه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که حداکثر غلظت آهن، سرب و روی در لایه سطحی(۲۰-۰) بهترتیب برابر با ۷۴٫۲، ۱۰، ۸٫۳ در لایه عمقی خاک (۴۰-۲۰) بهترتیب برابر ۷۶٫۸، ۶٫۴ و ۶٫۱ میلیگرم در کیلوگرم خاک ودر جنوبشرق و شرق منطقه است. حداکثر غلظت آهن در اندام هوایی کاج (Pinus sp.) 1521.8 میلیگرم در کیلوگرم ماده خشک گیاهی و در جنوب کارخانه بوده است که از حداکثر غلظت آهن در ماده خشک گیاهی(۷۵۰ میلی گرم در کیلوگرم) بالاتر است. حداکثر غلظت روی در اندام هوایی یونجه (Medicago sativa) و فرفیون (Euphorbia spp.) بهترتیب ۵۱٫۷ و ۵۰٫۲ میلیگرم در کیلوگرم مادهخشک گیاهی و شمالشرق و جنوبغربی منطقه بوده است که پایینتر از حداکثر غلظت طبیعی این عنصر (۲۰۰ میلیگرم در کیلوگرم) در گیاه است. حداکثر غلظت سرب در اندام هوایی برنج (Oryza sativa) 97.7 میلیگرم در کیلوگرم مادهخشک گیاهی و شمالشرق منطقه بوده است که نسبت به حداکثر غلظت در گیاهان (۱۰۰ میلیگرم در کیلوگرم) در حد بحرانی است. داوری و همکاران (۱۳۸۹) تجمع فلزات سنگین در بستر، برگ و ریشه درختان حرا (Avicennia marina) در استان بوشهر مورد بررسی قرار گرفت. غلظت سرب و روی در برگهای درختان حرا منطقه مورد مطالعه بالاتر از این میزان در مطالعات مشابه در دیگر نقاط جهان بود که این نشان از ورود فلزات سنگین از هوا و جذب سطحی برگها دارد. وحیددستجردی و همکاران (۱۳۸۹) بررسی و مقایسه تجمع فلزات سنگین در آب و خاک وگیاه تالاب بین المللی گاوخونی در سالهای ۱۳۸۵-۱۳۸۱ را انجام دادند. در این تحقیق بهمنظور بررسی تعدادی از پارامترهای شیمیایی و غلظت فلزات سنگین در آب و خاک و گیاه تالاب گاوخونی و مقایسه نتایج با استانداردها و همچنین نتایج حاصل از بررسیهای انجام شده در سالهای گذشته، از طریق آنالیز نمونه های برداشت شده از محیط تالاب در اردیبهشت سال ۱۳۸۵ انجام گرفت. بررسیهای انجام شده بیانگر وجود تغییراتی مبنی بر کاهش بعضی از پارامترها در آب و خاک تالاب نسبت به سالهای گذشته است. دلیل این امر بارش مناسب و پر آب شدن تالاب در سال ۱۳۸۵ میباشد. عینالهی (۱۳۸۹) میزان تجمع فلزات سنگین کادمیم، نیکل، مس و روی در رسوبات و بافتهای درخت حرا Avicennia marina در خلیج گواتر، دریای عمان را بررسی کرد. بر اساس این مطالعه میزان فاکتور تجمع زیستی BCFبافتهای گیاهی میتوانند شاخص زیستی مناسبی برای فلز کادمیوم در منطقه باشند. ریشه و ساقه نیز میتواند شاخص مناسبی برای فلز مس در منطقه محسوب شوند. برای فلز نیکل نیز ریشه شاخص مناسبی در منطقه بوده و بالا بودن TFدر کلیه فلزات مورد بررسی نشان دهنده نقش موثر ریشه A.marina در انتقال فلزات به بخشهای مختلف است. عامل موثر در نسبتهای متفاوت فلزات میتواند ناشی از دسترسی زیستی و ضروری و غیرضروری بودن فلزات برای گیاه باشد. ذوفن و همکاران (۱۳۹۱) به مقایسه توانایی تغلیظ فلزات سنگین در پوشش گیاهی منطقه اطراف صنایع فولادسازی در جاده بندر امام- ماهشهر، اهواز پرداختند. در این مطالعه میزان تجمع فلزات سنگین Ni، Mn، Zn، Fe و Pb در خاک و پوشش گیاهی اطراف مناطق صنایع تولید فولاد در جنوبشرق شهر اهواز واقع در جاده بندر امام- ماهشهر بررسی گردید. براساس این مطالعه، غلظت فلزات در پوشش گیاهی منطقه از حد آستانه تعریف شده برای گیاهان بیش تجمع دهنده کمتر است و تصور میشود که گونه های گیاهی انتخاب شده توانایی تجمع و انباشت فلزات مورد مطالعه را در بخش هوایی خود دارند. تحقیق و پژوهش قادریان[۵۸] و همکاران (۲۰۰۷) که با بررسی گیاهان موجود در معدن سرب و روی ایرانکوه، مقدار عناصر سرب و روی را در این گیاهان تعیین نمودند. براساس این مطالعه، گیاه M. chenopodiifolia از خانواده شببوئیان میتواند بهخوبی در خاکهای آلوده به سرب و روی ایرانکوه رشد کند و دارای پتانسیل قابل ملاحظهای برای انباشتگی سرب و روی در برگهای خود در شرایط طبیعی است. در پژوهش دیگر دکتر مهلقا قربانلی و همکاران (۱۳۸۶) اثر کلرید مس را بر روی پارامترهای رشد و کربوهیدراتهای محلول گیاه کلزا بررسی کردند و نتایج حاکی از این بود که در غلظتهای بالای کلریدمس (۵۰۰ میکرومولار) میزان کربوهیدراتهای محلول و نامحلول (ساکارز و الیگوساکاریدها و پلیساکاریدها) افزایش مییابد که این افزایش از مکانیسمهای دفاعی کلزا در برابر غلظتهای بالای فلزات میباشد. چرا که گیاهان برای جلوگیری از تخریب کلروفیل توسط فلزات سنگین میزان کربوهیدراتها را افزایش میدهند. همچنین علت احتمالی تجمع و افزایش کربوهیدراتها در تنش مس، بازدارندگی چرخه کربن به وسیله مس میتواند باشد. در تحقیق علی و همکاران (۲۰۰۳) بر گونهSalix acmophylla bioss ترتیب تجمع عناصر سرب، نیکل و مس در قسمتهای مختلف )برگها، ساقه و ریشه( این گونه گیاهی بهصورت Cu< Ni< Pb بود که البته میزان جذب این فلزات بسیار متغیر بود. شریعت (۱۳۸۴) در مطالعهای تحت عنوان” تاثیر سطوح مختلف عناصر سنگین بر جوانهزنی و رشد گیاهچه در سه گونه اکالیپتوس” نتیجهگیری کرد که مقایسه جدولهای مختلف مقایسه میانگین نشان دهنده این موضوع هستند که تیمارهای مس بیشترین اثرات منفی را در رشد گیاهچه داشتهاند. و همچنین نتیجه گرفت که مقادیر پایین عناصر سنگین [(۵۰)Cu، (۱)Zn، (۵۰)Pb، (۱۰)Cd] تاثیر چندانی در جوانهزنی و رشد ریشهچه و ساقهچه نداشته است بنابراین در صورتیکه آلودگی مناطقی که برای رشد این سه گونه در نظر گرفته شده است از این مقادیر بالاتر نباشد جوانهزنی و رشد گیاهچههای اکالیپتوس میتواند این مقادیر را تحمل نماید. قطبیراوندی و همکاران (۱۳۸۷) در پژوهشی امکان استفاده از گیاهان بومی جهت زدودن آلودگیهای فلزات سنگین در ناحیهی معدنی مس سرچشمه کرمان را مورد بررسی قرار دادند. طبق نتایج بیشترین مقدار سرب و مس در گونه گیاهی Onosma stenosiphon اندازه گیری شد. بهطور کلی مقدار عناصر مورد بررسی در گیاهان این منطقه بالا بوده و میتوان از برخی از این گیاهان بهعنوان ابزارهای زیستی جهت زدودن آلودگیهای فلزی استفاده کرد. پورخباز[۵۹] و همکاران (۲۰۰۷) در رساله دکترای خود به مطالعهای با عنوان اثرات رسوب و نشست فلزات سنگین روی برگهای چنار، جنبه های شیمیایی، آناتومیکی و خواص مورفولوژیکی برگهای چنار را بررسی نموده که مناطق مورد مطالعه در مرکز شهر مشهد که دارای ترافیک بالا (آلودگی بالا) و نیز مناطقی با ۲۰ کیلومتر فاصله و مناطق روستایی با ترافیک کم (آلودگی کم) انتخاب شد. غلظت سرب در برگهای چنار در مناطق شهری بهطور معنیداری نسبت به مناطق روستایی بالاتر بود. میانگین غلظت سرب اندازه گیری شده در مناطق شهری در محدوده ۹/۴۸ – ۱۳۱ و برای مناطق روستایی نیز بین ۹/۴- ۸/۹ بوده است. که اختلافات معنیداری بین برگها در مناطق روستایی و شهری ملاحظه شد. مطالعات هودجی و جلالیان (۱۳۸۳) آلودگی کم خاک و گیاه با برخی از فلزات سنگین چون آهن، روی و منگنز را در منطقه استقرار مجتمع فولاد مبارکه نشان میدهند، این محققان گزارش کردهاند که غلظت آهن در خاک سطحی ( cm5 -0) و اندام هوایی برنج، گندم و لوبیا در مقایسه با میانگین غلظت این عنصر در هر یک از این بخشها رقم بالایی دارد (هودجی و جلالیان، ۱۳۸۳ الف و ب). نوربخش (۱۳۸۵) در بررسی اثرات بافت و کادمیم خاک بر رشد گندم، کاهو و تربچه گزارش داد که غلظت بیشتر از ۱۰ میلیگرم بر کیلوگرم کادمیم سبب کاهش رشد گردید. همچنین تجمع کادمیوم در کاهو بیشتر در اندام هوایی مشاهده شد. طبق نتایج بهدست آمده توسط بوربوری و طهرانی (۱۳۸۹) که بر اثر برهمکنش مقادیر و روش مصرف مس و روی بر خصوصیات گیاهی گندم صورت دادند، به این نتیجه رسیدند که مصرف خاکی و محلول پاشی عنصر مس در افزایش غلظت و محتوای جذب عنصر روی در دانه اثر منفی داشته است. ۳-۱- آزمون گلخانهای برای مطالعه عکسالعمل سطوح مختلف روی،مس، سرب و کادمیوم قابل جذب در برگ، ساقه و ریشه دو گونه اکالیپتوس Eucalyptus microtheca و Eucalyptus camaldulensis انتخاب شدند. قبل از انتقال نمونه های خاک به گلخانه، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکها تعیین گردید. عامل روی، مس، سرب و کادمیوم هر کدام دارای سه سطح بودند که سطوح مختلفی از این عناصر به گلدانها اعمال شد و در نهایت پس از جذب این فلزات سنگین توسط گونه های مذکور میزان فلزات سنگین موجود در برگ، ساقه و ریشه توسط دستگاه ICP اندازه گیری شد. ۳-۱-۱- موقعیت جغرافیایی گلخانه و منطقه مورد مطالعه در دهه های اخیر اکالیپتوسکاری در مناطق شمالی و جنوبی کشور رشد فزایندهای یافته و بتازگی مسئله زراعت چوب در مناطق مذکور توجه همگانی را به خود معطوف کرده است. طرحهای سازگاری گونه های اکالیپتوس در استان گلستان در منطقه نیمهبیابانی چپرقویمه و نیز کاشت درختان اکالیپتوس بعنوان بادشکن و حصار زنده در اطراف باغات و مزارع مناطق مختلف استان گلستان، زراعت چوب در مناطقی همچون آق قلا و نیز بهمنظور فضای سبز و تلطیف هوا در مناطق صنعتی و کارخانه های ذوب فلز و بعنوان پوشش سبز فضای شهری در سطح شهرهای استان برای کاستن از آلودگی هوا و خاک جایگاه ویژهای پیدا نموده است. چپرقویمه، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان گنبد کاووس در استان گلستان، این روستا در دهستان آقآباد قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵جمعیت آن ۶۳۳ نفر (۱۲۴خانوار) بوده است، که در ایستگاه منابع طبیعی این منطقه اقدام به کشت و تولید نهال و درخت اکالیپتوس نمودهاند. این تحقیق در آزمایشگاه و گلخانه بخش تحقیقات منابع طبیعی اداره کل مرکز تحقیقات کشاورزی و منابعطبیعی واقع در شهر گرگان با مختصات جغرافیایی ۳۶ درجه و ۵۰ دقیقه عرض شمالی و ۵۴ درجه و ۲۷ دقیقه طول شرقی و ارتفاع ۱۷۰ متر از سطح دریا، اجرا شد. شهر گرگان از لحاظ اقلیمی و طبیعی گرم و مرطوب بوده که دشتهای مرتفع نیز در پهنه منطقه گسترده شدهاند. شکل (۳-۱) موقعیت استان گلستان و شهرستان گرگان و موقعیت گلخانه ۳-۱-۲- عملیات کاشت ۳-۱-۲-۱- انتخاب و نمونه برداری خاک خاک مورد استفاده در این پژوهش از مزرعه تحقیقاتی اداره کل مرکز تحقیقات کشاورزی و منابعطبیعی واقع در شهر گرگان تهیه شده است و نمونه خاک بهصورت مرکب از عمق ۴۰- ۰ سانتیمتر تهیه و مقدار کافی از آن به گلخانه بخش تحقیقات منابع طبیعی منتقل شد. بعد از انتقال نمونه های خاکی جهت خشک نمودن آنها به مدت یک هفته در معرض هوا قرار داده شدند. ۳-۱-۲-۲- انتخاب و تهیه نهالها بهمنظور اجرای آزمایش گلخانهای نهالهای ۶ ماهه و یکدست، با متوسط ارتفاع، قطر ساقه و تعداد برگ، از نهالستان اداره کل مرکز تحقیقات کشاورزی و منابعطبیعی واقع در شهر گرگان تهیه شده و به گلخانه اداره کل مرکز تحقیقات کشاورزی و منابعطبیعی گروه منابعطبیعی منتقل گردیدند. در این تحقیق از دو گونه Eucalyptus microtheca و Eucalyptus camaldulensis استفاده شد. ۳-۱-۲-۳- کشت گیاه عملیات کاشت نهالها در گلدانهای پلاستیکی ۱ کیلوگرمی با ارتفاع ۱۵ سانتیمتر و دهانه ۱۰ سانتیمتر صورت گرفت. در هر گلدان تعداد یک نهال اکالیپتوس کاشته شد. کشت گلخانهای در شرایط یکسان و بهطور همزمان برای تیمارهای مختلف انجام شد. جزئیات مربوط به تیمارها در قسمتهای بعد توضیح داده خواهد شد. ۳-۱-۳- عملیات داشت در طول ۱۳ هفته عملیات داشت، روزانه دما و نور گلخانه کنترل گردید. آبیاری روزانه گلدانها با آب مقطر و سطوح مختلف عناصر سنگین به یک اندازه بهصورت حجمی یا وزنی صورت گرفت و رطوبت در حد ظرفیت مزرعه برای گلدانها اعمال گردید. با توجه به نتایج آزمون اولیه خاک مقدار ۱۵۰ گرم کود در چهار تقسیط به خاک هر گلدان اضافه گردید. در طول این دوره گیاهان از نظر آفات و بیماریهای گیاهی کنترل شدند. کلیه نهالها در گلخانه و در شرایط حداقل و حداکثر دما و رطوبت گلخانه به ترتیب ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتیگراد و ۶۰ تا ۸۰ درصد رطوبت نسبی نگهداری شدند. پس از ۲ ماه از استقرار کامل نهالهای اکالیپتوس در گلخانه، تیمارهای مختلف فلزات سنگین به طریقه ذیل بر روی نهالهای اکالیپتوس صورت گرفت. شکل (۳-۲) گیاهان اکالیپتوس در طول دوره داشت در گلخانه ۳-۱-۳-۱- اعمال تیمارهای فلزات سنگین خاک هوا خشک با بافت لومیرسی و عبور یافته از الک ۴ میلیمتری، در گلدانهای پلاستیکی ۱ کیلوگرمی توزیع شد. تیمارهای مختلف که هر کدام در سه سطح مختلف مربوط به عناصر: کادمیوم، مس، روی، سرب و مخلوطی از تیمارهای مذکور بوده است پرورش یافته و پس از رشد، نمونه برداری از ریشه، ساقه و برگ انجام گرفت. به منظور بررسی تاثیر فراهمی این تیمارها بر جذب عناصر در ریشه، ساقه و برگ دو گونه اکالیپتوس یک آزمایش با سه تیمار کادمیوم (غلظتهای ۵، ۱۰، ۱۵ppm )، سه تیمار مس (غلظتهای ۵، ۱۰، ۲۰ppm )، سه تیمار روی (غلظتهای ۱، ۳، ۱۰ppm )، سه تیمار سرب (غلظتهای ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ppm ) و سه تیمار مخلوط از این عناصر در سه سطح Cu(5) Zn(1) Pb(50) Cd(5)و Cu(10) Zn(3) Pb(100) Cd(10) و Cu(20) Zn(10) Pb(200) Cd(15) میلیگرم بر کیلوگرم، هر تیمار با ۳ تکرار برای دو گونه اکالیپتوس در نظر گرفته شد(شریعت و همکاران، ۱۳۸۹). جهت اعمال تیمارهای مس، روی، سرب و کادمیوم بدین صورت عمل شد که در تیمار شاهد فقط از آب مقطر به میزان ۱ لیتر در هفته استفاده شد. در حالیکه نهالهای موجود در دیگر تیمارها، غلظتهای مختلف عناصر سنگین مورد نظر را همراه با آب آبیاری بهصورت هفتگی دریافت مینمودند. برای فراهم نمودن غلظتهای عناصر سنگین Cd, Pb, Zn, Cuاستفاده شده در این آزمایش، بهترتیب از محلولهای Cd(No3)2, Pb(No3)2, ZnSo4, CuSo4 استفاده شد و غلظتهای مورد نظر در تیمارهای مختلف بر حسب میلیگرم بر کیلوگرم تهیه گردید. مقادیر ذکر شده محلولها، توزین شده و سپس بهطور کامل به خاک هر گلدان اضافه گردید. بهطوری که مقادیر مختلف عناصر سنگین در مقادیر یاد شده تا حد ممکن به طور یکنواخت در خاک پخش شود (عسگریلجایر و همکاران، ۱۳۹۲).
نوع سیستمهای تولیدی که تحت عنوان سلولهای تولیدی انعطافپذیر[۷] از آن نامبرده می شود تا حدودی از اصول اولیه تکنولوژی گروهی (که طراحی سلولها براساس آن است) فاصله میگیرند زیرا اصل متمایز بودن گروه ها (سلولها) در این نوع سیستمها کمرنگ می باشد. بدین معنی که به علت اتوماسیون، سلولها قادر به تولید انواع مختلفی از قطعات (خانواده قطعات) میباشند. شرکتها و موسساتی که به فروش کالاها یا خدمات اشتغال دارند، اغلب با مسئله فروش ظرفیت محدودی از یک کالای خاص در یک افق زمانی محدود روبرو هستند. چنانچه در بازار مشتریان متنوعی وجود داشته باشند که حاضر به پرداخت قیمتهای مختلف در قبال محصول دریافتی باشند، اغلب این امکان وجود دارد که با تنوع بخشیدن به محصول ، اقسام گوناگونی از مشتریان را هدف فروش قرار دهد. بدین ترتیب محصول را با قیمتهای متفاوتی به فروش رساند و به ازای یک محصول در یک زمان خاص یا ارائه خدمات با کیفیتی بالاتر ، وجه بیشتری را از مشتری دریافت کرد. بدین منظور باید نخست درباره نحوه قیمت گذاری و نیز تعداد محصولات تخصیص یافته به هریک از انواع مشتریان تصمیم گیری کرد. چگونگی انجام این تصمیم گیریها، موضوع بحث “مدیریت درآمد” است. مدیریت درآمد را میتوان بدین صورت تعریف کرد: هنر بیشینه سازی سود حاصله از ظرفیت محدودی از محصولات، در یک افق زمانی محدود، از طریق فروش هر محصول به مشتری مناسب در زمان مناسب و به قیمت مناسب. این مقوله، فعالیتهای نظیر متمایزسازی قیمت ورد کردن برخی از مشتریان در انتظار مراجعهی مشتریان سودده تر را شامل می گردد. در طول دهه گذشته در بسیاری از صنایع، مدیریت درآمد تبدیل به ابزاری حیاتی در بهبود و افزایش سطح سوددهی شرکتها شده است. یک شرکت ممکن است سود بسیاری را از دست بدهد فقط به این دلیل که قیمتهای تعیین شده از سوی او برای محصولاتش همراستا و هماهنگ با تقاضا نباشد. حجم بسیار زیادی از تحقیقات انجام شده بر یافتن استراتژی بهینه در قیمت گذاری پویا و تخصیص موجودی با هدف حداکثر کردن سود، تمرکز داشته است. شرکتهای هواپیمایی جزء اولین شرکتهایی بودند که این گونه استراتژی های پویا را در عمل پیاده کردند.در این پژوهش یک مسئله توام تولید سلولی – قیمت گذاری توسعه داده شده است. که با تعیین قیمت برای هر کالا در هر رده به منظور حداکثر کردن درآمد با تعیین میزان تولید هر کالا در هر دوره تاثیر آن را بر شکل سلول و نحوه تخصیص قطعات به سلولها بررسی می شود. ۲-۱ : ساختار پایان نامه ساختار این پایان نامه به شرح زیر میباشد: در فصل دوم مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه تولید سلولی پویا و مسائل قیمت گذاری صورت گرفته و مسائلی که توسط محققین مختلف در این زمینه مطرح گردیده است مورد بررسی قرار خواهند گرفت.در فصل سوم سیستمهای تولید سلولی پویا و مسئله قیمت گذاری تعریف و به طور مفصل تشریح خواهند شد. در ادامۀ این فصل به معرفی الگوریتمهای فرا ابتکاری ژنتیک و شبیهسازی تبرید[۸] که روشهای فرا ابتکاری[۹] برای حل مسائل NP-Completeمورد استفاده قرار خواهند گرفت، پرداخته خواهد شد. در قسمت اول فصل چهارم، مساله در غالب یک مدل ریاضی مدلسازی شده و سپس ضمن ارائه مثال و حل آن به بررسی صحت مدل ارائه شده پرداختهایم. در قسمت دوم، یک تحلیل حساسیت جامع از پارامترهای مختلف مدل ارائه و تشریح گردیده است. در قسمت سوم الگوریتمی بر مبنای روش های ژنتیک و شبیه سازی تبرید جهت حل مساله ارائه می شود. برای مقایسه نتایج بدست آمده با حل بهینه، ابتدا برخی مسائل با ابعاد پایین توسط نرمافزارLingo9 حل و سپس جوابهای بدست آمده و زمان پردازش لازم برای آنها با نتایج حاصل از روش های ژنتیک و شبیهسازی تبرید مقایسه میشوند و در نهایت در فصل پنجم به نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات برای انجام تحقیقات آتی مبادرت ورزیده می شود. فصل دوم ادبیات موضوع ۱-۲: مقدمه (مرور ادبیات): در این بخش یک مرور کامل ادبیات از کارهایی که در مسائل قیمت گذاری و طراحی سیستمهای تولید سلولی[۱۰](CMS) درحالت پویا را در دو زیر بخش به طریق زیر، ارائه میکنیم. به علت تعداد زیاد کارهای مربوط که در عناوین گفته شده پیادهسازی شده است، ما فقط بر روی مطالعات انجام شده اخیر تمرکز کردهایم. ۲-۲: مساله قیمت گذاری: از زمانی که لتلوود برای نخستین بار در سال ۱۹۷۲ راه حلی را برای مسئله مدیریت درآمد صنایع هواپیمایی ارائه نمود تاکنون مدلها وروش های حل گوناگونی که از تکنیک های گوناگون محاسباتی و ریاضیاتی بهره میجستنددر خطوط هواپیمایی و همچنین سایر صنایع نظیر هتلداری، اتومبیلهای کرایهای، حمل و نقل ریلی و. .. معرفی شده اند. ۱-۲-۲: مرور ادبیات قیمت گذاری پویا: در این فصل، ادبیات ارائه شده در زمینه قیمت گذاری پویا در مبحث مدیریت درآمد بررسی می شود. همانگونه که اشاره خواهد شد، مبحث قیمت گذاری پویا تنها یکی از مقوله های مورد بررسی در مدیریت درآمد است و در مورد ادبیات صورت گرفته بیشتر به این وجه از مفهوم مدیریت درآمد پرداخته شده است. مبحث مدیریتدرآمد[۱۱]، نخستین بار در چهار دهه پیش و در زمان رخداد بینظمیهای وسیع در وضعیت شرکتهای هوایی مطرح شد. میتوان مدیریتدرآمدرا بصورت “هنر فروش ظرفیتی محدود از کالا در زمان مناسب با قیمت مناسب"تعریف نمود. ابتدا تاریخچه مختصری از نحوه پیدایش و تکامل مدیریت درآمد ارائه میگردد و در ادامه، قیمت گذاری پویا در مدیریت درآمد بررسی می شود . توضیحات بیشتر در مورد منشا مدیریت درآمد و تاریخچه آن را میتوان در بلوبابا [۱۲]]۵۹[، اسمیت[۱۳]، لایمکولر[۱۴] و درو[۱۵] ]۷[، کراس [۱۶] ]۶۱[، دانلیوی[۱۷] ]۴۰[، و وینود [۱۸]]۸[ یافت. پیش از ۱۹۷۲، تقریبا تمامی تحقیقات مربوط به روشهای کمی و عددی ، در زمینه کنترل رزرواسیون بلیت، به موضوع رزرو مضاعف کنترلشدهمنحصر شده بود. محاسباتی که برای رزرو مضاعف انجام میگرفت، عمدتا به پیش بینی توزیع احتمال تعداد مسافرانی که در لحظه پرواز، برای سوار شدن به هواپیما حاضر بودند، وابسته بود. از اینرو، تحقیقات مفیدی در زمینه های پیش`بینی غیر تجمیعی، لغو رزرو توسط مسافران، مسافران غائب، و مسافران بدون جا انجام گرفت. موفقیت نسبی در پیادهسازی نتایج تحقیقات انجام شده در زمینه های پیش بینی و رزرو مضاعف کنترل شده، باعث کسب اعتبار بیشتر برای روشهای علمی کنترل رزرواسیون بلیت شد. در سالهای اولیه دهه ۱۹۷۰، برخی از خطوط هوایی دست به ابتکار جدیدی زدند. آنها قسمت محدودی از ظرفیت بعضی از محصولات کرایه ای[۱۹]خود را با تخفیف به مسافران ارائه نمودند. به گونه ای که مسافرانی که کرایههای متفاوتی پرداخته بودند، هم زمان در یک قسمت از هواپیما ، از خدمات مشابهی بهرهمند میشدند. به عنوان نمونه، BOAC ( برییتیش ایرویز[۲۰] فعلی) سرویس رزرو زودهنگام [۲۱] را ایجاد نمود که در آن، اگر مسافران حداقل ۲۱ روز قبل از پرواز ، بلیت خود را رزرو میکردند، کرایه کمتری از آنها دریافت میشد. این ابتکار باعث شد که این خط هوایی بتواند از بعضی صندلیهایی که پیش از این در پروازها خالی میماندند، به کسب درآمد بپردازد. اما این کار، آنها را با مسئله جدیدی روبرو کرد و آن مساله این بود که چه تعداد صندلی باید برای رزروهای دیر هنگام، که از آنها کرایه کامل و بدون تخفیف دریافت میشد، حفظ[۲۲]شود. اگر تعداد کمی صندلی کنار گذاشته میشد، هواپیما مجبور بود با صندلیهای خالی پرواز کند، که این نیز به معنای از دست رفتن درآمد بود. برای حل این معضل نمیشد برای تمامی پروازها از یک قاعده ساده، مثل حفظ درصد ثابتی از ظرفیت، برای رزروها دیرهنگام استفاده نمود. چرا که مسافران (در مورد نحوه رزرو بلیت) به عوامل زیادی از جمله کرایه ، برنامه سفر[۲۳]، فصل، روزی از هفته که پرواز درآن انجام می شود، ساعت پرواز و بسیار عوامل دیگر بستگی دارد. بدیهی است که انجام کنترل موثر و کارا بر صندلیهایی که با تخفیف ارائه میشوند، مستلزم ثبت و بررسی دقیق سوابق رزرو بلیت، گسترش قابلیت های سیستمهای اطلاعاتی و انجام تحقیق وتوسعه(R&D) دقیق بر روی قواعد کنترل موجودی صندلیها است. لیتلوود[۲۴]]۴۶[ که یکی از محققین برجسته BOAC بود، نشان داد که تقاضای رزرو بلیت با قیمت تخفیف یافته، تازمانی باید مورد پذیرش واقع شود که درآمد آن از درآمد مورد انتظار[۲۵] هر بلیتیکه در آینده با قیمت کامل رزو شود، بیشتر باشد. این قانون ساده کنترل موجودی صندلیها ، که قانون لیتلوود هم نامیده می شود، سرآغاز تحقیقاتی شد که به نام مدیریت بازده و بعدها به نام مدیریت درآمد شناخته شدند. در آمریکای شمالی ، آغاز توسعه و تحقیقات عمده در زمینه مدیریت درآمد، از زمانی بود که امریکن ایرلاینز[۲۶] ، سرویس های کرایه های فوق ارزان[۲۷] خود را از آوریل ۱۹۷۷ راه اندازی کرد، یعنی کمی قبل از آزاد سازی خطوط هوایی داخلی و بین الملل آمریکا. در طول بیست سال گذشته، سیستمهای مدیریت درآمد از شکل ساده کنترل تکمسیر[۲۸] خارج شدند و با تکامل تدریجی، به شکل کنترل بخشهای[۲۹] (پرواز)، و نهایتا به صورت کنترل مبدا- مقصد[۳۰] درآمدند. هر یک از این پیشرفتها نیازمند سرمایه گذاری در سیستمهای اطلاعاتی پیچیدهتر بود، اما سود حال از این سرمایه گذاریها بسیار عظیم و خیره کننده بود( به عنوان نونه رجوع کنید به اسمیت، لایمکولر و درو]۷[و کراس]۶۱[.) در ۱۹۹۹، اکثر خطوط هوایی بزرگ دنیا و تعداد زیادی از خطوط هوایی کوچک، توانایی مدیریت درآمد را (البته در سطوح متفاوت) کسب کردند.سایر خطوط هوایی کوچک و همچنین خطوط هوایی بین المللی، در بازارهایی که به تازگی آزاد( خصوصی) شده اند، نیز پیاده سازی مدیریت درآمد را آغاز نموده اند. گزارشهایی حاکی از موفقیت مدیریت درآمد در خطوط هوایی بسیار فراوان است و این امر، راه را برای استفاده از مدیریت درآمد در سایر بخشهای حمل و نقل( زمینی، ریلی، دریایی و . . .) و همچنین بسیاری از بخشهای خدماتی، باز کرده است. علاوه بر بررسی چگونگی قیمت گذاری و رزرو بلیت در صنایعی همچون خطوط هوایی، مبحث عمده دیگری که در مدیریت درآمد مورد بررسی قرار میگیرد، قیمت گذاری پویای[۳۱] کالاهای قابل عرضه در افق زمانی معین است. در سالهای اخیر شاهد پیشرفت زیادی در راستای پذیرش استراتژی های قیمت گذاری پویا و توسعه این روشها از خرده فروشیها به سایر صنایع بودهایم کوی[۳۲] ]۵۷[. در این راستا میتوان سه عامل عمده زیر را به عنوان دلیل این پدیده برشمرد: افزایش دسترسی به داده های مربوط به میزان تقاضا تسهیل تغییر قیمتها با بهره گرفتن از تکنولوژیهای نوین فراهم آمدن ابزارهای لازم جهت آنالیز داده های مربوط به میزان تقاضا و قیمت گذاریهای پویا. تعیین قیمت مناسبی که برای ارائه یک کالا باید از مشتری مطالبه شود، کاری پیچیده است که شرکتها برای انجام آن، نهتنها باید از هزینه های عملیاتی و نیز در دسترس بودن ذخایر مناسب آگاهی داشته باشند، بلکه بایستی از میزان ارزش کالای مربوطه برای مشتری و چگونگی تغییر تقاضای کالا در آینده نیز با اطلاع باشند. بنابراین جهت مطالبه قیمتی صحیح از مشتریان، شرکتها باید اطلاعات کافی در موردمشتریان خود داشته باشند از سوی دیگر بتوانند قیمتهای خود ر ا با کمترین هزینه ممکن تغییر دهند. تا چندی پیش، شرکتها هیچیک از دو عامل لازم یاد شده را برای قیمت گذاری محصولات خود در دست نداشتند. شرکتها دارای توانایی اندکی برای پیگیری اطلاعات مربوط به مشتریان و سلایق آنها بودند و از سوی دیگر، هزینه های تغییر قیمتها نیز بسیار چشمگیر بود. امروزه چه در اینترنت و چه در فروشگاههای زنجیرهای، تکنولوژیهای نوین به فروشندگان اجازه میدهد که انواع اطلاعات را در مورد مشتریان خود بدست آورند. با توجه به سادگی تغیر قیمتها، به ویژه در فروشگاههای اینترنتی، استراتژی های قیمت گذاری پویا و به ویژه سیاست قیمت گذاری کاهشی برای بسیاری از شرکتها شناخته شدهاست و این شرکتها همچون فیرمارکت[۳۳]، کامپ یواسای[۳۴]، لندزاند[۳۵]،و جیسیپنی[۳۶] از این سیاستها در سیستم فروش خود استفاده می کنند. با وجود اینکه تغییر قیمتها در فروشگاههای زنجیرهای همچنان پرهزینه است اما با به اجرا درآمدن تکنولوژیهای جدیدی همانند سیستمهای قیمت گذاری پوستهای الکترونیکی[۳۷] ، این هزینهها به شدت کاهش خواهند یافت. این پیشرفتهای تکنولوژیکی زمینه را برای فراهمکنندگان سرویسهای قیمت گذاری پویا، که ابزارهای پشتیبانی تصمیم گیری را برای قیمت گذاری پویا[۳۸] ارائه میکنند(DPOSP) ، مهیا نموده است. با وجود توانایی محدودی که امروزه برای تغییر قیمتها وجود دارد با این حال، اولین استفاده کنندگان از نرم افزارهای قیمت گذاری پویا ، اخبار زیادی را در مورد بهبود عملکرد مالی خود گزارش دادهاند. مرکز تحقیقاتی ایامآر پیش بینی کرده است که بازار فروش نرمافزارهای مربوط به قیمت گذاریهای پویا در سال ۲۰۰۵ به ۵۰۰ میلیون دلار برسد(.جیرارد[۳۹]]۳۳[.) هرچند که سیاستهای فروش و روشهایی که برای عرضه کالا به کار میروند، بسیار متفاوت هستند، اما این سیاستها را میتوان به دو دسته کلی، مکانیزم قیمتهای از پیش تعیین شده[۴۰] و مکانیزم کشف قیمتها[۴۱] ، تقسیم نمود. در مکانیزم قیمتهای از پیش تعیین شده، یک قیمت خاص از سوی فروشنده تعیین و به مشتری ارائه می شود که وی می تواند اقدام به خریدکالای مربوطه کند و یا اینکه از خرید کالا صرف نظر نماید. در مکانیزم کشف قیمت، همانند مکانیزمی که در حراج و یا مزایده[۴۲] دیده می شود، قیمت بر اساس تقاضاهای رسیده تعیین می شود. برای بررسی ادبیات مربوط به مکانیزم کشف قیمت میتوان به کلمپرر[۴۳] ]۵۸[ ویا مکآفی[۴۴] ومکمیلان[۴۵] ]۶۲[ مراجعه نمود. در گذشته شرکتها برای مدتهای طولانی قیمتهای مربوط به کالا و یا خدمات خود را ثابت نگاه میداشتند.دلیل عمده این امر، نداشتن اطلاعات دقیق از تقاضا، هزینه های نسبتا زیاد تغییر در قیمتها و نیز سرمایه گذاری نسبتا زیاد مورد نیاز برای برطرف کردن نیازمندیهای سخت افزاری و نرم افزاری لازم برای به کاربردن استراتژی های قیمت گذاری پویا بود. در قیمت گذاری پویا، فروشنده قیمتها را در طول زمان بر اساس عواملی همچون، زمان باقیمانده تا انتهای بازه فروش، اطلاعات مربوط به تقاضا و نیز در دسترس بودن موجودی کافی تغییر میدهد. با توجه به هدف تعادل عرضه و تقاضا، اولین کاربرد علمی روشهای قیمت گذاری پویا در صنایعی است که تغییر ظرفیت در کوتاه مدت در آنها امری دشوار است. مثالهای عملی چنین صنایعی، خطوط هوایی، خطوط کشتیرانی، هتلداری و اتفاقات ورزشی میباشند، که در بیشتر این صنایع، تغییر قیمتهای ارائه کالا و خدمات می تواند با هزینه کمی صورت پذیرد. در مقابل، در صنایعی همچون فروشگاههای زنجیرهای که در آنها میزان موجودی در کوتاه مدت بسیار انعطاف پذیر میباشد، بیشتر توجهها بر روی بهبود مدیریت میزان موجودی میباشد.پیشرفتهای حاصل شده در زمینه تکنولوژی اطلاعات وتجارت الکترونیکی[۴۶]، نقش بسیار مهمی را در پیشرفتهای حاصل در مدیریت موجودی در این صنایع ایفا نموده است. با وجود پیشرفتهای قابل توجه در کاهش هزینه های مربوط به زنجیره تامین[۴۷] از طریق مدیریت موجودی، هنوز هم درصد زیادی از فروشگاههای زنجیرهای هر ساله مبالغ زیادی را به دلیل مازاد موجودی و یا فروشهای از دست رفته، از دست می دهند. با توجه به این مسئله، اکنون تعداد زیادی از این فروشگاهها توجه بیشتری نسبت به بعد تقاضا در رابطه بین عرضه و تقاضا از خود نشان می دهند و سعی دارند سیاستهای قیمت گذاری خود را مورد بازنگری قرار دهند. ۲-۲-۲: طبقه بندی ادبیات قیمت گذاری پویا برای بررسی کامل مدلهای ارائه شده در زمینه قیمت گذاری پویا، میتوان به دو مقاله مرور ادبیات از المغربی[۴۸]]۸۰[ و بیتران[۴۹]]۳۵[ مراجعه نمود. در قیمت گذاری پویا ، به راحتی میتوان مشاهده نمود که مسئله قیمت گذاریای که یک فروشنده کالاهای دارای عمر زیاد[۵۰] همانند یک دستگاه یخچال، با آن روبرو میباشد با مسئله قیمت گذاری فروشندهایکه سعی دارد لباسهای تابستانی خود را در انتهای تابستان به فروش برساند، متفاوت است. هر چند که هر دو فروشنده، باید در مورد چگونگی قیمت گذاری کالا خود در باقیمانده افق زمانی فروش تصمیم گیری نمایند، اما عواملی که تصمیم گیری آنها را تحت تاثیر قرار می دهند کاملا متفاوت هستند. میتوان سه عامل تعیین کننده ای را که نوع مسئله قیمت گذاری پویایی که یک فروشنده با آن روبرو است را تعیین مینمایند، به صورت زیر بیان نمود: ۱-۲-۲-۲: امکان تدارک مجدد[۵۱] یا عدم امکان تدارک مجدد موجودی(R/NR) امکان تجدید موجودی در طول بازه فروش، در واقع تعیین مینماید که آیا فروشنده قبل از شروع بازه فروش ، بایستی در مورد میزان موجودی خود تصمیم بگیرد یا اینکه در طول بازه فروش نیز می تواند اقدام به تجدید موجودی خود نماید. برای کالاهایی که دارای بازه فروش کوتاهی میباشند، همانند کالاهایی که بر اساس مد[۵۲] ارائه میشوند و یا کالاهایی که تنها در یک بازه کوتاه خاص در طول سال ارائه میشوند و از سوی دیگر، دارای مدت زمان تدارک زیادی نیز هستد، امکان تجدید موجودی وجود ندارد. در چنین مواردی،فروشنده باید در مورد قیمت ارائه کالاهای خود با توجه به میزان موجودی معینی که در دست دارد، تصمیم گیری نماید. ۲-۲-۲-۲: تقاضای مستقل یا وابسته در طول زمان(D/I) میزان تقاضا در طول چند دوره، در صورتی می تواند وابسته باشد که کالای ارائه شده، با دوام باشد، یا اینکه اطلاعات مشتری در مورد کالای مربوطه، نقشی را در رابطه با خرید کالا ایفا نماید. در مورد این کالاها، اطلاعات مشتریان نسبت به کالا می تواند بر تصمیم گیری آنها برای خرید و نیز هزینهای که آنها برای خرید کالای مربوطه حاضر به پرداخت هستند، تاثیر بگذارد. به طور کلی، در ابتدای فروش کالایی جدید، خریداران دارای اطلاعات کمی در مورد کالای مربوطه میباشند و فروشنده می تواند با انجام تبلیغات، بر مشتریان خود اثرگذار باشد. در مقابل برای کالاهایی که با دوام محسوب نمیشوند، تقاضا در هر دوره فروش را میتوان مستقل از تقاضا در سایر دوره های فروش دانست و فروش فعلی نمیتواند تاثیری بر فروشهای بعدی داشته باشد. این خصوصیت در مورد بسیاری از کالاها مانند شیر و یا نان صادق است که در مورد آنها، مشتری خریدهای متوالیای را در طول زمان انجام میدهد. در مورد محصولات مربوط به مد و یا محصولات فصلی، بازه فروش به قدری کوچک است که میتوان از تاثیر اطلاعات حاصل شده برای خریداران کالا، بر روی سایر مشتریان صرف نظر نمود. ۳-۲-۲-۲: مشتریان نزدیک بین [۵۳]یا استراتژیک[۵۴](M/S) رفتار مشتریان در خرید کالا، سیاست فرشنده را در زمینه قیمت گذاری کالاهای خود در طول بازه فروش تحت تاثیر قرار میدهد. یک مشتری نزدیکبین، در صورتیکه قیمت ارائه شده در مورد کالای مورد نظر وی، کمتر از حدی باشد که کالا برای وی ارزش دارد، اقدام به خرید کالا مینماید، بدون اینکه قیمت کالا در آینده را مدنظر قرار دهد. در مقابل، یک مشتری استراتژیک، هنگامیکه اقدام به خرید می کند، رفتار قیمتها را در آینده مورد توجه قرار میدهد و با توجه به این رفتار، اقدام به خرید کالا مینماید. قیمت گذاری کالاهایی که در فروش آنها، فروشنده با مشتریان استراتژیک رو به روست دارای پیچیدگی بیشتری میباشد،چرا که فروشنده باید تاثیر قیمتهای آینده و قیمتهای کنونی را با همدیگر، برای قیمت گذاری کالای خود، مورد توجه قرار دهد. علاوه بر سه عاملی که مطرح گردید، عوامل زیاد دیگری میتوانند بر روی سیاستهای قیمت گذاری پویا موثر باشند. همانند هزینه های تغییر قیمتها، فصلی بودن کالا، تغییرات ناگهانی در تقاضا و قوانین تجاری مربوطه. لیکن با توجه به سه عامل بررسی شده میتوان مسائل قیمت گذاری پویای موجود درادبیات را به شکل مناسبی طبقه بندی نمود. اکنون به بررسی ادبیات مربوط به قیمت گذاری پویا در مدیریت درآمد میپردازیم. مدلهای مختلفی جهت بررسی چگونگی تصمیم گیری در زمینه قیمت گذاری ارائه شده است که میتوان در این راستا، به مدلهای( بیتران[۵۵] و همکاران]۳۵[) ،( بیتران و ماندسچین[۵۶]]۳۴[)، (فنگ[۵۷]و گالگو[۵۸]]۸۹[)، (گالگو و وانرایزین[۵۹]]۳۲[)، (اسمیت[۶۰] و آچابال[۶۱]]۶۵[) و (ژائو[۶۲] و ژنگ[۶۳]]۸۲[) اشاره نمود.مفروضات معمول در این مقالات عبارتند از: شرکتها در یک محیط غیر رقابتی فعالیت مینمایند طول بازه فروش معین است شرکت دارای موجودی معینی در ابتدای بازه فروش بوده و امکان تدارک مجدد موجودی وجود ندارد. سرمایه گذاری در موجودی، یک هزینه از دست رفته می باشد. میزان تقاضا با افزایش قیمت کاهش می یابد. کالاهایی که تا انتهای بازه به فروش نرسیدهاند، دارای ارزش اسقاطی می باشند. مفروضات ارائه شده ، بر فروش بخش زیادی از کالاهای ارائه شده در فروشگاههای زنجیرهای منطبق میباشد که در مورد آنها، بعنوان مثال زمان مورد نیاز برای تهیه کالاهای فصلی و یا کالاهای مربوط به مد در حدود سه تا شش ماه است، در حالیکه بازه فروش آنها کوتاه و معمولا کمتر از ۱۲ هفته میباشد. در نتیجه، با توجه به میزان معین موجودی در دست، بدون امکان تجدید موجودی، هدف قیمت گذاری کالاهای در دست به منظور بیشینه کردن میزان سود مورد انتظار در طول بازه فروش است. این مفروضات به جز فرض اول، در بسیاری از ابزارهای پشتیبانی تصمیم قیمت گذاری نیز در مورد استفاده هستند.
توجه: ۱- زمان و نوع فعالیتهای اجرایی پایان نامه، حتیالامکان باید با مندرجات جدول منطبق باشد. ۲- حداقل زمان قابل قبول برای پیشبینی مراحل مطالعاتی و اجرایی پایان نامه کارشناسی ارشد ۶ ماه و حداکثر ۱۲ ماه میباشد. تذکر: اساتید راهنما و مشاور موظف هستند قبل از پذیرش پروپوزال، به سقف ظرفیت راهنمایی و مشاوره خود توجه نموده و در صورت تکمیل بودن ظرفیت پذیرش، از امضاء این فرم و یا در نوبت قرار دادن آن و ایجاد وقفه در کار دانشجویان جداً پرهیز نمایند. بدیهی است در صورت عدم رعایت موازین مربوطه، مسئولیت تأخیر در ارائه پروپوزال و عواقب کار، متوجه گروه تخصصی خواهد بود. ۸- صورتجلسه گروه تخصصی نام و نامخانوادگی دانشجو: محسن محبی نیلکی امضاء تاریخ نام و نامخانوادگی استاد یا استادان راهنما امضاء تاریخ ۱هادی زاینده رودی (عضو هیأت علمی دانشگاه ……………………) ۲- (عضو هیأت علمی دانشگاه ……………………) نام و نامخانوادگی استاد یا استادان مشاور امضاء تاریخ ۱- (عضو هیأت علمی دانشگاه ……………………) ۲- (عضو هیأت علمی دانشگاه ……………………) نام و نامخانوادگی عضو کمیته نظارت بر تحقیق امضاء تاریخ ۱- (عضو هیأت علمی دانشگاه ……………………) شورای گروه تخصصی …………………………………..در تاریخ ………………………. در محل ………………………. با حضور اعضای مربوطه خانم تشکیل و موضوع پایاننامه ـــــــــــــــ..محسن محبی نیلکی با عنوان آقای پخش بار اقتصادی با سوخت های چندگانه با بهره گرفتن از الگوریتم IPSO بررسی و به تصویب رسید. نام و نامخانوادگی اعضای شورا امضاء تاریخ ۱-هادی زاینده رودی ۲-علیمراد خواجه زاده ۳-فرشید کی نیا ۴- ۵- ۶- نام و نامخانوادگی مدیرگروه: فرشید کی نیا امضاء تاریخ تذکر: لازم است پروپوزال دانشجویان از تاریخ تأیید در شورای گروه تخصصی تا زمان طرح در شورای پژوهشی دانشکده بیشتر از یکماه نگذرد. تذکر: لازم است قبل از تصویب پروپوزال در شورای پژوهشی دانشکده، شرایط احراز و ظرفیت پذیرش اساتید راهنما و مشاور مطابق بخشنامههای مربوطه توسط پژوهش دانشکده کنترل شود. ۹- صورتجلسه شورای (پژوهشی) دانشکده: خانم موضوع و طرح تحقیق پایان نامه ـــــــــــــ .محسن محبی نیلکی . دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد گروه برق آقای گرایش قدرت که به تصویب کمیته گروه تخصصی مربوطه رسیده است، در جلسه مورخ ………………………. شورای (پژوهشی) دانشکده طرح شد و پس از بحث و تبادل نظر مورد تصویب اکثریت اعضاء قرار گرفت. ردیف نام و نامخانوادگی نوع رأی (موافق یا مخالف) محل امضاء
شکل ۲-۶ ساختار شیمیایی رنگینه C.I. Basic blue 3 ……………………………..15 شکل ۲-۷ ساختار شیمیایی رنگینه C.I. Disperse blue 56 ……………………………….15 شکل ۲-۸ ساختار شیمیایی رنگینه C.I. Disperse red 1 ………………………………16 شکل ۲-۹ واکنش احیا و اکسیداسیون در رنگینه های خمی ………………………..۱۷ شکل ۲-۱۰ ساختار شیمیایی رنگینه C.I. Reactive orange 16 …………………..18 شکل ۲-۱۱ساختار شیمیایی یک رنگینه کرومی ……………………………………..۱۹ شکل ۲-۱۲ گرافیت ………………………………………………………………….۳۱ شکل ۲-۱۳ الماس……………………………………………………………………۳۱ شکل ۲-۱۴ لانسدیلایت…………………………………………………….۳۱ شکل ۲-۱۵پدیده کنگرهای شدن (تبدیل ساختارهای پنجضلعی و هفتضلعی) تحت بارهای محوری…..۳۵ شکل ۲-۱۶ سطح مقطع دسته نانولولهها……………………………………………۳۵ شکل ۲-۱۷ تولید ناخواسته اتصالات T شکل، Y شکل و یک چهارراهی………………۳۷ شکل ۲-۱۸ درپوش نانولوله در زوایای مختلف…………………………………….۳۸ شکل ۲-۱۹ واکنش نانولوله تک جداره تحت انواع بارمحوری فشاری………………….۳۹ شکل ۲-۲۰ یک ترانزیستور نانولولهای……………………………………………۴۰ شکل ۲-۲۱ نمای شماتیک از روش تخلیه قوس الکتریکی…………………….۴۵ شکل ۲-۲۲ مکانیسم تشکیل نانولوله کربنی……………………………………………….۴۶ شکل ۲-۲۳ تبخیر لیزری یک هدف گرافیتی……………………………………………۴۸ شکل ۲-۲۴ ساختار پلی آنیلین ………………………………………………………………۵۱ شکل ۳-۱ ساختار شیمیایی رنگزای مستقیم آبی ۱۹۹ ……………………………………..۵۵ شکل ۳-۲ میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) ………………………………….58 شکل ۳-۳ طیفسنجی مادونقرمز تبدیل فوریه (FT-IR) ………………………………58 شکل ۵-۱- تصویر میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) از MWCNT………….72 شکل ۵-۲ طیف FT-IR برای پلی آنیلین ……………………………………….۷۲ چکیده در این مطالعه، کاربرد نانولوله کربنی پوشش دادهشده با پلی آنیلین برای حذف سریع رنگزای آبی مستقیم ۱۹۹ از محلولهای آبی موردمطالعه قرار گرفت. تأثیر متغیرهای مؤثر بر فرایند رنگبری نظیر مقدار جاذب، غلظت رنگزا، PH محلول و زمان تماس بررسی شد. نانولوله کربنی تهیه و نشاندن پلیمر آنیلین بر روی آن توسط تکنیکهای SEM و FT-IR تأیید شدند. ایزوترم حالت تعادل با مدلهای جذب لانگمویر و فرندلیش بررسی گردید. نتایج نشان داد که رنگزای آبی مستقیم ۱۹۹ از ایزوترم لانگمویر تبعیت میکند. مدل شبه مرتبه اول و دوم برای بررسی سینتیک دادهها استفاده شد. فرایند جذب رنگزای آبی مستقیم ۱۹۹ از معادله سینتیکی شبه مرتبه دوم تبعیت میکند که نشان میدهد فرایند بوسیله جذب فیزیکی قابلکنترل است. در این تحقیق مشخص شد که واکنش خود به خودی است. نتایج نشان میدهد که نانوکامپوزیت پلی آنیلین/MWCNT میتواند بهعنوان یک جاذب کارآمد برای حذف رنگزای آبی مستقیم ۱۹۹ از محلولهای آبی مورداستفاده قرار گیرد. کلمات کلیدی: نانوکامپوزیت، MWCNT، پلی آنیلین، رنگزای آبی مستقیم ۱۹۹، جذب سطحی، ایزوترم جذب فصل اول کلیات تحقیق ۱-۱- مقدمه آب حیاتیترین ماده ایست که انسان به آن نیازدارد، لذا کیفیت آنیکی از دغدغههای همیشگی بشر بوده است. بهرغم منابع بالقوه عظیم موجود، در بسیاری از بخشهای جهان آب خالص برای برآوردن نیازهای آدمی ناکافی میباشد. این وضع تا حدی به سبب تغییر الگوهای مصرف و نیز پیشرفتهای صنعتی و کشاورزی و رشد جمعیت جهان میباشد. بهرغم اینکه تقریباً سهچهارم سطح زمین را آب تشکیل میدهد، ولی اکثر این آبها به دلایل مختلف قابلاستفاده نیستند و تنها بخش کوچکی از آن کاربرد دارد [۸]. امروزه صنعت نساجی در جهان و در کشور ما بهشدت گسترشیافته است و با مصرف هزاران نوع مواد شیمیایی رنگزا، حدود ده هزار رنگ مختلف با تولید جهانی سالیانه بیش از ۷۰۰ هزار تن رنگ تولید میکنند. ازاینرو مقدار حدود ۱۰%-۵% از طریق پساب صنعت نساجی و رنگرزی وارد محیطزیست میگردد[۱۱۲،۹۳]. رنگزاها و پیگمان های شیمیایی و طبیعی زیادی نظیر رنگزای مستقیم بهمنظور رنگرزی در صنایع نساجی مورداستفاده قرار میگیرند [۸۹]. رنگزاهای مستقیم دارای گروه سولفونات در ساختار خود بوده و جزء رنگزاهای آنیونیک محسوب میشوند. از این رنگزا عموماً برای رنگرزی کالاهای سلولزی استفاده میشود [۳]. در کنار توسعه صنعت رنگرزی، حجم بالایی از فاضلاب حاوی رنگ نیز تولید میگردد [۶۵]. تخلیه پسابهای تصفیه نشده و یا با تصفیه ناکافی حاوی مواد رنگزا میتواند باعث اختلالاتی در محیطزیست شود. این رنگها عموماً با فیبرهای نساجی نظیر کتان پیوند کووالانسی برقرار میکنند و به دلیل قابلیت تجزیهپذیری کم و استفاده گسترده از آن ها، سبب تأثیراتی بر فرآیندهای متداول تصفیه پساب صنایع نساجی در چند دهه اخیر شده است[۱۱۴،۵۰]. امروزه تخلیه پساب این صنایع به آبهای طبیعی باعث مشکلات جدی شده است. این ترکیبات رنگی برای زندگی آبزیان سمی بوده و باعث تخریب محیطزیست میگردند و در سالهای اخیر قوانین مرتبط با آلایندههای رنگی در سراسر دنیا روزبهروز سختگیرانهتر شدهاند[۹۷،۸۹،۵۹].حضور آلایندههای رنگی حتی در مقادیر کمتر از یک میلیگرم در لیتر ازنظر ظاهری مهم و قابلرؤیت میباشند[۷۲]. کنترل آلودگی پسابهای صنعتی در سالهای اخیر بیشتر موردتوجه عمومی و سازمانهای طرفدار محیطزیست قرارگرفته است. ۱-۲- بیان مسئله در طول سالیان دراز آلودگی آب یکی از مسائل مهمی است که موردتوجه محققین قرارگرفته است. روشهای متنوعی جهت حذف آلودگی آن، بکار رفته است. رنگزا اولین آلاینده شناختهشده در پسابها است. این مواد به دلیل دارا بودن ترکیبات پیچیده آلی، در برابر نور، شستشو و حملات میکروبی مقاوم هستند. به همین دلیل، بهراحتی قابلتجزیه نیستند. پسابهای رنگرزی صنایع نساجی، یکی از بزرگترین منابع آلودگی هستند که اثرات مخربی را به محیطزیست وارد میکنند، لذا تصفیه و حذف رنگزاهای موجود در پسابهای حاصل از فعالیتهای صنایع نساجی حائز اهمیت فراوان است. در طول سالهای گذشته روشهای متنوعی جهت حذف مواد رنگزا از آب بکار رفته است. جدیدترین روش برای حذف رنگزا بر اساس فناوری نانو میباشد. در این تحقیق از نانوکامپوزیت ها بهعنوان نانو جاذبهای قوی جهت حذف مواد رنگزا استفاده میشود. ۱-۳- سوابق مربوطه روشهای شیمیایی و فیزیکی زیادی نظیر انعقاد شیمیایی، اکسیداسیون، جداسازی غشایی و روشهای متداول بیولوژیکی برای حذف مواد رنگزا از پساب صنایع نساجی موردبررسی قرار گرفتهاند. هرچند این روشهای بیولوژیکی و شیمیایی روشهای مؤثری در حذف مواد رنگزا میباشند، اما نیازمند تجهیزات و انرژی زیادی بوده یا فاقد توجیه اقتصادی میباشند و اغلب باعث تولید محصولات جانبی نامطلوبی میگردند [۷۵،۳۷]. امروزه فرایند جذب سطحی به دلیل کارآمد بودن، طراحی ساده و هزینه کم بهعنوان گزینهای جهت حذف بهینه مواد رنگزا در محلولهای آبی مطرح است. این روش توانایی حذف ترکیبات آلی و غیرآلی نظیر فلزات، مواد رنگزا و ترکیبات تولیدکننده بو را دارا میباشند [۴۱]. برای حذف رنگ از پساب جاذبهای متعددی مانند جلبک، پوسته گندم، پوسته برنج، پوسته بادامزمینی، الیاف شیشه، کنجاله پوست سویا، پوست پرتقال و کیتوسان مورداستفاده قرارگرفته است [۸۵،۷۴،۳۲،۲۹،۲۴]. استفاده از نانوکامپوزیت ها برای جذب مواد آلاینده از پساب نسبتاً جدید میباشد [۹۹،۹۸]. براین اساس نانوکامپوزیت پلی آنیلین/MWCNT سنتز شده و مستقیماً جهت حذف رنگزای مستقیم آبی ۱۹۹ از پساب مورداستفاده قرار خواهد گرفت. ایده اصلاح سطح این دسته از مواد جاذب در طی چند سال اخیر مطرحشده است و هنوز کارهای تحقیقاتی چندانی بر روی سطح نانوکامپوزیت MWCNT به ثبت نرسیده است. ۱-۴- فرضیهها با بهینه کردن نانو جاذب MWCNT و تهیه نانو کامپوزیت پلی آنیلین/MWCNT میزان حذف رنگزای مستقیم آبی ۱۹۹ تغییر میکند. به کمک نانوکامپوزیت پلی آنیلین/ MWCNT میتوان رنگزای مستقیم آبی ۱۹۹ را از محیطهای آبی بهخوبی حذف کرد. در حذف رنگزای مستقیم آبی ۱۹۹ از محیطهای آبی، پارامترهایی چون: PH، غلظت رنگزا، مقدار نانو جاذب و زمان فرایند مؤثر بوده و بهینه میگردند. ۱-۵- اهداف تحقیق هدف علمی تحقیق: دستیابی به روشی سریع، کمهزینه، بدون استفاده از حلال آلی و درعینحال روشی با کارایی بالا جهت حذف رنگ از محلولهای آبی است. اهداف کاربردی تحقیق: حذف رنگزای مستقیم آبی ۱۹۹ از محیطهای آبی با بهره گرفتن از نانوکامپوزیت پلی آنیلین/MWCNT. ۱-۶- جنبه نوآوری تحقیق در این کار از نانوکامپوزیت پلی آنیلین/MWCNT برای حذف رنگزای آبی مستقیم ۱۹۹ استفاده میشود. شایانذکر است که از این جاذب برای حذف رنگزای مستقیم آبی ۱۹۹ از محیطهای آبی اولین بار در این پروژه مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. فصل دوم ادبیات و پیشینه تحقیق ۲-۱- تعریف اصطلاحات و متغیرها
دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه دانشکده تحصیلات تکمیلی پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری (M.A) عنوان: نقش گردشگری بر بهبود اوضاع اقتصادی شهرستان پاوه با بهره گرفتن از مدل SWOT استاد راهنما: دکتر مسلم رستمی نگارنده: شنو منوچهری شهریور ماه ۱۳۹۴ تقدیم به : پدر و مادر عزیزم که تمامی زندگیم ثمره محبتهای بی دریغ آنهاست. در برابر وجودگرامیتان زانوی ادب بر زمین مینهم و با دلی مملو از عشق، محبت و خضوع بر دستانتان بوسه می زنم و با تمام وجود فریاد میزنم و با رساترین آهنگ میگویم که دار و ندارم را مدیون شما، هستم و با تمام زبانهای دنیا میستایمتان و مقامتان را ارج مینهم.سرو وجودتان همیشه سر سبز و استوار عمرتان تا ابد پاینده باد. تقدیم به همسرم که در طول این پروژه همواره پشتیبانم بوده اند تشکر و قدردانی اکنون که به یاری خداوند متعال و رحمت بیکرانش این مقطع تحصیلی را نیز به پایان رسانیده ام لازم می دانم از تمامی کسانی که مرا در این راه یاری کرده اند تشکر و قدردانی نمایم. بدین وسلیه از استاد بزرگوار جناب آقای دکتر مسلم رستمی که بزرگوارانه با نظرات ارزشمند و مساعدت های بی دریغشان، رهگشای انجام تحقیق شدند، کمال تشکر وقدردانی را دارم. و همچنین از همراه همیشگی و همسر مهربان و تمامی دوستانی که مرا در انجام این تحقیق یاری رسانده اند کمال تشکر و قدر دانی را دارم. فهرست مطالب چکیده: ۱ فصل اول: کلیات پژوهش ۱-۱ مقدمه ۳ ۱-۲ بیان مسأله ۵ ۱-۳ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ۹ ۱-۴ پیشینه تحقیق ۱۲ ۱-۵ اهداف مشخص تحقیق ۱۹ ۱-۵-۱- اهداف کلی: ۱۹ ۱-۵-۲-اهداف ویژه: ۱۹ ۱-۶ سؤالات تحقیق: ۱۹ ۱-۷ فرضیه های تحقیق: ۱۹ ۱-۸ روش تحقیق ۲۰ ۱-۹ گردآوری داده ها ۲۰ ۱-۱۰ حجم آماری و حجم نمونه ۲۱ فصل دوم: مبانی نظری ۲-۱ مقدمه ۲۳ ۲-۲ واژه گردشگری ۲۴ ۲-۳ تعاریف و مفاهیم گردشگری ۲۴ ۲-۴ گردشگر ۲۵ ۲-۵ برنامه ریزی گردشگری ۲۶