در آغاز ، عراق ،با دو شهر بصره و کوفه به عنوان ” عراقین ” پدید آمد و بعد ها با پیدایش بغداد نقش مهمتری را در جهان اسلام عهده دار شد ( جعفریان ،۲/۳۶۹). اکثر لایه های اجتماعی تشکیل دهنده شهر بصره تا مدتها پس از واقعه جمل ، عثمانی مذهب بودند ولی پس از آن به جهت نفوذ معتزله تا حدودی تعدیل شد. ( بلاذری، انساب الاشراف ،۳/۲۹). مورخین و اکثر منابع تاریخی شهر بصره را عموماً شهری عثمانی می دانند اما قرائن و شواهد فراوانی وجود دارد که نشان می دهند که در سده های اول و دوم هجری شیعیانی در این شهر سکونت داشته اند (ر.ک : دینوری ،۱/۲۳۷) . حکم بر عثمانی بودن عموم لایه های اجتماعی بصره می تواند ناشی از تاثیر عثمانی ها بر تاریخ نگاری باشد . چون می توان گفت آغاز و رشد شیعه امامی در بین قبایل عراق از نواحی بصره و کوفه بوده است .در هر حال در بین قبایل مختلف گرایش به اهل بیت وجود داشته و عده ای از لایه های اجتماعی شهر بصره نیز شیعه بودند هرچند که این شهر در قرن اول عثمانی مذهب بوده و با امامت علی (ع ) مخالفت می کرد (طبری ،۴/۱۴۶ ). در ابتدای تاسیس شهر بصره حدود سی و پنج هزار نفر سکنه داشت و بافت جمعیتی شهر بصره قدیم عبارت بود از از مسیحیانی که حدود شش هزار نفر بودند ، فارسها که آنها هم حدود شش هزار نفر بودند ،و بقیه جمعیت بصره متشکل از اعرابی بود که عده کثیری از آنها عثمانی مذهب بودند . هر چند عده قلیلی از شیعه مذهبان و نژاد ترک نیز در بافت اولیه این شهر وجود داشت ( دایره المعارف اسلامی ،۷/۳۰۳) جمعیت بصره از پنج قبیله مهم تشکیل می شد که عبارت بودند از : ۱-بکر بن وائل که در مرکز و بخش شرقی بصره و در دو محل البطنیه و الزابوقه زندگی می کردند . ۲-قبیله عبد القیس ، که در شرق و شمال در محلی در نزدیکی البورت سکونت داشتند و عده کثیری از آن شیعه بودند . ۳-بنی تمیم ،که در غرب و جنوب غربی این شهر و در منطقه ای از مربد تا جامع زندگی می کردند . ۴-قبیله ازد ، که در شمال غربی و در منطقه حدان و هداد زندگی می کردند . ۵-اهل العالیه ، که افراد آن متشکل از قبایل بنی قیس و قریش و منانه و بجیله و خثعم و مزینه و اسد بودند که در بخش مرکزی شهر و در بین الجامع و البطنیه زندگی میکردند ( کحاله ، ۱/۱۷) زمانی که عایشه به مقصد بصره و برای همکاری و شرکت در جنگ جمل مدینه را ترک کرد ، دعوتنامه ای به قبیله بنی سعد فرستاد و آنها را به یاری خود در جنگ جمل و در مقابل حضرت علی (ع ) فراخواند . اما این قبیله از یاری عایشه خوداری کردند . این عمل قبیله بنی سعد حاکی از وجود شیعیان در این شهر است . در حالی که اکثر قبائل بصره به لشگر عایشه پیوستند ( ابن اثیر ،۲/۳۱۸) . هرچند در زمان قیام امام حسین (ع ) و یارانش حاکمان بصره راه های خروجی شهر را به شدت تحت کنترل داشتند و از خروج بصریان ممانعت می کردند ( طبری ،۴/۲۶۵) ولی هوشیاری و بیداری تشیع از دوره امام حسن (ع ) تا دوره ولایت و امامت امام حسین (ع )همچنان ادامه یافت و عده ای از بصریان در واقعه طف به یاری امام حسین (ع ) شتافتند ( مجلسی ، ۴۴ /۳۶۴) . ۳-۱-۴ روند تاریخی بصره محل بصره در طول تاریخ به تدریج تغییر کرده است. بصره قدیم دست کم تا اوایل سده۸ق/۱۴م آبادان بوده، و ازآن پس ویران، و خالی ازسکنه شده است. برخی از آثار و ویرانه های آن اطراف شهر زیبر درفاصله ۱۴کیلومتری بصره جدید هنوز پا برجاست (نقشبندی، ۲۸۰). گفته اند :جنگجویان مسلمان نخست در بصره منزلی از نی برای خود ساختند و چون عازم جنگ می شدند، آن ها را بر می چیدند و چون باز می آمدند، دوباره برپا می کردند (ابن سعد،۷/۵؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۳/ ۳۵۵ ؛ یاقوت حموی ، معجم البلدان، ۱/۴۳۱_۴۳۲ ؛ طبری، ۳/۵۹۱). در سال ۱۷ق/۶۳۸م منازل اینان طعمه ی حریق شد وبه دستور عمر خانه هایی از گل و خشت خام برای خود ساختند (ابن اثیر، ۲/۵۲۸_۵۲۹). چون زیاد بن ابیه از سوی معاویه ولایت بصره یافت، بناهای آن جا را از آجر و گچ بساخت و بصره شکل نهایی به خود گرفت (بلاذری، فتوح البلدان ، ۳۵۵؛ ابن فقیه، ۱۷۴ ). شمار ساکنان بصره در آغاز، اندک و منحصر به جنگجویان بود اما پس از فتح نواحی مجاور آن از جمله ابله، قبایل مختلف از سراسر عراق و شبه جزیره عربستان بدان جا سرازیر شدن و به تدریج بر وسعت و جمعیت آن افزوده شد (یاقوت حموی ، معجم البلدان ، ۱/۴۳۱) چنانکه در حدود سال ۳۵ق/۶۵۵م جمعیت آن به ۶۰هزار، و به روایتی در ۵۰ق/۶۷۰م به حدود ۳۰۰هزار نفر رسید. از سوی دیگر، چون بصره در مسیر راه تجاری ایران و شام قرار داشت و دارای موقعیت بازرگانی ویژه ای بود، به زودی رو به آبادانی نهاد،تا جایی که حاکم نشین عراق شد (زیدان،۵۶۸). عتبه بن غزوان نخستین والی بصره ۶ماه بر آنجا حکومت کرد و آنگاه مغیره بن شعبه از سوی عمر ولایت یافت و دوسال بر این منصب بود (ابن سعد، ۷/۷_۸) .در زمان وی شورشهایی از سوی دهقانان تازه مسلمان ایرانی از جمله دهقانان میسان (میشان) که از اسلام روی گردانده بودند و قصد حمله به بصره را داشتند، صورت گرفت (طبری، ۳/۵۹۵ ). ابو موسی اشعری که در ۱۶ یا ۱۷ق والی بصره شد، مسجد و دارالاماره که از نی بود، با گل و خشت بساخت (یاقوت حموی ، معجم البلدان ، ۱/ ۴۳۳ ). در این زمان بصره به صورت پایگاه و مرکز تجمع و سازماندهی سپاهیان در آمده بود و حملات مسلمانان به شهرهای غربی و مرکزی ایران بیشتر از این شهر فرماندهی می شد. از این رو، بصره در تصرف نواحی شرق دجله و فرات و شهرهای نهاوند، دشت میشان، ابرقباذ، استخر، فارس، اصفهان، قم، کاشان، خراسان و سیستان نقشی بسیار مؤثر داشت (خلیفه بن خیاط ، ۱/۱۱۳_۱۱۴؛ دینوری، ۱۱۷_۱۱۸). در ۳۶ق/۶۵۶م چون امام علی (ع)به خلافت رسید، عثمان بن حنیف را بر بصره گمارد (یعقوبی، تاریخ، ۲/۱۷۹ ؛ دینوری، ۱۴۱)،اما طولی نکشید که بصره به صحنه نخستین جنگ داخلی یعنی جنگ جمل مبدل شد و به روایتی در این جنگ هزاران تن از اصحاب علی (ع)و از اهالی بصره کشته شدند (یعقوبی، تاریخ یعقوبی ، ۲/۱۸۰_۱۸۲؛ ابن فقیه، ۱۵۸؛ طبری، ۴/۵۳۹). در ۴۱ق/۶۶۱م به روزگار معاویه، حمران بن اَبان بر بصره دست یافت، اما معاویه بُسر بن ابی ارطاه با سپاهی بدانجا روانه کرد و بصره را به تصرف در آورد. بُسر ۶ ماه بر بصره حکومت کرد (ابن سعد، ۵/۴۹؛ طبری، ۵/۱۶۷_۱۶۸).آنگاه نوبت به عبدالله بن عامر (ه م)، و سر انجام به زیاد بن ابیه رسید (یعقوبی، تاریخ یعقوبی ، ۲/۲۱۷ ؛ زامباور، ۶۲).در این دوره با گسترش دامنه فتوحات، بسیاری از سپاهان بصره به همراه خانواده های خود به دیگر شهرها مهاجرت کردند و تا حد زیادی از جمعیت بصره کاسته شد. گفته اند:«در آغاز خلافت معاویه، زیاد ۴۰هزار تن از قبایل مختلف ساکن در بصره را با خانواده هایشان به خراسان کوچاند وشماری از اَزدیان آنجا را نیز روانه مصر کرد»( طبری، ۵/۲۲۶ ). بعدها در زمان عبد الملک نیز شمار زیادی از افراد قبیله عبدقیس از بصره به جزیره ( در شمال بین النهرین) کوچیدند . چنانکه ، در اوایل سده ۲ق شهری بزرگ بوده است (بلاذری ، فتوح البلدان ، ۳۵۸ ). در فاصله سال های ۳۷_۶۵ق/۶۵۷_۶۵۸م یکی از مشکلات حکومت اموی، حضور خوارج در کوفه وبصره بود که گاه و بی گاه بر ضد دستگاه خلافت خروج می کردند( یعقوبی ، تاریخ یعقوبی ، ۲/ ۲۳۲). در اوایل حکومت زیاد، گروهی از این خوارج در بصره سر به شورش نهادند و دست به قتل عام زدند، اما به دست زیادبن ابیه سرکوب شدند ( طبری، ۵/۲۳۷_۲۳۸).وی در آبادانی بصره بسیار کوشید و چند مسجد در آنجا ساخت و نهر ابلّه و نهر معقل را حفر کرد (ابن فقیه، ۱۷۶). با تسلط عبدالله بن زبیر بر حجاز (۶۴ق/۶۸۴م)، شهر های عراق، از جمله بصره نیز به تصرف ابن زبیر در آمد و او حارث بن عبدالله را بر بصره گماشت (یعقوبی، تاریخ یعقوبی ، ۲/۲۵۶)و تا ۷۲ق/۶۹۱م بصره در دست زبیریان بود ( بلاذری ، انساب الاشراف ، ۴/ ۳۱۷ ). پس از مرگ یزیدبن معاویه میان قبایل پر نفوذ بصره، یعنی ازد، تمیم و ربیعه اختلاف افتاد وبا قتل مسعودبن عمرو شهر پرآشوب شد و ابن زیاد ناچار به شام گریخت و بصره به دست یاران نافع افتاد( ابن اثیر، ۴/۱۳۴_۱۴۱). پس از بیعت مردم بصره با عبدالله بن زبیر، امارت بصره تا ۶۷ق بر عهده حارث بن ابی ربیعه بود و در همین سال مصعب بن زبیر از سوی برادرش عبدالله به امارت بصره گمارده شد (طبری، ۶/۱۱۸،۱۱۹،۱۲۷). از مهم ترین حوادث بصره در نیمه دوم سده ی ۱ق، شورش عبدالرحمان ابن اشعث حاکم سیستان بر ضد حجاج بود. تا اینکه در سال ۸۲ق حجاج به یاری سپاهیان شام ابن اشعث را سرکوب کرد و بصره را دوباره به تصرف در آورد (همو، ۶/۳۳۴). پس از سقوط امویان شام (۱۳۲ق/۷۵۰م)، بصره نیز چون دیگر شهرهای عراق تحت سلطه ی عباسیان درآمد.در این زمان بصره به عنوان یکی از بزرگ ترین مراکز بازرگانی جهان اسلام شناخته می شد (فاتحی نژاد، ۱۲/۱۹۸). از مهم ترین وقایع سیاسی که در آغاز خلافت عباسیان در بصره روی داد، قیام ابراهیم بن عبدالله، معروف به قتیل باخمرا بود. وی در ۱۴۵ق/۷۶۲م با یارانش وارد بصره شد و قیام و دعوت خویش را به نام برادرش محمدنفس زکیه و بر ضد منصور عباسی آشکار کرد (طبری، ۷/۶۳۴؛ ذهبی،۱/۱۵۳). بصره از آشوب ها و فتنه هایی که در دوره ی خلافت عباسیان رخ داد، آسیب فراوان دید.در رمضان ۲۵۵/اوت ۸۶۹ علی بن محمد، معروف به صاحب الزنج در بصره خروج کرد و بردگان بصره را با خود همراه ساخت و به یاری آنان بر شهر تسلط یافت؛ سرانجام، موفق برادر معتمد خلیفه عباسی او را نزدیک اهواز شکستی سخت داد و با قتل صاحب الزنج، قیام زندیان در بصره پس از ۱۵سال فروکش کرد (گردیزی، ۲۱۷؛ ابن خلدون، ۴/۲۴_۲۸). گفته اند: «بصره در قیام زنگیان کاملا ویران شد و مردم شهر به جایی نزدیک آنجا به نام موفقیه _که الموفق بالله بنا کرده بود_کوچ کردند و آنرا بصیره (بصره کوچک)نامیدند، تا آنکه بر وسعت و جمعیت آن افزوده شد و بصره نام گرفت (لسترنج،۴۹). از اواخر سده ی ۳ق/۹م بصره بخصوص از لحاظ سیاسی و اقتصادی رو به انحطاط نهاد و جای خود را به شهرهای دیگر از جمله بغداد داد؛ با این حال، از لحاظ علمی و فرهنگی موقعیت خود را حفظ کرد (فاتحی نژاد، ۱۲/۱۹۸).در اوایل سده ی ۴ق سرزمین های مرکزی جهان اسلام، به ویژه عراق در معرض تهدید و هجوم قرمطیان بود خلفای عباسی که از اقتدار روزافزون این فرقه بیمناک بودند، به ناچار امتیازاتی به آنها می دادند ( ابن مسکویه ، ۱/ ۱۰۵ ) . با این حال، از حمله ی آنان در امان نبودند،چنان که در ۳۱۱ق/۹۲۳م ابوطاهر جنّابی از رهبران قرامطه، به به بصره تاخت و پس از تصرف شهر به قتل و غارت پرداخت؛ اما علی ابن فرات، وزیر المقتدر عباسی لشکری به مقابله با او فرستاد و ابوطاهر اندکی بعد از بصره عقب نشست (مسعودی ، التنبیه و الاشراف ، ۳۸۰ ). در سال ۳۲۶ق/۹۳۸م ابو عبدالله بریدی حاکم اهواز، بصره را تصرف کرد و آنرا نزدیک ۱۰سال نگه داشت تا آنکه معزالدوله ی بویهی در ۳۳۵ق آنجا را باز پس گرفت. بصره تا ۴۴۷ق/۱۰۵۵م در دست سلاطین آل بویه بود از آن پس در قلمرو سلاجقه قرا گرفت و در هر دوره چندین بار مورد تهاجم و چپاول واقع شد و هر بار خرابی و خسارت فراوانی به شهر وارد آمد به گونه ای که در روزگار مقدسی (سده ی ۴ق) بخشی از شهر ویران بوده است (مقدسی،۱۰۶).ناصرخسرو نیز که در ۴۴۳ق از این شهر دیدن کرده،بیشتر آنرا ویران وصف کرده است (ناصرخسرو،۱۵۴).در اواسط قرن ۶ق (۵۳۷ق/۱۱۴۲م) نیز گویا به جز چند محله و یک مسجد بقیه شهر خراب و متروک بود ( ابن حوقل، ۲۳۷). در ۶۵۶ق/۱۲۵۸م در پی سقوط خلافت،بصره نیز همچون دیگر شهرهای عراق تحت سیطره ی هولاکوخان درآمد و از آن پس، شکوه و عظمت گذشته خود را به کلی از دست داد و بیش از پیش رو به ویرانی و اضمحلال نهاد با این حال، نویسندگان سده ی ۸ق از جمله حمدالله مستوفی ( مستوفی، ۳۸)و ابن بطوطه که خود از بصره دیدن کرده اند، هیچ کدام از ویرانی آن سخنی به میان نیاورده اند ( ابن بطوطه، ۱۵۸_۱۸۹). ۳-۱-۵ مناقب بصره در جهت غربی بصره مایل به جنوب، کوهی است که آن را سنام خوانند که از سنام تا به بصره سه فرسنگ است در نواحی دیگر بصره هیچ جا کوهی نیست (یاقوت حموی ، معجم البلدان ،۱/ ۵۵۷ ).برجانب غربی بصره بیابان است و آنجا قطعا آب و زراعت نیست اما بر اطراف دیگر، نخلستان ها و کشاورزی است. هوای بصره گرم و آبش نیکو است و هوای شب بصره بهتر از روز است .در پشت دیوار شهر کشت زارهایی سرسبز وجود داشت که از نهر های کوچک بسیاری آبیاری می شد و بعد از کشت زارها نخلستان های بصره قرار داشت (لسترنج، ۴۸). نخلستان بسیار زیاد از اندازه در آن شهر می باشد (کلبی،۳۶۸). خرمای بصره فراموش نشدنی است. گرمابه های شهر خوب است ماهی و خرمای نیکو و پرگوشت ، سبزی ، پنبه ، شیر ، دانش و بازرگانی دارد ( مقدسی ، ۱۵۶ ). بصره شهر ثروتمند بود. این شهر چون از راه دریا به هند و چین مربوط می شد، هنوز ۲۰سال از تأسیس آن نگذشته بود که به خاطر همین موقعیت جغرافیایی توانست به گروه های بسیاری از مردم غیر نظامی را به امید سکونت و کسب و کار در خود جذب کند (بلاذری، فتوح البلدان، ۲۰۱). این شهر سه بازار هم دارد که دکان ها و سراها در آن بازار ها وجود دارد و در وسعت هم پایه ی بازارهای بغداد است (مقدسی،۴۱۳). بصره سه مسجد جامع دارد :یکی جلوی دروازه ی باختری متصل به بادیه که مسجد کهنه ی شهر است،دوم مسجد زیبایی با ستون های سفیدرنگ در بازاری بسیار معمور و پرجمعیت که در تمام خاک عراق بی نظیر است،سوم مسجدی است بین خانه های شهر (همو، ۴۸۳). « در بصره سه عجایب است که در هیچ شهری نیست.یکی از آن ها جزر و مد است که تقریر کرده آمده، چنان که در وقت حاجت ایشان مد می کند و به وقت استغناء ایشان باز می گردد.زراعت ایشان هرگز تشنه نمی ماند و از سیل و زیادتی آب (نیز هرگز) زحمتی ندارند و هرگز آب ایشان کم نمی شود که گویند امسال خشک سالی بود.از این معنی ایمن اند. عجایب دیگر آن است اهل انطاکیه و حمص و جمیع بلاد فراعنه به طلسمات مفاخره کنند که در زمان قدیم در آن موضع کرده اند.در شهر بصره در موضعی که انگور از برای دوشاب شیره می کنند و خرما که از درخت باز کرده می نهند تا شیره بیرون می آید و خشک می کنند، دوشاب خرما که می سازند هرگز مگس بر آن نمی شیند،و اگر خرما دانه ای خرما بیندازند چندان مگس بر آن نشیند که سیاه شود و ننماید و عجایب دیگر آن است که در آن شهر غراب بسیار است و…» (یاقوت حموی ، معجم البلدان ، ۱/۵۶۳ ). هارون الرشید گفته است که هر چه طلا ونقره د ر روی زمین است کفاف قیمت نخلستان بصره را نکند. از عجایب بصره آن است که در آن، سه امر است:اول آنکه دجله و فرات نزدیک به بصره به هم می ریزند و یک رودخانه شده از شمال به جنوب جاری می گردد و این جریان را «جزر»می نامند.پس از آن از جنوب عود کند به شمال و این را «مد»نامند و این جزر و مد در هر روز و شب دو بار واقع شود.در حین جزر، آب این رودخانه چندان ناقص شود که از نصف حالت مد، کمتر باقی می ماند و در اول هر ماه، آب به غایت زیادتی خود برسد و همه ی جاهای دور و بلند را آب دهد و سپس از آن، شروع در نقصان نماید تا هفت روز از ماه گذرد و در اول هفته دویم باز شروع در زیادتی کند تا نصف ماه، و از شانزدهم ماه، باز آب نقصان پذیرد تا اول هفته چهارم، باز در اول هفته چهارم، شروع در زیادتی کند تا آخر ماه (قزوینی، ۳۷۲). شهر بصره نقش مهمی در تاریخ فرهنگی جهان اسلام داشته است.این مکان به عنوان یکی از مراکز مهم زادگاه و بستر پیدایش معتزله بوده و واصل بن عطاء و عمرو بن عبید و ابوالهذیل علّاف و نظام برخاسته از این مرکزند.همچنین بصره در علم قرائت و جایگاه قاریان نقش مهمی داشته و افرادی همچون ابوعالیه ابورجاء و نصربن عاصم و یحیی بن یعمر و حسن بصری و ابن سیرین و قتاده از این شهر بر خاسته اند.در سایر طبقات این علم نیز بصریان نقش فعالی داشته اند. (بلاذری، انساب الاشراف، ۳/۲۹). ۳-۱-۶ مثالب بصره آب چاه بصره چنان شور است که نمی توان آن را خورد، آب خوردن شهر را سقّایان از بیرون شهر می آورند و می فروشند و آب چاه را در حمام ها نگه می دارند و گلگاری می کنند (مقدسی ، ۱۶۳ ). آب بصره چون بول است که به جز جریان، دیگر آثار آب در آن نمانده است (قزوینی، ۳۰۶). زمین آن، شوره بود. آب چاه آن در غایت شوری است، چنانکه قطعا قابل خوردن نبوده است. (حافظ ابرو، ۲/۸۶). ۳-۲ کوفه ۳-۲-۱ توصیف اقلیم و حدود کوفه در اقلیم سوم از اقالیم سبعه واقع است. طول آن ۶۸ درجه و ۳۰ دقیقه و عرض آن ۳۱ درجه و ۵۰ دقیقه و فاصله اش از فرات یک ذراع است (قلقشندی، ۵۰) .کوفه در هشت کیلومتری شرق نجف اشرف بر کرانه رود فرات قرار دارد. این سرزمین ۲۲ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در شرق آن رود فرات، در غرب آن صحرا، در جنوب غربی آن شهر باستانی حیره [۱۲]و در شمال شرقی آن ذی الکفل واقع شده است(ابن بطوطه ،۱/۲۷۰ ). به سبب همین نزدیکی به فرات که در سه کیلومتری شرق آن قرار دارد و نیز جاری بودن یکی از شاخههای فرات در شرق آن،زمینهای اطراف شهر حاصلخیز است(یاقوت حموی ،۴/۴۹۰)در شش کیلومتری کوفه، شهر باستانی حیره قرار دارد(قائدان ،۷۵). ۳-۲-۲ وجه تسمیه در وجه تمسیه و علت نام گذاری مواردی را مطرح کرده اند : یکی آنکه که کوفه به معنای جایی است که در آن ریگ و شن باشد (طبری، ۳/۱۴۵)، گل در هم آمیخته و خاک آن سرخ رنگ بود قرار داشت ، که در غرب به چنین زمین کوفاتاً می گویند که این نام به تدریج به کوفه تغییر یافت (یاقوت حموی، ۴/ ۴۹۰). همچنین گفته اند که چون سعد بن ابی وقاص، پس از فتح قادسیه و استقرار در انبار، سپاه مسلمانان را برای رهایی از بدی آب و هوا و موجودات آزار دهنده آن به سوی این سرزمین هدایت کرد و به آنان گفت: «تکوفوا فی هذا الموضع»، یعنی در این مکان جمع شوید (بکری، معجم ما استعجم، ۱۱۴۱؛ بلاذری، انساب الاشراف ، ۲/۳۹۲) در روایت دیگر نیز وجود کوه کوچکی به نام کوفان را دلیل نامگذاری آن می دانند (طبری، ۳/۱۴۶). نام کوفه از تپه کوچکی که در وسط آن شهر واقع بود به نام کوفان گرفته شده و به قول بعضی به معنی بلا و شر است ( یاقوت حموی ، ۴/۴۹۰). میر خواند نیز بر این باور بوده است که به آن جهت به کوفه معروف بود که نخست در آن منطقه منازل از نی وبوریا بود واعراب به این چنین مناطقی کوفه می گفتند(حبیب السیر فی اخبار افراد البشر ،۲/ ۴۹ ) .از گفته های فوق بر می آید که به هر حال این نام کوفه یک واژه عربی بوده است . ۳-۲-۳ علت شکل گیری شهر کوفه در جریان فتوحات، و پس از فتح قسمت شمالی و جنوبی بین النهرین توسط مسلمانان در قرن اول هجری، این منطقه و به ویژه قسمت جنوبی آن یعنی عراق که تا پیش از ورود اسلام، بخش مرکزی امپراطوری ساسانیان بود با مهاجرت و حضور اسکان گسترده قبایل عرب تبدیل به یک سرزمین صد درصد عربی شد(یاقوت حموی، معجم البلدان، ۴/۴۹۰). پس از پیروزی مسلمانان در نبرد قادسیه در سال چهاردهم هجری، و تصرف شهر تیسفون [۱۳]، پایتخت ساسانیان، خلیفه دوم به سعد بن ابی و قاص فرمانده سپاه اسلام در عراق دستور داد تا در آن جا بمانند (طبری ، ۵/ ۱۸۴۵). مسلمانان پس از چهارده ماه سکونت در شهر مداین [تیسفون] احساس خستگی کرده و نتوانستند با محل جدید سکونت خود که دارای آب و هوایی مرطوب، ناسالم و متعفن بود خود بگیرند. به رغم امتیاز هایی که یک شهر ساخته و سازماندهی شده در اختیار آنان می گذاشت، آب و هوای این شهر مطلوب ساکنین جزیره العرب نبود؛ حشرات موذی به گله و رمه آنان حمله ور شده و آنان را آزار می دادند، در حالی که در بیابانهای عربی عربستان نه تنها با چنین شکلی روبه رو نبودند، بلکه در آن جا از هوایی پاک و سالم و مراتعی بارز سر سبز نیز بهره مند بودند. آنان به دلیل در اختیار داشتن گله ها و رمه های خویش و به ویژه شترهایی که از جزیره العرب با خود آورده بودند، با جایی سازش پیدا می کردند که هم دارای محیطی خشک، استپی و صحرایی باشد و هم از موقعیت زراعی مناسبی برخوردار باشد. در واقع فرماندهان مسلمان در بین النهرین به دنبال یک موقعیت و محل مناسبی بودند که مراقبت و حفاظت از مناطق تازه تصرف شده در بین النهرین جنوبی [عراق] را امکان پذیر کند، بدون آنکه از دنباله خاک عربستان به واسطه مراتع طبیعی مثل رودخانه و دریا جدا باشد. سعدبن ابی وقاص پس از مکاتبه با خلیفه دوم و منعکس نمودن مشکلات ناشی از حضور مسلمانان در مداین، طبق دستور وی به دنبال جایی بود تا مناسب زندگی اعراب و شترهایشان باشد (طبری، ۵/۱۸۴۳ – ۱۸۴۵). سعد،سلمان فارسی را، به دلیل ایرانی بودن و آشنایی با منطقه، به همراه حذیفه بن الیمان، مامور پیدا کردن چنین مکانی کرد (ابن اثیر، ۲/۲۵۱). آن دو در طول رود فرات حرکت کرده و پس از بررسی چند منطقه، منطقه ی نسبتاً مرتفعی را در کنار ساحل غربی رود فرات و نزدیک شهر باستانی حیره انتخاب نمودند و به دنبال آن، سعد بن ابی وقاص به نیروهای تحت امر خود دستور داد تا همگی به این منطقه کوچ کرده و در آن جا چادر زدند. این منطقه که به صورت ریگ زار، شن زار و صحرایی شن بود، تا قبل از اسلام منطقه ی مسکونی نبود (مقدسی ، ۱۶۱) در ابتدا به دلیل دارا بودن شن سرخ به سهله معروف بود (قزوینی، ۳۰۷). ۳-۲-۴ بنیاد و ساختار جمعیتی کوفه بعد از اینکه مداین از نظر آب و هوایی برای استقرار سپاهیان اسلام نامناسب تشخیص داده شد، محل کنونی شهر کوفه را به خاطر سازگاری آب و هوایی آن با طبع عرب و عدم وجود موانع طبیعی چون کوه و دریا بین آن سرزمین ومدینه انتخاب کردند ( ابن اثیر ، ۲/۲۵۱). سعد بن ابی وقاص مکان انتخاب شده برای ایجاد اردوگاه را مناسب دیده و از این رو به احداث آن اقدام کرد (بلاذری، فتوح البلدان ، ۳۸) . در سال انتخاب این منطقه به عنوان اردوگاه اختلاف نظر وجود دارد مورخان، تاسیس شهر را در سال هفدهم هجری ذکر کرده اند (دینوری، ۱۶۳) ، عده ای نیز بنای آن را در سال پانزدهم هجری (بلاذری، فتوح البلدان، ۳۹۴) و یعقوبی نیز، بنای آن را سال چهاردهم هجری آورده است ( البلدان ، ۸۸ ). پس از مدتی که از سکونت مسلمانان در کوفه گذشت چادرهای پشین قبایل عرب تبدیل به خانه های خشت و گلی شد نخستین اقدام که سعد انجام داد مشخص کردن محل مسجد بود، او ابتدا مسجد بزرگی را در آنجا بنا کرد و تقسیم بندی شهر و محله های آن بر اساس آن و در کنار آن انجام شد (طبری، ۵/۱۸۴۹) . سعد بن ابی وقاص بعد از مشخص کردن محل مسجد، تیراندازی قوی را فرا خواند و در محل مسجد قرار گرفته و اقدام به پرتاب تیر چهار جهت اصلی نمود و کار تقسیم سرزمین برای استقرار قبایل را به قرعه کشی گذاشت (بلاذری، فتوح البلدان، ۳۹۴). قبله مسجد در جنوب غربی به عنوان نقطه مبدا در نظر گرفته شد. به این ترتیب یک محیط چهار گوش که هر ضلع آن دو برابر غلوه[۱۴] بود، معین گردید. بنابر این، هر ضلع مسجد کوفه ۴۸۰ متر و مساحت آن ۲۳۰۴۰۰ متر مربع، یعنی ۰۴/۲۳ هکتار بود، که گنجایش تعداد بسیار زیادی از نمازگزاران را داشت (جعیط، ۱۰۷). سپس بر اساس قرعه کشی، منطقه ی شرق مسجد سهم قبایل شمالی و منطقه غرب آن سهم قبایل جنوبی شد؛ بدین شکل با مشخص شدن جایگاه قبایل، کار خط کشی خیابان ها و محلات کوفه آغاز شد (بلاذری،فتوح البلدان ، ۳۹۴). از سوی دیگر به دلیل شرایط پادگانی و حضور سپاهیان از سراسر مملکت برای شرکت در جهاد، عمر و سعد، گروهی از نسب شناسان بزرگ عرب، از جمله سعید بن نمران و مشعله بن نعیم را مأمور کرد تا قبایل را بر حسب الگوی سنتی عرب تقسیم کند (طبری، ۵/۱۸۵۳) که در واقع در قالب هفت گروه در آمد که چهار گروه نزاری و سه گروه یمانی. قبیله های این گروه ها از این قرار بود. گروه اول: کنانه و وابستگانش از حشبیان و دیگران وجدیله که از تیره بنی عمرو بن قیس بن قیس عیلان بودند (شمالی؛ گروه دوم: تمیم ، رباب و هوازن (شمالی)، گروه سوم: اسد ، عطفال، محارب، نمر، طبیعه و تغلب (شمالی؛ گروه چهارم : ایاد، عک، عبدالقیس، مردم هجه و عجان (شمالی)؛ گروه پنجم: قبیله قضاعه- که تیره عشال بن شام از آنها بود- بجیله، خثعم، کنده، حضرموت و از (جنوبی) با گروه ششم؛ مذحج، حمیر، همدان و دیگر وابستگان آنان (جنوبی) و گروه هفتم؛ قبیله طی بود (جنوبی ) (ابن اعثم کوفی، ۳۹۰- ۳۹۲). حضور قبایل مختلف عرب در کوفه در تاریخ و ساختار اجتماعی این شهر اهمیت دارد، در ترکیب جمعیتی شهر، تعداد افرادی که از نواحی دور دست آمده بودند بین پانزده تا بیست هزار نفر بوده که ساخت و ترکیب قبیله ای ناهمگوئی داشتند و هیچ طایفه ی بزرگی که در کوفه حاکمیت را در دست داشته باشد، نداشت. قبایل حاضر در جنگ قادسیه که در شکل گیری و تأسیس کوفه نقش مهمی داشتند در حدود سی هزار نفر از اعراب، ذکر کرده اند (همو، ۳۶۴) . ۳-۲-۵ ترکیب جمعیتی و طبقاتی در کوفه
فرمولبندی یک المان به تئوری ریاضی تعیین رفتار المان باز میگردد. المانهای مورد استفاده در تحلیلهای تنش-تغییرمکان از فرمولبندی لاگرانژی یا جرم کنترل استفاده می کنند. در رفتار لاگرانژی المان با مصالح تغییرشکل میدهد. در این فرمولبندی، ماده داخل المان تا انتهای تحلیل، داخل المان باقی میماند و نمیتواند از مرز المان خارج شود. در مقابل، فرمولبندی اولری قرار دارد که المان در فضا ثابت است و ماده از داخل آن جریان می یابد. آباکوس از این نوع فرمولبندی برای مدلسازی مسائل مکانیک سیالات استفاده می کند. روش انتگرالگیری آباکوس از روشهای عددی برای انتگرالگیری کمیتهای مختلف در حجم یک المان استفاده می کند و برای بسیاری از المانها رفتار ماده را در هر نقطه انتگرالگیری با بهره گرفتن از روش مربعسازی گوس محاسبه می کند. آباکوس بسته به نوع المان مورد استفاده می تواند از روش انتگرالگیری کامل یا کاهش یافته استفاده کند که انتخاب هر یک از این روشها تاثیر بسزایی در دقت حل مساله دارد. بطور کلی نحوه نامگذاری المانها در آباکوس به گونه ای است که عمده پنج ویژگی فوق از نام یک المان برمیآید. برای مثال در یک المان با نامC3D8R عبارت C3Dبیانگر این است که المان از خانواده continuum در فضای ۳ بعدی میباشد، عدد ۸ تعداد گرههای المان و حرف R نشاندهنده نوع انتگرالگیری(کاهش یافته) است. ۳-۱-۶-۵-۱ مدلسازی دالهای بتن مسلح در این تحقیق در این تحقیق از دو نوع المان برای دو عضو مختلف در مدلسازی دالهای بتنمسلح با توجه به توضیحات فوق استفاده شده است: برای مدلسازی مصالح بتن از المانهای سه بعدی solid(آجری) از خانوادهcontinum استفاده شده است. المانهای بکار رفته ۸ گرهی(مرتبه اول) بوده و روش انتگرالگیری کامل برای محاسبه کمیتهای مورد نیاز انتخاب شده است. در این المان، هر گره ۳ درجه آزادی انتقالی دارد (المان۸-node linear brick : C3D8). در شکل (۳-۱۸)نمایی از مدل دال بتنی در آباکوس مشاهده می شود. شکل۳- ۱۸ دال ساخته شده در اباکوس میلگردها با بهره گرفتن از المانهای خرپایی یک بعدی دو گرهی (مرتبه اول) مدل میشوند که این المانها تنها دارای درجات آزادی انتقالی در امتداد محور عضو هستند (بصورت کششی یا فشاری) و هیچگونه مقاومتی در برابر خمش ندارند (T3D2: A 2-node linear 3-D truss). لازم به ذکر است که آرماتورها بصورت دو خطی مدل شده اند[۱۰]. تعریف میلگرد در آباکوس در این تحقیق برای تعریف میلگرد داخل بتن از قید المان مدفون[۱۴] در آباکوس استفاده شده است. از این تکنیک جهت جاسازی کردن یک المان یا گروهی از آنها در المانهای میزبان[۱۵] استفاده می شود. آباکوس به دنبال یک رابطه هندسی بین گرههای المانهای مدفون و میزبان میگردد. اگر یک گره المان مدفون، داخل یک المان میزبان قرار گیرد درجات آزادی انتقالی در آن گره حذف و گره تبدیل به یک گره مدفون میگردد. درجات آزادی گره مدفون به مقادیر حاصل از درونیابی درجات آزادی متناظر در المانهای میزبان مقید میشوند. المانهای مدفون اجازه داشتن درجات آزادی چرخشی را دارند، اما این چرخشها با این روش مقید نمیشوند. المانهای میزبان در اینجا تنها میتوانند درجات آزادی انتقالی داشته باشند. برای تعریف این قید در نرمافزار باید یک تلرانس هندسی تعیین گردد تا محدودهای که المان مدفون می تواند در خارج از المان میزبان قرار گیرد مشخص شود. بطور پیشفرض این تلرانس برابر است با ضرب اندازه متوسط تمام المانهای غیرمدفون مدل در عدد ۰۵/۰.(شکل ۳-۱۹). لازم به ذکر است این روش لغزش بین آرماتور و بتن را در نظر نمیگیرد. انواع وضعیتهای در دسترس جهت استفاده از روش المانهای مدفون در مدل سه بعدی: Beam-in-solid Membrane-in-solid Shell-in-solid Solid-in-solid Surface-in-solid Truss-in-solid با توجه به این وضعیتهای مجاز و نیز خانواده المانهای بکار رفته برای آرماتور مدلسازی آن به این طریق، امکان پذیر است. شکل۳- ۱۹ محدوده مجاز برای المانهای مدفون [۹] در همه مدلهای ایجاد شده در این تحقیق اثر تغییرشکلهای بزرگ[۱۶] با بهره گرفتن از گزینه غیرخطی هندسی در Abaqus در نظر گرفته می شود. در هر گام، المانها با توجه به موقعیت گرهها در وضعیت موجود، فرمولبندی میشوند. در نظر گرفتن اثر تغییرشکلهای بزرگ امکان سنجش واقعی تر مدل را فراهم می نماید[۱۳]. در شکل(۳-۲۰) نمایی از شبکه آرماتور دال صحت سنجی شده در آباکوس دیده می شود. شکل ۳-۲۰ شبکه آرماتور دال صحت سنجی شده تعریف FRP در آباکوس ورقه های(FRP) براساس توضیحات بخش قبل، (FRP) ها بدلیل ضخامت ناچیز(۰.۱۶۵میلیمتر) به عنوان المان پوسته ای(Shell) به نرم افزار معرفی شده اند. از گزینه(Lamina)برای بیان ویژگی های مکانیکی آنها در اباکوس می توان استفاده کرد که در واقع برای مشخص کردن ویژگی های الاستیک مواد ارتوتروپیک در حالت تنش صفحه ای بکار می رود. پارامترهای مورد نیاز برای این روش به شرح زیر می باشند: : مدول الاستیسیته طولی، : مدول الاستیسته عرضی، ، ، : مدول برشی، : ضریب پواسون. المان مورد نظر(shell) با نام S4 مشخص می شود که دارای ۴ گره بوده و هر گره شش درجه آزادی دارد. تصویری از لایه(FRP) ساخته شده در آباکوس را در شکل زیر مشاهده می کنید. شکل ۳-۲۱ لایه(FRP) ساخته شده در آباکوس ۳-۱-۶-۶ روش حل مسائل آباکوس دو ماژول اصلی جهت تحلیل مسائل دارد: ABAQUS/Standard و ABAQUS/Explicit. ABAQUS/Standard که همان تحلیل به روش ضمنی میباشد، یک دستورالعمل حل عمومی اجزا محدود است که می تواند مسائل خطی یا غیرخطی مختلفی شامل پاسخ استاتیکی، دینامیکی، حرارتی و … را تحلیل نماید.
Pigging ↑ Wax ↑ Liquid accmulations ↑ Acid gases ↑ Aqueous phase ↑ Frost ↑ Methane clathrate ↑ COMSOL Multiphysics ↑ Muller ↑ Ripmeester ↑ Von Stackelberg ↑ Krypton ↑ Noble gases ↑ Inert gases ↑ Mercaptans ↑ Methanethiol ↑ Ethanethiol ↑ Propanethiol ↑ Ethylene oxide ↑ Anderson & Prausnitz ↑ Triethylene glycol ↑ Tetra ethylene glycol ↑ Aliev ↑ Inhibitors ↑ Hydrate Inhibitor Low Dosage ↑ Thermodynamic Inhibitor ↑ Kinetic Promoters ↑ Anti-Agglomeration Inhibitor ↑ Makogon ↑ Prausnitz ↑ Permafrost ↑ Elliott–Suresh–Donohue ↑ Perturbed hard sphere chain equation of state ↑ Van der waals platteuw ↑ Stryjek and Vera -Modification of Peng–Robinson ↑ Electrolyte Cubic Square-Well ↑ Katz gravity chart ↑ Statisticalmodels ↑ Artificial neural network ↑ Dehydration ↑ Vector Machine algorithm ↑ Adaptive neuro fuzzy inference system ↑ Kihara potential ↑ Ethoxylated Nonylphenol ↑ Synergistic Effects ↑ Large-molecule guest substance ↑ Wolf method ↑ Coulombic ↑ Cubic plus association ↑ Deev Jahi model ↑ Hydrate-based gas separation ↑ Liquefied natural gas ↑ Natural gas hydrate ↑ Pipeline natural gas ↑ Compressed natural gas ↑ Air-conditioning ↑ Ice thermal energy storage ↑
جدول شماره (۳-۳): رفتار مصرف کنندگان شاخص ها شماره سوالات تعداد سوالات رفتار مصرف کنندگان ۱ تا ۱۳ ۱۳ ۳-۶- روایی و پایایی پرسشنامه ۳- ۶-۱- روایی پرسشنامه برای بدست آوردن روایی آزمون در این پژوهش با بهرهگیری از نظرات و راهنماییهای برخی از صاحب نظران، سؤالات آزمون مورد بررسی قرار گرفت و ابهامات آن برطرف گردید،که این امر بیانگر روایی محتوایی[۱۳۷] قابل قبول آزمون میباشد. مقصود این است که آیا ابزار اندازهگیری موردنظر میتواند ویژگی و خصوصیتی که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازهگیری کند یا خیر؟ به عبارت دیگر مفهوم روایی[۱۳۸] به این سوال پاسخ میدهد که ابزار اندازهگیری تا چه حد خصیصهی مورد نظر را میسنجد. نظر کارشناسان و خبرگان میتواند کمک خوبی برای بهبود روایی ابزار اندازهگیری باشد. موضوع روایی از آن جهت اهمیت دارد که اندازهگیریهای نامتناسب میتواند هر پژوهش علمی را بی ارزش سازد. برای بررسی روایی محتوایی پرسشنامه های پژوهش حاضر از تکنیک دلفی روایی (اعتبار) پرسشنامهی محقق ساخته مربوط به ابزارهای بازرایابی سبز و رفتار مصرف کنندگان را به تایید رساندهاند. جدول میانگین و انحراف معیار نظرات اساتید و خبرگان در ادامه آمده است که نشان دهنده مرتبط بودن سوالات پرسشنامه به هدف پژوهش میباشد. زیرا مشاهده می شود میانگین نظرات اساتید و خبرگان در سطح بالایی قرار داشته و سوالات مورد نظر را در سطح بالایی مرتبط تشخیص داده اند. اما در پرسشنامهی خبرگان برخی از سوالات که دارای میانگینهای کوچکتر از مقدار متوسط (۳) بودند از ساختار پرسشنامه حذف گردیدند. از آنجا که هر دو پرسشنامه استفاده شده استاندارد هستند، روایی آنها در مطالعات متعدد داخلی و خارجی تأیید شده است و همچنین در این پژوهش نیز دوباره مورد تایید ۷ نفر اساتید و صاحب نظران مدیریت قرار گرفته است. جداول (۳-۴) و (۳-۵) نشان دهنده وضعیت تأیید شاخصها توسط خبرگان است. جدول (۳-۴): وضعیت تأیید سوالات متغیر مستقل توسط خبرگان ابعاد ردیف سوالات میانگین انحراف معیار تبلیغ محیط زیستی ۱ تبلیغات محیط زیستی موجب ارتقاء دانش من در مورد محصولات سبز میشود. ۳٫۷۱۴۳ .۴۸۷۹۵ ۲ من از تماشای پخش تبلیغات محیط زیستی لذت میبرم. ۳٫۸۵۷۱ .۳۷۷۹۶ ۳
ب) کلبسیلا پنومونیه زیر گروه اوزنه (K. ozaenea) ج) کلبسیلاپنومونیه زیرگروه اسکلروماتیس (K.rhinoschelromatis) کلبسیلا اکسی توکا (K.oxytoca) کلبسیلا تریژنا (K.terrigena) کلبسیلا پلانتی کولا (K.planticola) از آنجا که کلبسیلا پنومونیه میکروارگانیسم اصلی در عفونتهای ادراری است، سایر گونهها مورد بررسی قرار نگرفتند (۱۰). ۱-۱-۴-۱ بیماری زایی کلبسیلا یکی از مهمترین عوامل عفونتهای بیمارستانی در اثنای بستری شدن یا بعد از مرخص شدن از بیمارستان است. راه انتقال معمولاً به وسیله پرسنل بیمارستان و گاهی ظروف و وسایل، دستگاه بیهوشی و تنفس مصنوعی میباشد. پنومونی کلبسیلا در سنین بالای ۴۰ سال، نزد الکلیها و مبتلایان به ضایعات مزمن ریوی، لوکوپنی، دیابت بیشتر دیده میشود. باکتریمی و مننژیت حاصل از این ارگانیسم نیز مشاهده میشود. ۱-۱-۴-۲ تشخیص آزمایشگاهی این ارگانیسم روی آگارهای افتراقی مانند EMB یا مک کانکی با تخمیر لاکتوز، کلنیهای رنگی ایجاد میکند اجزای مهم محیط آگار سه قندی- آهن، سولفات فرو و سه قند لاکتوز، گلوکز و ساکاروز میباشد. محیط در داخل لوله درست میشود، جامد میباشد، در انتها اکسیژناسیون بسیار کم بوده که این ناحیه به butt موسوم میباشد و به قسمت بالای محیط slant گفته میشود که اکسیژناسیون خوبی دارد. تفسیر آزمایش به شرح ذیل میباشد: اگر لاکتوز یا ساکاروز تخمیر شود مقدار زیادی اسید تولید میشود که رنگ قرمز معرف فنل را هم در انتهای لوله و هم روی سطح آن به رنگ زرد تغییر میدهد، برخی باکتریها گاز تولید میکنند که باعث به وجود آمدن حباب در قسمت انتهایی لوله میشود. اگر لاکتوز تخمیر نشده ولی مقدار کمی از گلوکز تخمیر شود، انتهای لوله که اکسیژناسیون کمی دارد به رنگ زرد در میآید، اما سطح فوقانی لوله که اسید توسد ارگانیسم به CO2 و H2O اکسید میشود، قرمز میماند. اگر لاکتوز و گلوکز هیچکدام تخمیر نشوند رنگ لوله قرمز میماند. اگر H2S تولید شود، میتوان رنگ سیاه سولفید آهن را مشاهده نمود همچنین کلبسیلا پنومونیه اوره آز مثبت است که در محیط آگار اوره سبب تغییر رنگ میشود. محیط آگار اوره حاوی معرف PH فنل رد است. اگر ارگانیسم اوره آز تولید کند، اوره به NH3 و CO2 هیدرولیز میشود. آمونیاک باعث قلیایی شدن محیط میگردد و رنگ قرمز فنل از پرتقالی کم رنگ به ارغوانی قرمز تغییر مییابد. ۱-۱-۴-۳ درمان امروزه توجه بسیاری به روشهای پیشگیری و درمانهای در اصطلاح طبیعی در uti معطوف گشته و برای پیشگیری با این روشها، مواد متعددی معرفیشدهاند که کاربرد آن ها مستلزم انجام تحقیقات بیشتر روی اثرات این مواد بر مکانیسمهای دخیل در روند ایجاد عفونت ادراری و نیز باکتریهای دخیل در ایجاد آن است (۱۲). چون مقاومت آنتیبیوتیکی این ارگانیسمها بسیار متفاوت است (۱۱). انتخاب دارو منوط به نتایج آزمون حساسیت است؛ اما تا زمان اطلاع از آزمایشها میتوان درمان را با یک آمینوگلیکوزید مثل جنتامایسین و یک سفالوسپورین مثل سفوتاکسیم شروع نمود. در عفونتهای شدید یا انتروباکتریاسه، اغلب از تجویز توأم ایمی پنم و جنتامایسن استفاده میشد (۵۹٫۶۰٫۶۱) شکل ۱-۴- رنگآمیزی گرم روی باکتری کلبسیلا پنومونیه عامل عفونت ادراری شکل ۱-۵- باکتری کلبسیلا پنومونیه رشد یافته روی محیط آگار مک کانکی اهداف و فرضیات هدف کلی اهداف اختصاصی بررسی میزان اثر بازدارندهی عصاره و اسانس چای سبز علیه کلبسیلا نومونیه های جداشده از عفونتهای ادراری و مقایسه آن با آنتیبیوتیکهای کوتریموکسازول و آمیکاسین اهداف فرعی جداسازی کلبسیلا نومونیه از نمونههای ادراری بیماران بهصورت تصادفی تعیین حساسیت و مقاومت کلبسیلا نمونیه های جداسازی شده از نمونههای ادراری به چای سبز تعیین حساسیت و مقاومت کلبسیلا نمونیه جداسازی شده از نمونههای ادراری به کوتریموکسازول تعیین حساسیت و مقاومت کلبسیلا نمونیه جداسازی شده از نمونههای ادراری به آمیکاسین مقایسه اثر آنتیبیوتیکهای کوتریموکسازول و آمیکاسین با چای سبز اهداف کاربردی تعیین حساسیت و مقاومت کلبسیلا نمونیه به چای سبز که درنهایت منجر به ساخت فرآوردهی خوراکی و موضعی با غلظت مناسب برای مقابله با عفونتهایی با منشأ مذکور شود فرضیات و سؤالات تحقیق چند درصد از کلبسیلا نومونیه ها به عصاره چای سبز حساس میباشند آیا عصاره چای سبز معادل سایر آنتیبیوتیکها قادر به از بین بردن کلبسیلا نمونیه است ه فصل دوم: بررسی متون و مطالعات دیگران در این زمینه ۲-۱ مقدمه مطالعهای که در سال ۲۰۱۳ در دانشکدهی پزشکی روچستر امریکا انجام شد نشان داد چای سبز دارای اثرات آنتی میکروبیال روی باکتری اشرشیا کولای که از باکتریهای مهم در ایجاد عفونت ادراری که تا ۸۰ درصد در این زمینه نقش دارد است پژوهشگر این اثر را مرتبط باکاتچین های موجود در جای سبز موسوم به egc و egcg دانسته که البته از این میان فقط egc در ادرار ترشح میشود حال با توجه به اثر ضد میکروبی egc و ترشح آن در ادرار در مصرف خوراکی، اثر مصرف خوراکی چای سبز در این زمینه به اثبات رسید (۱۹). در پژوهشی که در سال ۲۰۱۰ در کرهی جنوبی انجام گرفت حاکی از اثر ضدالتهابی و ضد میکروبی نانو کاتچین های چای سبز روی عفونت مزمن باکتریایی پروستات یا cbp موشهای نر بود.cbp یکی از شایعترین انواع عفونتهای راجعهی ادراری در آقایان است. نانو کاتچین ها در مقایسه با کاتچین های معمولی غلظت پلاسمایی بالاتری از epicatechin, gallocatechin gallate epigallocatechin gallate نشان میدهند که همین موجب میشود که اثربخشی بالاتری داشته باشند (۲۰). در مطالعه آ ی در سال ۲۰۱۲ روی اثر ضد قارچی ضد باکتری و ضدویروس گیاه چای انجام شد که حاکی از اثرات بسیار مثبت ضد میکروبی آن روی طیف وسیعی از باکتریها ازجمله کلبسیلا spp بود. (۲۱) در مطالعهای که در سال ۲۰۰۶ انجام گرفت مشخص شد عصاره چای سبز از انواع مختلف توانایی از بین بردن طیف بسیار وسیعی از انواع باکتریهای پاتوژن هااز جمله کلبسیلا نومونیه را دارد که این خواص در چای سبز به مواد شیمایی همچون epigallocatechin و epigallocatechin gallate و epicatechin gallate extracts, نسبت داده شد. (۲۲) در بررسی دیگری که در سال ۲۰۰۸ انجام گرفت نشان داده شد که بعضی گیاهان دارویی ازجمله چای سبز که توانایی جلوگیری از چسبندگی باکتریها و سلولهای سرطانی به تارگت موردنظر خود رادارند و از این لحاظ میتوانند یک درمان پیشتاز تلقی شوند. (۲۳) در یک برسی در کشور کرهی جنوبی روی اثر عصارهی چای سبز روی باکتریهای پاتوژن که در روده یافت میشوند انجام گرفت مشخص شد که این عصاره به صورت انتخابی رشد بعضی از باکتریها را افزایشمید هد اما روی بعضی از جمله پاتوژن ها اثر منفی دارد. (۲۴) پژوهشی هم در کشور هندوستان روی اثر عصارهی گیاهان بومی ازجمله چای سبز بر روی خاصیت آنتی باکتریال آن ها انجام گرفت نتایج قابل قبولی را در این زمینه نشان داد (۲۵) در برسی که در سال ۲۰۰۶ در کشور ترکیه انجام گرفت عفونتهای ادراری که عامل آن ها کلبسیلا نمونیه تشخیص دادهشده بود تا ۶۱ درصد نسبت به درمان با کوتریموکسازول مقاوم گزارش شدند. (۲۶) ۲-۲ چای سبز چای بهعنوان یکی از پرمصرفترین نوشیدنیها در سراسر جهان و بهویژه در ایران حاوی پلی فنولها، کافئین، فلاوونول ها، تئین و ترکیبات معطر است. چای سبز که حاوی پلی فنول ها (GTPs، AmbePhytoextracts) است، یکی از سنتیترین و گستردهترین نوشیدنی چین و ژاپن است که از شاخههای جوان گیاه camellia sinensis به دست میآید. چای سبز بهطور ویژه، با توجه به فعالیتهای بیولوژیکی پلی فنول های آنیک نوشیدنی سالم درنظرگرفته شده است. در میان پلی فنولها،Epigallo catechin 3 gallate و Epicatechine 3 gallate غالبترین ترکیبهای موجود هستند. ثابتشده است که خواص آنتیاکسیدان، ضدمیکروبی،anticollagenase، آنتی موتاژنیک و chemopreventive از این ترکیبهای موجود، در درمان بیماریهای مزمن مانند بیماریهای دستگاه ادراری مفید است. مطالعات نشان دادهاند که نوع پروسه عمدتاً در غلظت کاتچین ها مؤثراست. مطالعات اپیدمیولوژیک به اثبات رسانده اندکه چای سبز همچنین دارای برخی از خواص درمانی مانند کاهش فشارخون، کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی، آنتی باکتریال، ضدویروسی و فعالیت ضد قارچی است. مواد غذایی میتوانند عملکرد مناسبی داشته باشند، اگر آن ها تأثیر مفیدی فراتر از اثرات تغذیه مناسب برای حفظ سلامت و کاهش خطر ابتلا به بیماری در بدن داشته باشند. ثابتشده است که چای سبز خواص عملکردی بسیاری دارد و در حال حاضر مصرف آن بهطور گستردهای توصیه میشود (۲۸٫۲۹٫۳۰). شکل ۲-۱- برگ چای سبز بهصورت تازه و خشکشده چای سبزدرچین، ژاپن، کره، ومراکش بهطور گستردهای مصرف میشود (۳۱). چای سبز بهعنوان یک نوشیدنی سالم اززمانهای قدیم درنظرگرفته شده است. در طب سنتی چینی، این گیاه برای سردرد، درد بدن، درد عمومی، هضم، افسردگی، بهعنوان یک انرژیدهنده و بهطورکلی برای زندگی طولانیتر توصیه میشود (۳۲). چای سبز همچنین دارای بسیاری از مزایای بهداشت دهان و دندان است و تأثیر مثبتی بر تراکم استخوان، پوسیدگی، بیماری لثه و دیابت دارد (۳۳). مطالعات اپیدمیولوژیک و بالینی متعدد نشان داد که پاسخهای فیزیولوژیکی به چای سبز ممکن است در ارتقاء سلامت و جلوگیری و یا درمان برخی از بیماریهای مزمن مرتبط باشد (۳۳). ۲-۲-۱ ترکیب چای سبز