۲-۲- مروری بر سیر تاریخی تشکیل آموزش خانواده و انجمن اولیا و مربیان در جهان و ایران :
۲-۲-۱- تاریخچه تشکیل آموزش خانواده:
تحول علم روانشناسی در اواخر قرن نوزدهم وبه خصوص یافته های مربوط به روانشناسی کودک نیز در تشکیل انجمن اولیا ومربیان[۷] مؤثر بوده چرا که در آن زمان روانشناسان تأکید داشتند که برای تربیت بهتر فرزندان توجه بیشتر به نقش تربیتی خانواده ضروری است . بر اساس مطالعات انجام شده تا اوایل قرن نوزدهم در جوامع مختلف برای کودکان از لحاظ اجتماعی ارزش چندانی قائل نمی شدند . در این دوران مواردی از قبیل نیازهای کودکان ، تفاوت‌های فردی ونیاز های خاص کودکان مسائل جدی و قابل توجه تلقی نمی شد ند .در سال ۱۸۸۳ میلادی استانلی هال[۸] ، با انتشار مقالاتی تحت عنوان (محتوای ذهن کودک ) و(مطالعه کودک ) آغاز گر جنبشی گردید که ابتدا در آمریکا و سپس در اروپا به نهضت مطالعه کودک معروف شد .این نهضت تغییرات فراوانی در اندیشه‌های تربیتی معاصر به وجود آورده است .از طرف دیگر مطالعاتی که در زمینه تربیت کودک انجام شد ارتباط میان تربیت صحیح کودک با محیط خانوادگی را به اثبات رساند و به این ترتیب اندکی پس از آغاز نهضت مطالعه کودک ، نهضت آموزش اولیا سراسر آمریکا و سپس اروپا را فراگرفت به طوری که در سال ۱۸۹۰ نخستین تشکیلات آموزشی اولیا توسط استانلی هال در محلی به نام «انجمن تحقیق درباره کودک[۹] تأسیس گردید »نهضت توسعه تعلیم وتربیت مربیان آموزش خانواده ، با تألیف کتابی تحت عنوان «اهمیت تغذیه با شیر مادر »در سال ۱۹۱۴ فعالیت آموزش اولیا وارد مرحله جدیدی شد ، به طوری که با انگیزه ایجاد زمینه برای آشنایی خانواده ها با اصول تعلیم وتربیت جدید ، نخستین مدرسه والدین در اروپا در سال ۱۹۹۹ در شهر پاریس تأسیس شد و با کمک هیأتهای آموزشی مدارس در آموزشگاهای ابتدایی و متوسطه و همکاری خانواده ها ، انجمن اولیا را تأسیس کرد . به این ترتیب ازدهه سوم قرن نوزدهم ، انجمن اولیا ومربیان در مدارس جهان شروع به فعالیت نمود (نیکونیا ،۱۳۸۷).انجمن اولین ومربیان در سال ۱۳۲۶ به عنوان سازمان غیر دولتی وغیر انتفاعی در ایران تشکیل شد این انجمن در سال ۱۳۴۷ به منظور توسعه فعالیت های آموزشی ،کمیته ای را تحت عنوان «کمیته آموزش » تشکیل داد. این کمیته در راستای توسعه فعالیت های خود توانست جلسات آموزشی خانواده از حالت وشیوه سخنرانی پراکنده به صورت دوره های آموزش کلاسیک که در محل انجمن تشکیل می شد ، تغییر دهد . زمان اجرای دوره های مذبور ۳هفته و در هرهفته ۳جلسه آموزش بود . با آغاز شیوه جدید آموزش خانواده نحوه ارتباط انجمن با مراکز آموزشی وارد عرصه نوینی شد و با حضور اساتید دانشگاهی به عنوان مدرس آموزش خانواده و استقبال خانواده ها ازاین آموزش‌ها ، انجمن اقدام به راه اندازی و تاسیس مرکز آموزش خانواده نمود و به منظور توسعه فراگیر آموزش خانواده در شهر تهران ، پنج عنوان آموزشی در قالب آموزش خانواده در ۱۰ ساعت در آموزشگاه ها به خانواده ها ارائه شد .(جهانگرد ،۱۳۷۵).
۲-۲-۲- تاریخچه انجمن ملی اولیاء ومربیان:
تدوین قانون اساسی پس ازانقلاب مشروطیت و متعاقب آن تصویب قانون اساسی معارف در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی موجب شد تحصیلات عمومی در سطح کشور اجباری شده و به عنوان یکی از وظایف دولت تلقی شود. این امر آموزش و پرورش را با افزایش تقاضای آموزش مواجه ساخت و این امر به دنبال خود تبعات ومشکلاتی من جمله فشار سنگین مالی بر منابع محدود دولت را پدید آورد. هم زمان با افزایش تقاضا برای آموزش ،گسترش همکاری عمومی برای پیشبرد امر آموزش و پرورش نیز مورد توجه قرار گرفت و در این راستا مشارکت خانه و مدرسه در تعلیم وتربیت به عنوان یک راهبرد سیاسی انتخاب شد . به این ترتیب تشکیل انجمن اولیاء و مربیان از طرح های مقدماتی دولت در زمینه واگذار ی تعلیم و تربیت به مردم قلمداد گردید (جهانگرد،۱۳۷۵) . صدیق اعلم(۱۳۴۹) وزیر فرهنگ وقت در این مورد می نویسد:در سال ۱۳۲۶ باز هم برای دخالت دادن مردم در امر تعلیم وتربیت انجمن همکاری خانه و مدرسه را تأسیس کردیم ، به طوری که انجمن های خانه و مدرسه کار بسیار مفید ی در دخالت دادن مردم به کاری که برآن علاقه دارند بوده است.در سال ۱۳۴۶انجمنی به نام انجمن ملی اولیاء ومربیان ایران تأسیس ومرام نامه ای به این شرح به ثبت رسید: انجمن اولیاء ومربیان سازمانی است غیر انتفاعی وغیر دولتی این مؤسسه با همکاری و پشتیبانی کسانی که به تربیت عمومی نونهالان ونوجوانان علاقه دارند تشکیل می شود . هدف‌های معین و مشخصی بر محور سیاست کلی آموزش وپرورش کشور وبا معیارهای فدراسیون بین‌المللی اولیاء ومربیان برای نیل به هدف های خود تعقیب می‌کند . انجمن ملی اولیاءومربیان ایران سازمانی است که درآن تعصب مذهبی ، نژادی، طبقاتی ویا سیاسی راه ندارد و صرفاً به جنبه همگانی تربیت متوجه است (جهانگرد،۱۳۷۵) .
۲-۳- اهداف انجمن اولیاء ومربیان:
انجمن اولیاء ومربیان در سال ۱۳۴۶اهداف خود را به شرح زیر اعلام کرد:
۱) بررسی مسائل خانوادگی و تربیتی بین افراد و طبقات اجتماعی.
۲) فراهم آوردن وسایل لازم برای حفاظت کودکان و نوجوانان و تأمین احتیاجات روانی و جسمانی آنان.
۳) تقویت مبانی ارتباط میان خانه و مدرسه و تحکیم روابط اولیاء و مربیان.
۴) اتخاذ تدابیر اساسی در باره ی روش های تربیت و تقویت روح همکاری اجتماعی و پرورش شخصیت کودکان ونوجوانان وتحکیم مبانی اعتماد به نفس در آنان.
۵) هم کاری وهم فکری با اولیاءکودکان ونوجوانان به منظور ایجاد وتقویت حسن تفاهم بین آنان.
۶) هم کاری وهم فکری با اولیاءمدارس به منظور تسهیل امور تربیتی و به ثمر رساندن فعالیت های آنان در آموزش وپرورش کودکان ونوجوانان.
۷) تلاش در هماهنگ ساختن فعالیت های خانه و مدرسه و به تحقق رسانیدن ومنظور های آموزشی بر پایه صحیح علمی .
۸) مرتفع ساختن مشکلات اولیاء وکودکان ونوجوانان و هم چنین اولیاء مدرسه از طریق وسایل ارتباطات جمعی و تشکیل کلاس ها ،سمینارها[هم اندیشی ها]،کنفرانس ها ،مصاحبه ها وطبع ونشر رساله های ارشادی (همان منبع،۱۳۷۵).
