مقدمه
دستیابی به هدف‌های علم یا شناخت علمی میسر نخواهد بود مگر زمانی که با روش‌شناسی درست صورت پذیرد. پژوهشگر باید توجه داشته باشد که اعتبار دستاوردهای تحقیق به‌شدت تحت تأثیر روشی است که برای تحقیق خود برگزیده است. در هر تحقیقی روش پژوهش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.در حقیقت هر تحقیق از دو سطح مفهومی –نظری و مشاهدات تجربی تشکیل یافته است که روش تحقیق یک ارتباط بین این دو سطح می‌باشد و متأثر از چارچوب نظری مفروضات منبعث از آن است.
تحقیق را می‌توان تلاشی منظم و سازمان‌یافته برای بررسی مسئله‌ای خاص که به یک راه‌حل نیاز دارد توصیف کرد؛ و شامل گام‌هایی است که طراحی و پیگیری می‌شود تا پاسخ‌هایی برای مسئله موردعلاقه ما در محیط کاری به دست آید. ( سکاران، ترجمه صائبی – شیرازی، ۱۳۸۴ ).
در این فصل کلیه مراحل روش‌شناسی تحقیق شامل: روش تحقیق، جامعه آماری موردمطالعه، نمونه آماری، ابزار جمع آوری اطلاعات، اعتبار یابی ابزار پژوهش، روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و آزمون‌های آماری مورد استفاده‌شده موردبررسی قرارگرفته است.
۳-۱ روش تحقیق:
روش‌های تحقیق مختلفی وجود دارد که استفاده از هر یک از روش‌های تحقیق بسته به ماهیت کار و متغیرهای موردبررسی توصیه می‌شود. هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی اتخاذ کند تا او را هر چه سریع‌تر، دقیق‌تر، آسان‌تر و ارزان‌تر در دستیابی به پرسش‌های تحقیق یاری نماید.
روش تحقیق در علوم رفتاری با توجه به ملاک‌های ۱ هدف تحقیق ۲ نحوه گردآوری داده‌ها ۳ نحوه اجرا مشخص می‌شود. (بازرگان، ۱۳۸۷ ).
تحقیق حاضر ازنظر هدف یک تحقیق کاربردی می‌باشد زیرا قصد دارد تا به ” بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر پیاده‌سازی مدیریت دانش در جامعه موردپژوهش ” بپردازد.
این تحقیق به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی انجام‌گرفته و با انجام مراحل زیر به فرضیات تحقیق پاسخ‌داده‌شده است:
۱ بررسی تحقیقات مشابه
۲ مطالعه علمی پیرامون موضوع با بهره گرفتن از کتب و مقالات فارسی و لاتین
۳ تعیین روش تحقیق و تعیین اندازه نمونه
۴ تهیه و تنظیم پرسشنامه بر اساس ادبیات موضوع
۵ جمع آوری اطلاعات
۶ تجزیه‌وتحلیل داده‌های آماری با بهره گرفتن از نرم‌افزار اس پی اس اس
۷ نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهاد‌ها
۳-۲ جامعه آماری
پس از انتخاب موضوع تحقیق و بیان مسئله یکی از تصمیمات مهمی که پیش روی پژوهشگر قرار دارد انتخاب نمونه است. نمونه‌ای که باید نماینده جامعه‌ای باشد که پژوهشگر قصد تعمیم‌یافته‌های خود به آن جامعه را دارد. اگر محقق پژوهش خود را بر تمامی افراد جامعه اجرا کند روش او سرشماری خواهد بود یعنی محقق باید تمامی افراد جامعه را تک‌تک موردبررسی و آزمون قرار دهد؛ اما چون اکثر پژوهشگران توان و زمان اجرای پژوهش بر کل جامعه را ندارند به همین دلیل پژوهش خود را بر محدود به نمونه کوچکی می‌سازند. ” جامعه عبارت است از مجموعه‌ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند؛ و تعریف جامعه آماری باید جامع و مانع باشد.” نمونه‌گیری عبارت است از ” انتخاب تعدادی از افراد، حوادث و اشیا از یک جامعه تعریف‌شده به‌عنوان نماینده آن جامعه. ” اولین قدم در نمونه‌گیری تعریف جامعه موردنظر است و هدف نوعی نمونه‌گیری است که تمام افراد جامعه جهت انتخاب شدن شانس برابر داشته باشند. ( مقیمی، دهکردی، ۱۳۹۰ ).
جامعه آماری تحقیق، کارکنان اداره کل درمان تأمین اجتماعی استان تهران می‌باشد که با برخورداری از ۸۰۰۰ کارکنان بزرگ‌ترین اداره درمان کشور است و یک‌سوم امر درمان را بر عهده دارد و مهم‌ترین منبع اطلاعانی در این تحقیق نیز مجموعه کارکنان اداری و درمانی ( پزشکان و پرستاران) بخش‌های مختلف بیمارستان‌های تأمین اجتماعی می‌باشند که جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می‌دهد.
۳-۳ حجم نمونه و روش نمونه‌گیری:
تعیین حجم نمونه اهمیت زیادی در تعمیم نتایج آزمون به جامعه دارد. در تعیین حجم نمونه واریانس داده‌ها، خطای آزمون (برآورد )، دقت موردنظر، حجم جامعه و توزیع آماری مؤثرند. معمولاً واریانس داده‌ها از قبل مشخص نیست که یا از تحقیقات مشابه و قبلی می‌توان استفاده کرد و یا از رابطه تخمین زیر استفاده کرد کمترین- بیشترین = انحراف معیار
۶
اگر طیف لیکرت ۵ تای باشد مقدار تقریبی انحراف معیار عبارت است از:
در این تحقیق نیز از همین روش استفاده کردیم. اگر خطای برآورد دقت برآورد و انحراف معیار باشد. حجم نمونه اجزای جامعه‌ی نامتناهی عبارت است از:
در این تحقیق فرض کردیم که۰/۰۵ ابراین و و باشد بنابراین:
در این تحقیق تعداد جامعه آماری ۸۰۰۰ نفر است که با توجه به تعداد نسبتاً زیاد آن ها از شیوه جامعه نامتناهی استفاده گردید و از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای برای تعیین حجم نمونه‌ها استفاده شد. بدین‌صورت که ابتدا ۳ بیمارستان به‌صورت تصادفی انتخاب و سپس از هر بیمارستان حدود ۴۳ نفر نمونه به‌صورت تصادفی انتخاب گردید.
۳- ۴ روش و ابزار گردآوری اطلاعات
۳-۴-۱ روش گردآوری اطلاعات:
مطالعات کتابخانه‌ای: جهت گرداوری اطلاعات درزمینه‌ی مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع، از منابع کتابخانه‌ای، مطالعه کتاب‌های موردنیاز و نیز از شبکه جهانی اطلاعات استفاده‌شده است.
تحقیقات میدانی: به‌منظور جمع آوری داده‌ها و اطلاعات برای تجزیه‌وتحلیل از پرسشنامه استفاده خواهد شد
۳-۴-۲ ابزار گردآوری اطلاعات
روش جمع آوری داده‌ها در هر تحقیقی بایستی به‌گونه‌ای باشد که بتواند اطلاعات موردنیاز و دقیق را برای محقق فراهم سازد.
پرسشنامه یکی از رایج‌ترین ابزارهای تحقیق و روشی مستقیم جهت کسب داده‌های تحقیق است. پرسشنامه مجموعه‌ای از سؤالات است که پاسخ‌دهنده باملاحظه آن ها پاسخ لازم را ارائه می‌کند که ابن پاسخ‌ها داده‌های موردنیاز پژوهشگر را تشکیل می‌دهند. از طریق سؤالات پرسشنامه می‌توان علاقه، دانش و نگرش فکری فرد را موردبررسی قرارداد. ( بازرگان و همکاران، ۱۳۸۸ ).
در این پژوهش نیز ابزار اندازه‌گیری، پرسشنامه بود که در سه بخش مجزا به‌صورت زیر طراحی گردید.نمونه‌ای از پرسشنامه در انتها به‌صورت پیوست ارائه‌شده است.
بخش اول: این بخش دربرگیرنده درخواست تکمیل پرسشنامه می‌باشد که طی آن جهت برقراری رابطه با پاسخ‌دهندگان و ایجاد انگیزه پاسخگویی آنان می‌باشد
بخش دوم: این بخش حاوی ۷ سؤال به‌منظور دستیابی به اطلاعات عمومی پاسخ‌دهندگان که شامل جنسیت، سن، مدرک تحصیلی، رده سازمانی، سابقه خدمت و … است.
بخش سوم: این بخش که اصلی‌ترین بخش پرسشنامه است شامل ۴۰ سؤال مربوط به فناوری اطلاعات و مدیریت دانش است به شرح جدول زیر:
جدول ( ۳-۱ ) ترکیب سؤالات پرسشنامه
| شاخص | بعد | سازه | ردیف |
| سؤالات ۲۰-۱ | فناوری اطلاعات |
