بین اکتساب دانش خارجی و نوآوری محصول در شرکت های صنعتی استان گیلان رابطه وجود دارد
پیرامون بررسی این فرضیه ، در سطح خطای ۰۱/۰ سطح معنی داری کمتر از ۰۱/۰ می باشد بنابراین H0 رد می شود و H1 پذیرفته می شود. بنابراین بین اکتساب دانش خارجی و نوآوری محصول رابطه معنی دار وجود دارد(۰۱/۰ < سطح معنی داری )و شدت این رابطه برابر با ۵۲۱/۰بوده که بیانگر رابطه مثبت ومستقیم بین اکتساب دانش خارجی و نوآوری محصول می باشد. به عبارت دیگر هرچه شرکت ها از دانش تکنولوژی های جدید، دانش بازایابی جدید و فرایندهای تولیدی جدید استفاده کند، نوآوری محصول نیز افزایش خواهد یافت. درمقایسه با تحقیق دانگ یانگ،(۲۰۱۱)این فرضییه تایید می گردد.
بررسی فرضیه فرعی ۳ :
بین اکتشاف دانش و نوآوری محصول در شرکت های صنعتی استان گیلان رابطه معنی داری وجود دارد.
در سطح خطای ۰۱/۰ سطح معنی داری کمتر از ۰۱/۰ می باشد بنابراین H0 رد می شود و H1 پذیرفته می شود. بنابراین بین اکتشاف دانش و نوآوری محصول رابطه معنی دار وجود دارد(۰۱/۰ < سطح معنی داری )و شدت این رابطه برابر با ۵۶۱/۰بوده که بیانگر رابطه مستقیم بین اکتشاف دانش و نوآوری محصول می باشد. به عبارت دیگر هرچه شرکت ها و سازمان ها به سوی دانش و الگوها و طراحی محصولات جدید و تکنولوژی های پیشرفته و یادگیری تکنیک های مدیریت پیشرفته و به بکاربردن تخصص های مختلف و گوناگون متمایل شوند، نوآوری محصول نیز افزایش خواهد یافت. درمقایسه با تحقیق دانگ یانگ،(۲۰۱۱)این فرضیه تایید می گردد.درمقایسه با تحقیق دانگ یانگ،(۲۰۱۱) دو فرضیه فرعی با هم مورد تحلیل قرار گرفته و تایید شدندونشان دهنده این است که این دوفرضیه با هم باعث اکتشاف دانش می شوند وفرضیه سوم تایید میشود
۵-۴) محدودیت های تحقیق
نوآوری از جمله مفاهیمی است که تحت تاثیر متغیرهای زیادی در سازمان قرار می گیرد و در چارچوب زمانی و امکانات پژوهشگران، امکان کنترل سایر متغیرها وجود نداشت.
کمبود تحقیقات انجام گرفته پیرامون موضوع تحقیق(نوآوری محصول) از کمبود های دیگر تحقیق بود.
محافظه کاری برخی مدیران شرکتها ،که در پاسخگویی آنها به سوال تاثیر گذاشته است. که تجزیه و تحلیل اطلاعات را با مشکل مواجه می کرد.
مسافت طولانی و پراکندگی مکانی جامعه آماری (شرکتها) با توجه محدودیت زمانی از دیگر محدودیت های تحقیق بوده است.
به دلیل پاسخ گو نبودن مسولین ذی ربط از ۳۷۰ پرسشنامه ای که باید تحویل داده می شد ۲۷۸ مسول پرسشنامه ها را تکمیل کردند.
۵-۵) پیشنهادات بر اساس یافته های تحقیق
با توجه به یافته های تحقیق به مدیران و سازمان ها و شرکت ها ی صنعتی توصیه می شود :
با توجه به رابطه مثبت و مستقیم بین مدیریت دانش و نوآوری محصول ، به مدیران سازمان ها و شرکت ها پیشنهاد می گردد با تسهیم و به اشتراک گذاشتن دانش در داخل سازمان و اکتساب دانش از خارج سازمان و اکتشاف دانش ، نوآوری محصولات را افزایش داد.
با توجه به رابطه مثبت ومستقیم بین تسهیم دانش داخلی و نوآوری محصول ، به مدیران سازمان ها و شرکت ها پیشنهاد می گردد با اشتراک گذاشتن اطلاعات مشتریان با کارمندان خود و کمک کردن واحدهای سازمان به یکدیگر به منظور یادگیری بیشتر و تشویق و نمودن کارمندان برای به اشتراک گذاشتن دانش ، نوآوری در محصولات را در سازمان ها و شرکت ها افزایش داد.
با توجه به رابطه مثبت ومستقیم بین اکتساب دانش خارجی و نوآوری محصول ، به مدیران سازمان ها و شرکت ها پیشنهاد می گردد با بهره گرفتن از دانش تکنولوژی های جدید، دانش بازایابی جدید و فرایندهای تولیدی جدید ، دانش و علم را از خارج سازمان وارد شرکت نموده تا از این طریق بتوان نوآوری در محصولات را در سازمان ها و شرکت ها افزایش داد.
با توجه به رابطه مثبت ومستقیم بین اکتشاف دانش خارجی و نوآوری محصول ، به مدیران سازمان ها و شرکت ها پیشنهاد می گردد با به بکاربردن تخصص های مختلف و گوناگون و دانش و الگوها و طراحی محصولات جدید و تکنولوژی های پیشرفته و یادگیری تکنیک های مدیریت پیشرفته باعث افزایش نوآوری در محصولات در سازمان ها و شرکت ها شد.
۵-۶) پیشنهادات برای تحقیقات آتی
با توجه به محدودیتهای تحقیق، پیشنهادات زیر برای محققین آتی در نظر گرفته شده است:
پیشنهاد می شود در جهت بررسی قابلیت تعمیم پذیری نتایج تحقیق حاضر، این پژوهش در سایر شرکت ها و سازمان ها انجام گیرد و نتایج آنها با نتایج این تحقیق مقایسه گردد.
پیشنهاد می شود که متغیر های دیگری به موضوع تحقیق اضافه شود.به عنوان مثال(توانمند سازی کارکنان ، یادگیری سازمانی و….) که آیا متغیرهای دیگر می تواند رابطه بین مدیریت دانش و نوآوری محصول را تحت تاثیر قرار دهد. .
پیشنهاد می شود به محققین آتی که کارخانه هایی را به عنوان مطالعه موردی انتخاب کنند که ،از پراکندگی کمتری برخوردار باشند. (مثلا مطالعه موردی شرکت غذایی مهرام) تا نتایج، اعتبار بیشتری داشته باشد
فهرست مطالب:
ابراهیمی ، سید عباس،محمد فاتح ،اصغر - حاجی پور ،ابراهیم ،(۱۳۹۱) ، بررسی نقش اعتماد در تسهیم دانش شغلی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس ،فصلنامه علمی – پژوهشی مدیریت نظامی ، سال دوازدهم ، شماره ۴۷، ص۱۶۲-۱۳۵٫
ابطحی ،سید حسن، صلواتی، عادل ، (۱۳۸۵)، ” مدیریت دانش در سازمان” ، انتشارات پیوند نو، چاپ اول.
اسکندری،محمد،خلجانی،جعفر قیدر،اعرابی سید محمد،۱۳۹۰، “الگوی هماهنگی راهبردهای نوآوری محصول و فرایند بر اساس چارچوب ارزش های رقیب” ، بهبود مدیریت ،سال پنجم، شماره۲پیاپی۱۳ ،ص۳۶-۱۱٫
اعرابی ،سید محمد، موسوی ،سعید،(۱۳۸۸) “الگوی استراتژیک مدیریت دانش برای ارتقا ی عملکرد پژوهشگا هها” ، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی ،شماره ۵۱ ، ص ۴-۲۶٫
افجه ای ، سید علی اکبر ، و سلطانی ، سید مانلی ،(۱۳۹۰) ، «تاثیر تعامل اجتماعی بر نواوری شرکت های بیمه» ،پژوهشنامه بیمه ، سال بسیت و ششم ، شماره ۳، پیایی ۱۰۳،صص۱۰۱-۷۹٫
افلاکی پاشاکی،لیلا ، (۱۳۹۱)،"بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی براستقرار مدیریت دانش مطالعه موردی ادارات امور مالیاتی استانهای شمالی کشور"،پایان نامه کارشناسی ارشدمدیریت منابع انسانی، دانشگاه آزاد رشت.
امیر خانی ،امیر حسین،(۱۳۸۴) ،« کابرد مدیریت دانش در بهبود سازمان » ، پیک نور ،سال سوم، شماره ۳، ص ۱۴۱-۱۳۱٫
انصاری رنانی ، قاسم و قاسمی نامقی ، محمد،(۱۳۸۸) ،« ارزیابی اثر مدیریت دانش در خلق استراتژی رقابتی تمایز از مجرای زنجیره ارزش فعالیت های سازمان» ، پژوهش نامه مدیریت تحول ، سال اول ، شماره ۲، ص ۲۰-۱٫
ایران نژاد پاریزی ، مهدی، (۱۳۸۴)، روش های تحقیق در علوم اجتماعی ، تهران ، نشر مدیران.
ایزاکس،جفریای،لاینه،کریستوفر،آرگوئیلان جان،بهمن ۱۳۸۵،"الگوی پیشبینی نوآوری نظامی ،ترجمه موسسه آموزشی وتحقیقات صنایع دفاعی.
آریازند.علی(۱۳۸۹)،"جایگاه مدیریت دانش در تصمیم گیری مدیران مدارس سازمان آموزش و پرورش شهر تهران"،(پژوهشگر) فصلنامه مدیریت، سال هفتم، شماره ۱۷٫
آزاد ، ناصر، ارشدی ، ایمان ،(۱۳۸۸) ،« بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی بر درک حمایت از نوآوری (مورد کاوی شرکت مادر تخصص بازرگانی دولتی ایران » فصلنامه بررسی های بارزگانی ، شماره ۳۶ ،ص ۳۸-۲۶٫
آقا داود ،سید رسول،حاتمی، محمود ،حکیمی نیا ،بهزاد،(۱۳۸۹) ، ” بررسی عوامل موثر بر
پور محمد،مجید،(۱۳۹۱)،رابطه بین مدیریت دانش و نوآوری با عملکرد سازمانی شرکت های دولتی استان گیلان ،پایان نامه کارشناسی ارشدمدیریت دولتی ، دانشگاه آزاد رشت.
پیری ، زکیه ،آصف زاده ،سعید ،۱۳۸۵،چگونه می توان مدیریت دانش را به کار گرفت ؟ ،مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین ، سال دهم ،شماره ۱ پیاپی ۳۸، ص۱۰-۱٫
جان ادواردز،ترجمه پارسانیا،مصطفی ، ۲۰۱۳،یک دیدگاه فرایندی از مدیریت دانش ،پایگاه مقالات علمی مدیریت،www.system.parsiblog.com
جعفری ،مصطفی ، ابن رسول، سید اصغر،دیده ور ،فاطمه ،(۱۳۸۵) ،"نقش مدیریت دانش فناوری اطلاعات در مدیریت ریسک پروژه ” ، نشریه بین المللی علوم مهندسی ، جلد ۱۷ ، شماره ۵ ، ص۳۷-۳۱٫
جعفری مقدم ، سعید ،۱۳۸۱، فرایندهای مدیریت دانش از یادیگیری سازمانی تا حافظه سازمانی ، فصلنامه مدیریت توسعه ، شماره ۱۲٫
حاج کریمی، عباس و حاجی پور، بهمن. (۱۳۸۷). طراحی مدل اندازه گیری ظرفیت جذب: مطالعه موردی صنایع دارویی کشور. پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی ، صفحه ۷۰-۵۱٫
حسینی خواه، و پروست، (۱۳۸۵)،"مدیریت دانش"، انتشارات سیطرون، چاپ اول.
خاکی، غلامرضا ،۱۳۸۷، روش تحقیق در مدیریت ، مرکز انتشار علمی دانشگاه آزاد اسلامی.
خسروی پور،بهمن،خرداد(۱۳۹۲)،نقش مدیریت دانش در بهبود و ارتقاء سازمان ترویج کشاورزی ، ماهنامه اجتماعی .اقتصادی علمی و فرهنگی کار جامعه،شماره ۱۵۷٫
خیرخواهان حقیقی، وحدت. (۱۳۸۹). تعیین کننده های ظرفیت جذب دانش و تاثیر آن بر پاسخگوی سریع سازمانها. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
دانایی فرد ، حسن ، الوانی، سید مهدی ، آذر، عادل(۱۳۸۳) ، روش شناسی پژوهش کمی در مدیریت : رویکردی جامع ، چاپ اول ، تهران ، انتشارات صفار- اشراقی .
دفت ، ریچارد ال ،(۱۳۸۹) ،مبانی تئوری و طراحی سازمان » ف ترجمه علی پارساییان و سید محمد اعرابی ، چاپ پنجم ،انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی ،تهران.
دهقان نجم ، منصور،(۱۳۸۸)، ” مدیریت دانش و نقش آن در نوآوری سازمانی ” ،ماهنامه مهندسی خودرو و صنایع وابسته ،سال اول ، شماره ۱۰، ص۵۲-۴۷٫
رابینز ،استیفن ، (۱۳۸۸)، « مبانی رفتار سازمانی » ، ترجمه علی پارساییان و سید محمد اعرابی ، چاپ بیست وچهارم ، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی ،تهران.
رادلینگ ، آلن (۱۳۸۵) ، ” مدیریت دانش : موفقیت در اقتصاد جهانی مبتنی بر دانش ” ، ترجمه سید محمد حسین لطیفی ، نشر سمت.
ربیعی مهناز، (۱۳۸۸) “اثر نوآوری وسرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران ” مجله علمی و پژوهشی دانش و توسعه ، دوره ۱۶، شماره ۲۹٫
۵-۲- محدودیت های پژوهش
-در پژوهش حاضر به دلیل در دسترس نبودند آسان بیماران اسکیزوفرنیا بدون علائم روان پریشی و افسردگی اساسی بدون علائم روان پریشی لذا امکان همتاسازی دو گروه از نظر تحصیلات وسن به وجود نیامده است.
-در پژوهش حاضر آزمودنی های گروه بیمار اسکیزوفرنیا بدون علائم روانپریشی، از نظر انواع اسکیزوفرنیا (مثل: پارانوئید، کاتاتونیک و…) و همچنین از نظر تعداد سابقه سالهای بیماری تقسیم بندی نشدند.
- در پژوهش حاضر بسیاری از آزمودنی های در دسترس بی سواد بودند.
۵-۳- پیشنهادهای برای پژوهش های بعدی
۵-۳-۱- پیشنهادهای اجرایی
-با توجه به این که در این پژوهش ابزارهای استفاده شده برای بیماران دارای حداقل تحصیلات خواندن و نوشتن بوده است، پیشنهاد می شود ابزارهای ساخته و هنجاریابی شود که محدودیت سواد را نداشته باشد، تا بیماران بی سواد هم بتوانند در چنین پژوهشی شرکت کنند.
- از آنجا که در پژوهش حاضر به دلیل دشوار بودن ، بیماران اسکیزوفرنیا از نظر نوع بیماری، سابقه و تعداد سالهای بیماری تقسیم بندی نشده بودند ، پیشنهاد می شود که در چندین پژوهش بیماران از نظر نوع بیماری و تعداد سالهای بیماری تقسیم بندی شوند.
- پژوهشگران در انجام پژوهش مشابه بعدی می توانند این تحقق را علاوه بر دو آزمون رنگ و کلمه استروپ و آزمون جور کردن کارتها ویسکانسین این تحقیق را با آزمون های برج لندن، آزمون عملکرد مداوم، آزمون برج هانوی نیز انجام دهند.
۵-۳-۲- پیشنهادهای کاربردی:
علاوه بر مجموعه پیشنهادهای پژوهش که به آنها اشاره شد، می توان با توجه به نتایج و یافته های این بررسی به ارائه پیشنهادهای کاربردی پرداخت. با توجه به به یافته های این مطالعه، پیشنهاد برنامه های درمانی و مشاوره ای، که در آنها به طور خاص بر موضوع عملکرد اجرایی بیماران اسکیزوفرن بدون علائم روانپریشی و بیماران افسرده اساسی بدون علائم روانپریشی تاکید شده است، مفید خواهد بود.
از سوی دیگر، طراحی برنامه های آموزشی به منظور آموزش افرادی که با جامعۀ بیماران اسکیزوفرن و افسرده اساسی در ارتباط هستند و به ویژه خانواده های این بیماران برای تجدید نظر کردن در ارتباطاتشان با آنها و نیز پذیرفتن و درک افکار، عقاید و احساسات آنها و همچنین ایجاد انگیزه ای بیشتر برای این بیماران و خانواده های آنها در جهت پیگیری برای درمان نزد روانپزشک و روانشناس می تواند مفید باشد ودر نهایت نتیجه این چنین پژوهشی می تواند در مراجعه قانونی با ارزش باشد از آن جهت که این بیماران در زمان بهبودی به اتهام نقیصه شناختی مورد سوِءاستفاده اطرافیان قرار نگیرند.این بیماران می توانند قبل از هر گونه اقدامات قانونی مورد آزمایش از طریق تستهای حساس به عملکرداجرایی از جمله آزمون جور کردن کارتهای ویسکانسین وآزمون کلمه و رنگ استروپ قرار گیرند.
منابع
منابع فارسی
انجمن روانپزشکی آمریکا. (۱۳۸۱). متن تجدید نظر شده راهنمایی وتشخیصی و آماری اختلالهای روانی( ترجمه دکتر محمد رضا نیکخو و هامایاک آوادیس یانس). تهران: انتشارات سخن. (تاریخ انتشار به زبان اصلی ۲۰۰۰).
پورافکاری، نصرت الله. (۱۳۸۶). فرهنگ جامع روانشناسی-روانپزشکی، تهران. فرهنگ معاصر. جلد دوم.
پورآقاروده برده، فاطمه، و کافی، موسی، و کریمی علی آبادی، تمجید، و دل آذر، ربابه. (۱۳۹۱). مقایسه درجاماندگی عملکرد و انعطاف پذیری ذهنی در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، کم توان ذهنی و عاری. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، شماره ۶۵، ۱۳۹۱، ۲۶-۳۴.
تقوی،محمد رضا. (۱۳۸۰).بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه سلامت عمومی . GHQمجله روانشناسی .۵(۴).۲۷-۱۹.
حق شناس، حسن. (۱۳۷۹). ساخت و هنجاریابی آزمون خواندن کلمات به عنوان مقیاس کلامی(مهک). مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی(اندیشه و رفتار). سال ۶، شماره ۱. صفحه ۵۱-۵۹.
حسنی، فاطمه. (۱۳۸۶). مقایسه بین خودپنداره بدنی با عزت نفس وسلامت عمومی در افراد عادی و گروهی از مراجعه کنندگان به مراکز مشاوره و تغذیه در شهر شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد.
داودی، اعظم، و طاهر نشاط دوست، حمید، و پاشا شریفی، حسن. (۱۳۹۰). مقایسه عملکردهای اجرایی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرینا، افسردگی اساسی بدون روان پریشی و افراد بهنجار در شهر تهران. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک، سال ۱۴، شماره ۴، ۱۳۹۰، ۱۹-۱۰.
سادوک، بنیامین؛ سادوک، و یرجینیا. (۱۳۸۳). چکیده روان پزشکی بالینی( ترجمه نصرالله پورافکاری). تهران: انتشارات آزاده. (تاریخ انتشار به زبان اصلی۲۰۰۳).
سادوک، ویرجینیا؛ سادوک، بنیامین. (۱۳۹۰). علوم خلاصه روانپزشکی و رفتاری( ترجمه فرزین رضاعی). تهران: انتشارات ارجمندی. (تاریخ انتشار به زبان اصلی۲۰۰۷).
سلیمانی، علی. (۱۳۸۷). مقایسه بیماران اسکیزوفرینا، دوقطبی و افرادبهنجار. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
شاهقلیان، مهناز، و آزاد فلاح، پرویز، و فتحی آشتیانی، علمی، و خدادادی، مجتبی. (۱۳۹۰). طراحی نسخه نرم افزاری آزمون جور کردن کارتها ویسکانسین(WCST): مبانی نظری، نحوه ی ساخت و ویژگی های روانسنجی. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، شماره۴، سال اول، ۱۳۹۰، ۱۳۳-۱۱۲.
طارمیان، فرهاد. (۱۳۷۳)، نارسایی توجه در اسکیزوفرینا، پژوهشهای روانشناختی، دوره ۳، شماره ۱ و ۲، ۷۴-۵۹.
طوفانی، حمید، و بهدانی، فاطمه. (۱۳۸۱). مقایسه نتایج آزمون ویسکانسین در بیماران اسکیزوفرن مبتلا و غیر مبتلا به حرکت پریشی دیر رس، بستری در بیمارستان های ابن سینا و حجازی مشهد. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، سال ۴، شماره ۹، ۱۳۸۵، ۲۶-۳۰.
کاپلان، هارولد و سادوک، بنیامین. (۱۳۸۱). خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری- روانپزشکی (ترجمه نصرت اله پورافکاری). تهران: انتشارات شهرآب- آینده سازان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی ۲۰۰۲).
مارنات، گری، گراث. (۱۳۸۶). راهنمای سنجش روانی (ترجمه پاشا شریفی، حسن؛ نیکخو، محمدرضا). تهران: رشد. (تاریخ انتشار به زبان اصلی ۲۰۰۳).
مشهدی، علی، و حمیدی، ندا، و سلطانی فر، عاطفه، و تیموری، سعید. (۱۳۹۰). بررسی پاسخ در کودکان مبتلا به اختلال های طیف درخودماندگی: کاربرد آزمون کلمه و رنگ استروپ رایانه ای. پژوهش های روانشناسی بالینی و مشاوره، ۱(۲)، ۱۰۴-۸۷ .
نجاریان، بهمن، براتی شده، فرید. (۱۳۷۲). آزمون کلمه و رنگ استروپ. مجله پژوهشهای روانشناختی، دوره ۲، شماره ۱ و ۲، ۱۳۷۲، ۶۴-۵۵.
نادری، ن، عشایری، ح، و یاسمی، م. (۱۳۷۳). بررسی پردازش اطلاعات و برخی از عملکردهای نور و پسیکولوژی مبتلایان به اختلال وسواسی فکری عملی. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، انیستیتو روانپزشکی تهران.
نریمانی، محمد، و پوراسمعلی، اصغر، و عندلیب کواریم، مرتضی، و آقاجانی، سیف اله. (۱۳۹۱). مقایسه عملکرد استروپ در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری با دانش آموزان عادی. مجله ناتوانی های یادگیری، دوره ی ۲ شماره ۱/۱۵۸-۱۳۸.
فتحی آشتیانی، علی، و داستانی، محبوبه . (۱۳۹۱). آزمون های روانشناختی. تهران: انتشارات بعثت. ص۳۰۹-۳۱۱.
قدیری، فاطمه، و جزایری، علی رضا، و عشایری، حسن، و طباطبایی، محمود. (۱۳۸۵). مقایسه نقایص کارکردهای اجرایی در بیماران اسکیزو- وسواس. تازه های علوم شناختی، سال ۸ شماره ۳. ۱۳۸۵، ۲۴-۱۱.
قرائی، منوچهر و عاطف وحید، محمد کاظم، و نصر اصفهانی، مهدی، و اصغرنژاد فرید، علی اصغر. (۱۳۸۴). کارکردهای عصب- روانشناختی در اقدام کنندگان به خودکشی مبتلا به افسردگی اساسی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی (روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران). شماره۷. ۳۴۶-۳۵۲.
هبن، نانسی، میلبرگ، ویلیام. (۱۳۸۷). مبانی ارزیابی- عصب روانشناختی (ترجمه حسن حق شناس). تهران: رشد. (تاریخ انتشار به زبان اصلی ۲۰۰۲).
منابع لاتین
Abramczki, R.R.; Jordan, D.E.&Hegel, M.(1983). Reverse effect in the performance of schizophrenics. Perceptualand motor skills. 56(1), 99-106.
Borkowska.A., Drozdz.W., Jorkowski.P. & Rybakoski.k.J. (2009).The wisconsin card sord sorting Test and The N-back Test in Mild cognitive Impairment and elderly depression. The World Journal of BiologicalPsychiatry; lo(u): 870-876.
Barch, D.M., Chohen. J.D., Cater. C.S. (2004). Factors influencing stroop performenc in schizophrenia.NeuroPsychology.18:477-484.
Baxter, L.R.; Saxene, S.; Brody, A.L.; Ackerman, R.F.; M.; Schewrz, J.M.; Allen Martinez, Z.; Fuster, J.M. & Phelpas, M.E.(1997). Brain mediation of obsessive compulsive symptoms: Evidence from functional brain imaging studies in the human and Nonhuman primates. ClinicalNeuropsychology, 4, 32- 47.
Bockova, M., Chladek, J.Jurak P., Halamek, J., Rektor , I. (2007). Executive functionins processed in the frontal and lateral temporal cortices: intracerebral study. Clinical Neuro physiology, 118. 2625-2636.
Catafau, A.; Parellada, E.; lomena, F.; Bernardo, M.; Setoain, J.; & Catarineu, S. (1998). Role - of the cingulate gyrus during the wisconsin card sorting test: A single photon emission-computeutomography study in normal volunteers. Psychiatry Research:Neuroimaging, 26, 67-74.
Cattell, J.M. (1890). The time it takes to see and name objects. Mind, 11, 63-65.
Cavallaro R, Cavedini P., Mistrettu P., Bassi T., Angelone S.M., Ubbiali A., et al.(2003).Basal corticofrontal circuits in schizophrenia and obsessive – compulsive disorder: a controlled, double dissociation study. Biol Psychiatry , ۵۴: ۴۳۷ – ۴۳.
Chan, D.W.& Chan, T.S.C.(1983).Reliability,validity and the structure of the General Health Questionnaire in an Chines version context. Psychological medicine, 13,363-72.
Clahn ,D.C. , Cannon ,R.C. (2000). Working memory constrains abstraction schizophrenia. Biol Psychiatry , ۴۷; ۳۴- ۴۲.
Colin, M., Macleod, Penny, A. Macponald. (2000). Macleod and Macdonald- The stroop effect and attention.383-391.
Collette, T., Van Derlinden, M. (2002). Brain imaging of the central executive component of working memory. Neuroscience and Biobe havior Review , ۲۶, ۱۰۵- ۱۲۵.
شکل ۴-۳- میانگین تعداد شکار در تله در ایستگاه ۳ در بیضا (سال ۱۳۹۱)
شکل ۴-۴- میانگین تعداد شکار در تله مربوط به کل ایستگاهها در بیضا (سال ۱۳۹۱)
۴- ۲- تغییرات جمعیت و تفسیر آن در ایستگاههای مختلف در سال ۱۳۹۲
بر اساس تجربیات سال ۱۳۹۱، در سال ۱۳۹۲ از ابتدای فروردین ماه نصب تلهها آغاز گردید. اواخر همین ماه اولین شکار یادداشت گردید. تعداد شبپرههای به دام افتاده در هر تله در اواخر فروردین قابل ملاحظه بود ولی پس از آن تعداد شبپرههای به دام افتاده در تلهها اندک بود. پدیدار شدن شبپرهها با جمعیت کم و بهصورت پراکنده تا پایان اردیبهشت ماه ادامه داشت. در واقع این شبپرههای به دام افتاده، حشرات کاملی بودند که از شفیرههای زمستانگذران سال گذشته بیرون میآمدند. در بازهی زمانی فروردین و اردیبهشت، به غیر از اواخر فروردین ماه، شبپرههای به دام افتاده جمعیت قابل ملاحظهای نداشتند و یا در واقع اوج پرواز بارزی دیده نشد. از اواخر اردیبهشت تا اواسط خرداد شبپرهای به دام نیفتاد که بیانگر پایان یافتن حشرات کامل این نسل بود. در این نسل تراکم جمعیت آفت در ایستگاههای مختلف متفاوت نبود.
از اواسط خرداد تعداد شبپرههای به دام افتاده بهتدریج افزایش یافت که بیانگر ظهور نسل بعدی بود. همانند سال پیشین این نسل در بازهی زمانی آخر خرداد تا اوایل تیر به اوج رسید. در این نسل تراکم جمعیت آفت در ایستگاههای مختلف متفاوت بود. در دهه سوم تیر جمعیت کاهش یافت و این کاهش جمعیت تا انتهای دهه اول مرداد ادامه یافت. این روند بیانگر پایان یافتن این نسل آفت بود. البته در ایستگاه اول شرایط اندکی متفاوت بود و اواخر تیرماه جمعیت قدری زیاد بود که با شکار حاصل از بقیهی ایستگاهها مطابقت نداشت.
از اوایل دهه سوم مرداد تعداد شبپرههای به دام افتاده دوباره بهتدریج افزایش و در دهه اول شهریور به اوج خود رسید. این افزایش جمعیت و اوج گرفتن آن بیانگر بروز نسل بعدی آفت بود. سپس از اواخر دهه دوم شهریور جمعیت رو به کاهش گذاشت و در دهه اول مهر ناپدید گردید. در این نسل همچنین تراکم جمعیت آفت در ایستگاههای مختلف متفاوت بود.
روند تغییرات جمعیت در طول سال در ایستگاههای مختلف و میانگین روند تغییرات جمعیت در شکلهای ۴- ۵، ۴- ۶، ۴- ۷ و ۴- ۸ آورده شده است. این روند، جز در یک مورد که در بالا بیان گردید، در ایستگاههای مختلف به هم شبیه بود و نتایج در ایستگاههای متفاوت تأیید کنندهی یکدیگر بودند.
با توجه به تعداد شبپرههای به دام افتاده در تلهها و روند تغییرات جمعیت در طول سال در ایستگاههای مختلف، میتوان گفت که ظهور حشرات کامل آفت در سال ۱۳۹۲، دارای سه نسل مشخص میباشد. اولین نسل حشرات کامل با جمعیت کم و بهصورت پراکنده از پایان فروردین تا پایان اردیبهشت ماه ظاهر گردیدند. به دنبال این نسل، دو نسل بعدی ظاهر شدند که در بازهی زمانی اواسط خرداد تا اوایل مرداد و دیگری در بازهی اواسط مرداد تا اواخر شهریور پدیدار شدند. میانگین جمعیت در اوج پرواز نسلها به ترتیب ۶، ۴۵ و ۳۰ حشره بود. بنابراین جمعیت نسل دوم از دو نسل اول و سوم بیشتر بود.
شکل ۴- ۵- میانگین تعداد شکار در تله در ایستگاه ۱ در بیضا (سال ۱۳۹۲)
شکل ۴- ۶- میانگین تعداد شکار در تله در ایستگاه ۲ در بیضا (سال ۱۳۹۲)
شکل ۴- ۷- میانگین تعداد شکار در تله در ایستگاه ۳ در بیضا (سال ۱۳۹۲)
شکل ۴- ۸- میانگین تعداد شکار در تله مربوط به کل ایستگاهها در بیضا (سال ۱۳۹۲)
۴- ۳- تعداد نسل و مقایسهی تغییرات جمعیت در دو سال ۹۱ و ۹۲
نخست باید به این نکته اشاره کرد که در سال اول (۱۳۹۱) شروع نمونهبرداری با تأخیر آغاز گردید و ظهور و روند تغییرات جمعیت در ماههای فروردین، اردیبهشت میسر نگردید. بنابراین آنچه در سال اول در هر سه ایستگاه بررسی و یادداشت گردید روند ظهور و تغییرات جمعیت در ماههای خرداد، تیر، مرداد ، شهریور و مهر بود. اما در سال دوم (۱۳۹۲) نمونهبرداری از ابتدای فروردین آغاز گردید و روند تغییرات جمعیت به طور کامل مطالعه و بررسی شد.
همان طور که در بندهای ۴- ۱و ۴- ۲ آورده شد از تلفیق یافتهها در دو سال میتوان نتیجه گرفت که آفت در منطقه سه نسل در سال دارد.
اولین نسل حشرات کامل با جمعیت کم و بهصورت پراکنده از پایان فروردین تا پایان اردیبهشت ماه ظاهر میشوند. در واقع این شبپرهها، حشرات کاملی هستند که از شفیرههای زمستانگذران بیرون میآیند و به عنوان اینوکولوم اولیه عمل میکنند. با توجه به بررسی منابع گمان میرود که این شبپرهها با تغذیه از شهد گلها روی میزبانهای دیگر زندگی خود را میگذرانند. (اویدوو و هارپز[۴۸]، ۱۹۶۹؛ ال-زیود و الموسا، ۲۰۰۱؛ گندوسو[۴۹]، ۱۹۸۵). شبپرهها سپس جفتگیری و تخمهای خود را به صورت دستههای ۲-۳ تایی رو یا در نزدیکی جوانهها، دمگلها و گلهای انگور میگذارند.
تخمهای حاصل از این حشرات کامل تفریخ میشوند و لاروهای آن ها از گلهای انگور تغذیه میکنند و پس از تکمیل تغذیه در پناهگاهای مختلف به شفیره و سپس به حشرهی کامل تبدیل میشوند. نخستین حشرات کامل این نسل از اوایل تا اواسط خرداد ظاهر میشوند و ظهور حشرات کامل تا اواخر تیر و اوایل مرداد ادامه مییابد. ظهور چشمگیر و پر رنگ حشرات کامل این نسل در بازهی زمانی ۲۰ خرداد تا ۲۰ تیر و اوج پرواز آن ها در هفتهی اول تیر رخ میدهد. این حشرات کامل روی غورهها تخمریزی میکنند.
- این پدیده در سیستم های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی قابل اجرا است.
- برای خالص سازی در سیستم های گاز و مایع بصورت صنعتی قابل استفاده است.
- برای سیستم های تصفیه آب و فاضلاب و برطرف کردن آلودگی هوا قابل استفاده است.
- امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، جذب با بهره گرفتن از جاذب های جدید با قابلیت جذب بسیار بالا صورت می پذیرد.
۱-۴-۳- مکانیسم فرایند جذب
هر جاذب یک سطح درونی و یک سطح بیرونی دارد. سطح بیرونی جذب قابل توجه نیست اما منافذ و سطوح داخلی سطح قابل توجهی را ایجاد می کنند. مراحل جذب در سطوح درونی در شکل (۱-۱) نشان داده شده است.
شکل ۱-۱- مراحل جذب در سطوح درونی
در مرحله اول و یا پخشیدگی جذب شونده به سطح جاذب، مولکولی که می خواهد جذب شود، خودش را از توده سیال به سطح جاذب می رساند. شکل وسط بیانگر پخشیدگی درونی (Internal diffusion) است که در آن مولکول مورد نظر وارد مجراهای مشخص شده در شکل می گردد. در مرحله آخر یک لایه از مولکول جذب شونده بر روی منافذ قرار می گیرد. بدین ترتیب عمل جذب تکمیل می شود. به طور کلی عمل جذب بیشتر به صورت واکنش رفت و برگشت انجام می گیرد. بدین ترتیب که هم جذب و هم دفع به طور هم زمان انجام می شوند تا سر انجام به تعادل برسند [۳۱]
به طور کلی پدیده جذب گرمازا است و انرژی حاصل بیانگر قدرت جذب است. این واکنش به صورت برگشت پذیر انجام می شود. بدین ترتیب که ما با اعمال یک شرایط خاصی جذب را انجام می دهیم و با تغییر وضعیت عملیات باعث می شویم که ماده مورد نظر از سطح جاذب دفع شود. این کار معمولا با فشار و تغییرات آن صورت می پذیرد. هنگامی که فشار زیاد باشد جذب انجام می شود و با ایجاد خلا جامد جذب شده از سطح جاذب جدا شده و عملیات دفع آن صورت می گیرد. همچنین با حرارت نیز می توان این کار را انجام داد بدین ترتیب که وقتی حرارت را کاهش می دهیم چون عملیات گرمازا است جذب بهتر صورت می گرد و زمانی که دما افزایش یابد عملیات دفع انجام می شود. افزایش دما اصولا باعث کاهش جذب سطحی می شود مگر در مواردی که جذب سطحی همراه با واکنش شیمیایی باشد.
۱-۴-۳-۱- جذب سطحی فیزیکی
جذب فیزیکی یا جذب واندروالس یک پدیده برگشت پذیر است که در آن نیروهای موثر، نیروهای بینمولکولی (واندروالس) بوده و در اثر این فرایند جذب، تغییر محسوسی در الگوی اوربیتال الکترونی اتمهای درگیر به وجود نمیآید. این نوع جذب دارای انرژی فعالسازی نیست و انرژی آزاد شده در طی آن در مقایسه با جذب شیمیایی کمتر است. جذب فیزیکی همچنین انتخابی نبوده و از مادهای به ماده دیگر در شرایط یکسان تفاوت چندانی ندارد و نیز برخلاف جذب شیمیایی میتواند بصورت چندلایه باشد. در جذب سطحی فیزیکی با افزایش فشار جسم جذب شونده، مقدار جذب در واحد سطح افزایش می یابد [۳۱].
۱-۴-۳-۲- جذب سطحی شیمیایی
جذب شیمیایی یا جذب سطحی فعال شده نتیجه فعل و انفعالات شیمیایی جامد و ماده جذب شده است. قدرت پیوند شیمیایی حاصل به طور قابل توجهی در حالات مختلف تغییر می کند و شناسایی ترکیبات شیمیایی عملا مشکل است ولی نیروهای چسبندگی معمولا بیشتر از آن چیزی است که در جذب فیزیکی وجود دارد. این پیوند شیمیایی قوی است و حدود ۱۰۰ برابر جذب فیزیکی انرژی جذب دارد. حرارت آزاد شده در جذب شیمیایی معمولا زیاد و در حدود حرارت یک واکنش شیمیایی است. فرایند عموماً برگشت ناپذیر است و با دفع و جداسازی اولیه ماده جذب شده، تغییر شیمیایی در آن مشاهده می شود. دو نوع جذب شیمیایی وجود دارد:
۱- جذب شیمیایی تجمعی
۲- جذب شیمیایی تفکیکی، که بسیار قویتر از جذب شیمیایی تجمعی است. برای یک ماده در دمای کم ممکن است جذب فیزیکی و در دمای زیاد جذب شیمیایی رخ دهد و هر دو پدیده نیز ممکن است دریک زمان اتفاق بیفتند [۳۲].
۱-۴-۴- جاذب های مورد استفاده در جذب سطحی
اکثر جاذب ها موادی بسیار متخلخل هستند و جذب سطحی عمدتاً روی دیواره حفره ها و یا مکان های مشخص در داخل ذره صورت می پذیرد. از آنجا که حفره ها بسیار کوچک هستند، مساحت سطح داخلی چندین مرتبه بزرگتر از مساحت خارجی است و ممکن است به m2/g 2000 برسد. اختلاف در جرم مولکولی، شکل و یا قطبیت باعث می شود برخی از مولکول ها محکم تر از سایرین روی سطح حفظ شوند یا ممکن است حفره ها کوچکتر از آن باشند که مولکول های درشت تر را بپذیرند، در نتیجه مواد ازهم جدا می شوند. در بسیاری از موارد، اجزاء جذب شونده (یا جذب شده) به اندازه کافی محکم نگه داشته می شوند تا جداسازی کامل آن جزء از سیال همراه با جذب بسیار کم سایر اجزا ممکن باشد آنگاه می توان بازیافت جاذب را انجام داد تا ماده جذب شده به صورت غلیظ یا تقریبا خالص بدست آید [۳۳].
جامدهای جاذب معمولا به شکل گرانول مصرف می شوند و قطر آنها از ۵۰ میکرومتر تا ۱۲ میلیمتر متغیر است. جامدها باید براساس کاربرد و موقعیت مصرف بعضی خواص مهندسی را داشته باشند. آنها باید مقاومت و سختی خوبی داشته باشند تا در اثر حمل و نقل و همچنین وزن خود در بستر خرد نشوند. خاصیت جذب جاذب ها یک مسئله دیگر است. جذب یک پدیده عمومی است و تمام جامدها، گازها و بخارات را به مقداری جذب می کنند. ولی در اهداف صنعتی فقط برخی از جامدات ظرفیت جذب لازم را دارند. از آنجا که جامدات در خواص مربوط به جذب مواد خاص بسیار اختصاصی و ویژه عمل می کنند، به نظر می رسد که طبیعت شیمیایی جامدات با خواص جذب آنها ارتباط داشته باشد. وجود سطح زیاد در واحد جرم برای جاذب های مفید ضروری است. در جذب گازی، سطح واقعی، سطح ذرات گرانول نیست بلکه سطح بزرگتری است که داخل سوراخ ها و یا شکاف ها را شامل می شود. این سوراخ ها معمولا خیلی کوچک هستند و در حدود چند مولکول قطر دارند ولی تعداد زیاد آنها باعث تولید سطح بزرگتری برای جذب می شود [۳۳].
عامل اساسی در سیستم جذب، جاذب است. جاذب پدیدآورنده فناوری جذب سطحی است. در گذشته استفاده از جاذب ها برمبنای سعی و خطا استوار بوده که با انجام آزمایش کیفیت آنها اندازه گیری می شد، اما امروزه در بررسی های انجام شده از لحاظ علمی ساختار منافذ و تخلخل و انرژی های سطحی و دیگر پارامترهای یک جاذب را از پیش تعیین می کنند و برمبنای آن جاذب را استفاده می کنند. در ساختار مولکولی منظم مقدار جذب افزایش می یابد و میزان انتخاب پذیری نیز زیاد می شود. امروزه بشر قادر است مواد را درحد نانومتری از هم جدا کند.
هم خواص فیزیکی و هم خواص شیمیایی جاذب ها در فرایند جذب سطحی اهمیت دارد. خواص شیمیایی شامل نوع گروه های عاملی است که برروی سطح جاذب هستند. خاصیت یونیزه شدن سطح جاذب نیز در خواص جاذب اثرگذار است. خواص فیزیکی جاذب نیز اهمیت دارد، زیرا جاذب هم می تواند اشکال مختلف داشته باشد، به صورت پودر و یا دانه بندی باشد. از خواص فیزیکی مساحت جاذب برای جذب و توزیع منافذ نیز از دیگر خصوصیات فیزیکی آن به شمار می رود.
۱-۵- متداولترین جاذب های مورد استفاده در حذف آرسنیک
۱-۵-۱- کیتوسان و نانوکامپوزیت های آن
اخیرا مطالعات بسیاری بر روی جاذب های ارزان قیمت با منشا طبیعی انجام گرفته است [۳۴]. یکی از جاذب های ارزان قیمت کیتوسان است که بیوپلیمری زیست سازگار و قابل بازگشت به محیط است که با فرایند استیل زدایی از کیتین ساخته می شود. کیتین پلی ساکارید ساختاری بدن سخت پوستان، حشرات و بعضی از قارچ هاست که بعد از سلولز فراوان ترین بیوپلیمر موجود در طبیعت به شمار می آید [۳۵ و ۳۶]. بر خلاف پلی ساکاریدهای دیگر، کیتوسان شامل گروه های آمین در موقعیت C-2 می باشد. وجود تعداد زیاد گروه های آمین و هیدروکسیل، عملکردی فوق العاده برای حذف آلودگیهای فلزی به این ماده بخشیده است. از دیگر خواص کیتوسان می توان به خاصیت ضد میکروبی، اسید دوستی، چربی دوستی، انعقادسازی و… اشاره نمود [۳۷ و۳۸].
ماکرومولکول های کیتوسان طبیعی و همچنین نانوذرات سنتز شده آن در pH بالاتر از ۶ به علت عدم وجود گروه های آمینه پروتونه کارامد نیستند. همچنین با وجود استفاده فراوان از کیتوسان، توانایی جذب آرسنیک توسط آن، به دلیل تخلخل کم، نامحلول بودن و متورم شدن پودر آن در آب رضایت بخش نیست. زیرا در این حالت گروه های آمین و هیدروکسیل که در کیتوسان مسئول جذب هستند به آسانی در دسترس نیستند. ازاین رو اغلب برای استفاده در ستون جذب نامناسب هستند [۳۹]. در سال های اخیر تحقیقات گوناگونی به منظور بهبود ثبات شیمیایی ، مقاومت مکانیکی و افزایش ظرفیت جذب کیتوسان صورت گرفته است که از جمله می توان به تولید نانوکامپوزیت ها اشاره کرد. ظرفیت جذب را می توان بوسیله گسترش کیتوسان روی یک پایه فیزیکی مانند آلومینا ، سلیکا و یا رس های آهنی اصلاح شده که می تواند دسترسی به گروه های اتصالی جاذب را افزایش دهد بهبود بخشید [۴۰].
به تازگی کامپوزیت های کیتوسان برای جذب فلزات سنگین و رنگ از فاضلاب توسعه یافته است. کامپوزیت های کیتوسان ثابت کرده اند که ظرفیت جذب و مقاومت در برابر محیط اسیدی، بهتری دارند. یکی از کیتوسان های مرکب ، کامپوزیت کیتوسان/ آلومینا می باشد. کامپوزیت های کیتوسان/ آلومینا برای حذف فلزات و شبه فلزهای آنیونی و کاتیونی مانند As(lll)، As(V) ،ِ Cr(Vl) ، Cu(ll) ، Ni(ll) به کار می رود. یکی دیگر از کیتوسان های مرکب که در جذب آرسنیک استفاده شده نانوکامپوزیت Chitosan/Clay/Magnetitie است که از ترکیب کیتوسان، نانومگنتیت و هولاندیت[۱۰] ساخته شده است. وجود خاک رس در این کامپوزیت یک سطح بزرگ برای گروه های فعال کیتوسان و نانومگنتیت که به عنوان یک جاذب مستقیم برای یون های فلزی عمل می کنند مهیا کرده است. همچنین از تراکم گروه های فعال جلوگیری می کند تا بیشتر در دسترس باشند [۴۱].
۱-۵-۲- آلومینای فعال
عمل جذب توسط آلومینای فعال یک فرایند فیزیکی – شیمیایی است که طی آن یون های موجود در آب ورودی بر روی سطح آلومینای فعال جذب می شوند. گرچه واکنش های شیمیایی درگیر در آلومینای فعال در حقیقت نوعی تبادل یون هستند، اما آلومینای فعال به عنوان یک فرایند جذب سطحی در نظر گرفته می شود [۴۲]. از نظر تاریخی، آلومینای فعال، مصرف عمده ای در تصفیه آب داشته و عمدتا برای فلوئورزدایی از آب آشامیدنی به کار گرفته شده است. تغییرات اخیر در قانون آب آشامیدنی سالم در خصوص آرسنیک، استفاده از آلومینای فعال را که ویژگی مناسبی برای حذف آرسنیک دارد، مورد توجه قرار داده و انتظار می رود در آینده استفاده از آلومینای فعال به فناوری منتخب برای تاسیسات کوچک تامین آب با [۱۱]MCL جدید در دامنه ۵ تا ۱۰ میکروگرم در لیتر تبدیل شود. آلومینای فعال، یک ماده دانه ای شدیدا متخلخل و مرکب از فازهای بی شکل و کریستاله تری هیدرات آلومینیوم Al2O3 بوده و از طریق آبگیری از Al(OH)3 در دماهای بالا تهیه و مرکب از اکسید آلومینای گاما و بی شکل است. در تولید آلومینیوم که هیدروکسید آلومینیوم آبکی برای حذف آب هیدراسیون حرارت داده می شود، آلومینای فعال به عنوان محصول جانبی تولید و سپس با بخار یا اسید فعال می گردد تا سطح ویژه و خصوصیات جذبی آن افزایش یابد [۴۳].
فاکتورهایی مانند pH، حالت اکسیداسیون آرسنیک، یون های رقابت کننده، زمان تماس بستر خالی و احیا، تاثیر چشمگیری بر حذف آرسنیک توسط آلومینای فعال دارد [۳۹].
۱-۵-۳- نانوذرات آهن صفر ظرفیتی
حذف آرسنیک توسط آهن صفر ظرفیتی در شکل های مختلف مانند پودر و براده به دلیل واکنش پذیری بالا بسیار مورد توجه بوده است [۴۵-۴۷]. حذف گونه های آرسنیک به وسیله آهن صفر ظرفیتی به هیدروکسید تشکیل شده بر روی سطح آهن صفر مربوط می شود. خصوصیات منحصربفرد نانوذرات بویژه به عنوان جاذب، پتانسیل مناسب آن برای حذف آلودگی های محیط زیست می باشد. حذف آرسنیک با نانوذرات آهن صفر ظرفیتی نتایج امیدوار کننده ای بدست آورده است. مطالعات نشان می دهد که واکنش پذیری آهن صفر ظرفیتی با کاهش اندازه ذرات در مقیاس نانو افزایش قابل توجهی پیدا می کند. بطور کلی میزان واکنش پذیری نانوذرات آهن در مقیاس نانو۵۰۰ الی ۱۰۰۰ برابر بیشتر از پودر آن است [۴۸]. اخیرا در ایران نیز مطالعات زیادی در خصوص حذف آرسنیک به خصوص با نانوذرات آهن انجام گرفته است [۴۹-۵۱]. در بعضی از نقاط ایران میزان آرسنیک در آب های زیرزمینی بسیار بالاتر از حد استاندارد نشان داده است [۵۲].
حذف آرسنیک توسط نانوذرات آهن صفر ظرفیتی از آب به عواملی مانند pH، مقدار نانوذرات، زمان اختلاط، میزان آرسنیک و همچنین حضور یون های رقابت کننده مانند سولفات، کلرات، کروم، فسفات و کربنات بستگی دارد.
۱-۶- ایزوترم های جذب سطحی
اﯾﺰوﺗﺮم ﺟﺬب ﯾﮑﯽ از ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻣﻬﻢ در ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎی ﺟﺬب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در واﻗﻊ اﯾﺰوﺗﺮم ﺟﺬب ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎل ﺑﯿﻦ ﺟﺎذب و ﺟﺴﻢ ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪه را ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﻟﺬا ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻓﺎﮐﺘﻮر اﺳﺎﺳﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﯾﮏ ﺟﺎذب و ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﻤﻮدن ﻣﺼﺮف ﺟﺎذب ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. این معادلهها بطور گسترده استفاده شده اند، در ابتدا کاملاً تجربی بودند ولی اخیراً فرض می شود که بیشترین جذب زمانی اتفاق میافتد که سطح بوسیله گروه های عاملی پوشیده شده باشد. اندازه گیری میزان جذب سطحی در دمای ثابت انجام میگیرد. معیار اندازهگیری میزان جذبشونده روی جذب کننده بر حسب فشار برای جذبشونده گازی و بر حسب غلظت برای جذبشونده مایع است. ایزوترم های جذب رابطه های ریاضیاند که میزان ماده جذب شده روی سطح را نشان میدهند. در مطالعات مربوط به جذب آلاینده ها بر روی جاذب های مختلف تعیین ایزوترم جذب و ظرفیت جاذب مورد استفاده از مهمترین مشخصه هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد[۵۳].
مدل های ایزوترم زیادی برای تحلیل داده های تجربی و توصیف تعادل در جاذب مانند لانگمویر[۱۲]، فروندلیچ[۱۳]، تمکین[۱۴]، ردلیچ-پترسون[۱۵] و غیره وجود دارد. این مدل ها برای ارائه دیدگاهی راجع به مکانیسم جذب، خواص سطحی، تمایل جذب و توصیف داده های تجربی جذب به کار می روند [۵۴].
بنابراین ایجاد یک ارتباط مناسب بین نمودارهای تعادل برای بهینه نمودن شرایط و طراحی سیستم های جذب بسیار حائز اهمیت است. دو معادله ای که کاربرد زیادی برای توصیف ایزوترم های جذب در سیستم های جامد/مایع دارند معادلات لانگمویر و فروندلیچ هستند [۵۵] که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته اند.
۱-۶-۱- ایزوترم جذب لانگمویر
ایزوترم جذب لانگمویر یا معادله جذب لانگمویر یکی از ایزوترم های جذب است که توسط ایروین لانگمویر در سال ۱۹۱۶ توسعه یافته است. لانگمویر مدلی برای پدیده جذب سطحی و بخصوص پدیده جذب سطحی شیمیایی ارائه کرد و توانست به توضیح نظری ساده ولی مهمی درباره منحنی همدمای جذب سطحی دست یابد. وی فرض کرد هیچ برهم کنشی بین مولکول های جذب شده وجود ندارد و جامد نیز سطحی یکنواخت دارد. او همچنین فرض کرد مولکول ها در مکان های خود ثابت هستند و تنها یک لایه از مولکول ها در جذب شرکت می کنند (این دو فرض از خواص جذب سطحی شیمیایی هستند) [۵۶-۵۸].
این معادله بصورت زیر نمایش داده می شود:
که در اینجا Ce غلظت تعادلی (mg/L)، qe مقدار ماده جذب شده در تعادل (mg/g)، و qm و KL به ترتیب ثابت های لانگمویر مربوط به ظرفیت و انرژی جذب هستند. مدل لانگمویر می تواند به فرم خطی زیر نوشته شود:
نمودار خطی Ce /qe برحسب Ce کاربرد ایزوترم جذب لانگمویر را نشان میدهد. مقادیر qm و KL از شیب و عرض از مبدأ نمودار خطی Ce /qe برحسب Ce حساب می شود.
Slipe =
شکل ۱-۲- نمودار خطی ایزوترم جذب لانگمویر
برای نشان دادن کارایی فرایند جذب، یک پارامتر تعادلی بدون بعد با بهره گرفتن از رابطه (۱-۳) تعریف می شود:
با توجه به جدول شماره ۴-۱۹، مقدار عدد معناداری (Sig) آزمون فریدمن، بین کارکنان، کمتر از ۰۵/۰ میباشد، بنابراین ترتیب اولویت برای سه عنصر عناصر ساختار سازمانی با هم برابر نبوده و اختلاف معناداری با یکدیگر دارند. از اینرو، به منظور تعیین رتبه آنها، از آزمون Wilcoxon استفاده می شود.
نتایج آزمون Wilcoxon نشان میدهد که رتبه عناصر ساختار سازمانی برای جامعه مورد بررسی به ترتیب عبارتند از:
-
- رسمیت؛ ۲٫ پیچیدگی عمودی ؛ ۳ و ۴٫ پیچیدگی افقی و تمرکز.
به عبارت دیگر، رتبه پیچیدگی افقی و تمرکز در حد یکسانی بوده و در بقیه موارد متفاوت میباشد.
۴-۴ جمعبندی آماری
در این فصل به تشریح و تحلیل آمار توصیفی و سپس آمار استنباطی بدست آمده از تحقیق پرداخته شد. نتایج حاصل از متغیرهای جمعیت شناختی پاسخگویان به پرسشنامه، به طور جداگانه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج آماری نشان میدهد که سن بیشتر پاسخگویان به پرسشنامه بین ۳۰ تا ۳۹ سال بوده و بیشتر آنها دارای مدرک کارشناسی میباشند. همچنین سابقه خدمتی اکثر پاسخگویان حداکثر ۵ سال بوده است. خروجیهای توصیفی تحقیق، جهت درک بهتر و تحلیل صحیح تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است.
۴-۵ جمعبندی تحلیلی
در این فصل، نتایج حاصل از آزمون فرضیات در جداولی به طور مختصر ارائه گردید و فرضیات تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج فرضیات نشان میدهد که بین سیستمهای اطلاعاتی و ساختار سازمانی رابطه وجود دارد. همچنین بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و عناصر گوناگونساختار سازمانی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. همچنین میانگین نمره عناصر ساختار سازمانی نشان از بیشتر از متوسط بودن این عناصر دارد. نتایج آزمون فریدمن و ویلکاکسون نشان میدهد که رسمیت دارای بیشترین رتبه از نظر کارکنان و پیچیدگی افقی و تمرکز دارای کمترین میزان رتبه بوده است.
فصل پنجم:
نتیجه گیری و پیشنهادها
۵-۱مقدمه
در فصل قبل داده های بدست آمده از طریق پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و به اطلاعاتی قابل استفاده تبدیل شد.اکنون با بهره گرفتن از این اطلاعات ، نتایج حاصل از این پژوهش مورد تفسیر قرار گرفته و سعی می شود با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهادهایی ارائه گردد.
به بیان دیگر نتایج حاصل از پژوهش با توجه به داده های جمع آوری شده و آزمونهای آماری ارائه می گردد و سپس پیشنهادهای لازم ارائه می گردد.
بنابراین با توجه به توضیحات مذکور ، این فصل شامل موارد زیر است:
بررسی نتایج و تحقیقات و بحث درباره آنها
ارائه پیشنهادها
۵-۲ نتیجه گیری از آمار توصیفی
۵-۲-۱ متغیر های جمعیت شناختی
از آنجا که متغیرهای جمعیت شناختی به عنوان مبنای دسته بندی ، در بخش آمار استنباطی استفاده نگردیده است و هدف ار ارائه آنها ، صرفا آشنایی با جامعه و نمونه آماری بوده ف لذا در این بخش کمتر بدانها پرداخته شده و به ذکر اجمالی آنها اکتفا می شود.
در این تحقیق ۷۹٫۵ درصد از پاسخ دهندگان مرد و تنها ۲۰٫۵ درصد از پاسخ دهنگان زن بودند و شاید به این دلیل است که در کشور ما و علی الخصوص استان قم نسبت زنان در ادارات بسیار کمتر از مردان بوده و همچنین زنان کمتر در پست های بالای سازمانی بکار گرفته می شوند.
از حیث تحصیلات بیشترین میزان فراوانی به سطح کارشناسی در حدود ۴۷ درصد و کمترین فراوانی به سطح دیپلم در حدود ۴٫۵ درصد دارد.
از حیث سابقه کار ، بیشترین فراوانی ، ۲۶درصد ، شامل افرادی است که حداکثر ۵ سال سابقه خدمتی داشته اند و کمترین میزان فراوانی ، ۵ درصد ، شامل افرادی است که بالاتر از ۲۵ سال سابقه خدمتی داشته اند.
همچنین وضعیت سنی پاسخ دهندگان به گونه ای بوده است که بیشترین فراوانی ، حدود ۴۱ درصد ، شامل افرادی است که در رده سنی ۳۰ الی ۳۹ سال قرار داشته اند و کمترین فراوانی ، حدود ۳ درصد ، شامل افراد بالای ۶۰ سال می باشد
۵-۳ نتیجه گیری از آمار استنباطی
۵-۳-۱ نتیجه گیری از فرضیه اول:
بر اساس این فرضیه بین میزان استفاده از سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیر پیچیدگی عمودی رابطه معنادار وجود دارد.پس از بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها این فرضیه مورد تایید قرار گرفت.نتایج آزمون اسپیرمن نشان میدهد که سطح معناداری (sig) بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیر پیچیدگی عمودی۰۰۰/۰ بوده و این عدد کمتر از مقدار خطا یعنی ۰۵/۰ می باشد. به عبارت دیگر در این آزمون، رابطه بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیر پیچیدگی عمودیمعنادار و مستقیم میباشد. مثبت بودن ضریب همبستگی نشانگر مستقیم بودن این رابطه میباشد.بنابراین فرضیه فرعی اول تحقیق مورد تایید واقع شد.
۵-۳-۲ نتیجه گیری از فرضیه فرعی دوم:
بر اساس این فرضیه بین میزان استفاده از سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیر پیچیدگیافقی رابطه معنادار وجود دارد.پس از بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها این فرضیه مورد تایید قرار گرفت.نتایج آزمون اسپیرمن نشان میدهد که سطح معناداری (sig) بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیر پیچیدگیافقی۰۰۰/۰ بوده و این عدد کمتر از مقدار خطا یعنی ۰۵/۰ می باشد. به عبارت دیگر در این آزمون، رابطه بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیر پیچیدگیافقیمعنادار و مستقیم میباشد. مثبت بودن ضریب همبستگی نشانگر مستقیم بودن این رابطه میباشد.بنابراین فرضیه فرعی دوم تحقیق مورد تایید واقع شد.
۵-۳-۳ نتیجه گیری از فرضیه فرعی سوم:
بر اساس این فرضیه بین میزان استفاده از سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیردرجه رسمیت رابطه معنادار وجود دارد.پس از بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها این فرضیه مورد تایید قرار گرفت.نتایج آزمون اسپیرمن نشان میدهد که سطح معناداری (sig) بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیردرجه رسمیت۰۰۰/۰ بوده و این عدد کمتر از مقدار خطا یعنی ۰۵/۰ می باشد. به عبارت دیگر در این آزمون، رابطه بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیردرجه رسمیتمعنادار و مستقیم میباشد. مثبت بودن ضریب همبستگی نشانگر مستقیم بودن این رابطه میباشد.بنابراین فرضیه فرعی سوم تحقیق مورد تایید واقع شد.
۵-۳-۴ نتیجه گیری از فرضیه فرعی چهارم:
بر اساس این فرضیه بین میزان استفاده از سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیرعدم تمرکز در تصمیم گیری رابطه معنادارو مستقیموجود دارد.پس از بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها این فرضیه مورد تایید قرار گرفت.نتایج آزمون اسپیرمن نشان میدهد که سطح معناداری (sig) بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیرعدم تمرکز در تصمیم گیری۰۰۰/۰ بوده و این عدد کمتر از مقدار خطا یعنی ۰۵/۰ می باشد. به عبارت دیگر در این آزمون، رابطه بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیرعدم تمرکز در تصمیم گیریمعنادار و مستقیم میباشد. مثبت بودن ضریب همبستگی نشانگر مستقیم بودن این رابطه میباشد.بنابراین فرضیه فرعی چهارم تحقیق مورد تایید واقع شد.
۵-۳-۵ نتیجه گیری از فرضیه اصلی:
بر اساس این فرضیه بین میزان استفاده از سیستمهای اطلاعات مدیریت و ساختار سازمانی رابطه معنادارو مستقیموجود دارد.پس از بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها این فرضیه مورد تایید قرار گرفت.نتایج آزمون اسپیرمن نشان میدهد که سطح معناداری (sig) بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و ساختار سازمانی۰۰۰/۰ بوده و این عدد کمتر از مقدار خطا یعنی ۰۵/۰ می باشد. به عبارت دیگر در این آزمون، رابطه بین سیستمهای اطلاعات مدیریت و ساختار سازمانیمعنادار و مستقیم میباشد و ضریب همبستگی بدست آمده برابر ۰٫۶۰۴ می باشد که مثبت بودن ضریب همبستگی نشانگر مستقیم بودن این رابطه میباشد.بنابراین فرضیه اصلی تحقیق مورد تایید واقع شد.
جدول زیر نتایج آزمون فرضیه های تحقیق را بطور خلاصه نشان می دهد:
جدول ۵-۱- خلاصه نتایج آزمون فرضیات تحقیق
فرضیه ها | تایید |
بین میزان استفاده از سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیر پیچیدگی عمودی رابطه معنادار وجود دارد. | گردید |
بین میزان استفاده از سیستمهای اطلاعات مدیریت و متغیر پیچیدگی افقی رابطه معنادار وجود دارد. | گردید |